Δ. Κουκουζή.

Τις μέρες αυτές τα παιδιά έχουν εξετάσεις. «Εξετάζονται» τα σχολεία, λέγαμε παλιά. Εξετάσεις κάθε είδους: εισαγωγικές, προαγωγικές, Πανελλήνιες ή Πανελλαδικές, πτυχιακές, μεταπτυχιακές.

Παλιότερα για να «περάσεις» από μία τάξη στην άλλη είτε του Δημοτικού είτε του Γυμνασίου έπρεπε κάθε χρόνο να «εξετασθείς» και να πετύχεις βαθμό προβιβασμού.
Αν «κοβόσουν» τον Ιούνιο σε κάποιο μάθημα έπρεπε τον Σεπτέμβριο να διαγωνισθείς εκ νέου σε εξετάσεις ως «μετεξεταστέος» ή «επανεξεταστέος».

 Κάθε σπίτι τώρα, το Μάιο, τον Ιούνιο έχει παιδιά, εγγόνια, ανίψια, βαφτιστήρια κ.λπ. που διαβάζουν για τις εξετάσεις τους. Όλη η οικογένεια είναι στο πόδι, σε αγωνία και ετοιμότητα πάνω από το παιδί που διαβάζει. Έχει εξετάσεις αύριο, λένε και κάνουν ησυχία.

Ιστορικό Γυμνάσιο Λαγκαδίων. Έργο τέχνης Λαγκαδινών μαστόρων του προπερασμένου αιώνα.   Την εποχή που εμείς είμαστε μαθητές (1957-1963) ήταν εξατάξιο (τρίτη-ογδώη), που αντιστοιχεί στο σημερινό Γυμνάσιο και Λύκειο. Είχε μαθητές από τα Λαγκάδια και τα γύρω χωριά (Λευκοχώρι, Σέρβου κλπ)

Συμμαθητές 1962-1963 (τελευταία τάξη) στην αίθουσα του σχολείου.   Στη φωτο από δεξιά: Πίσω ο Γιαννικόπουλος (Λαγκάδια), στη μέση Ηλ. Χειμώνας, Χ. Μαραγκός (Σέρβου) Θ. Μπηλιώνης (Λαγκάδια) 4ος; και μπροστά Δ. Κουκουζής (Λευκοχώρι) και  Ι. Καλογεράς (Αετοράχη).

Στα Μαθηματικά, Φυσική, Χημεία, Αρχαία, Ιστορία, Κοσμογραφία κ.λπ. Αντιγράφω την πρώτη σελίδα του Διαγωνίσματος στο μάθημα της Υγιεινής στο τότε Γυμνάσιο Λαγκαδίων:

.
«Γραπταί εξετάσεις B ' εξαμήνου εις την Υγιεινήν.

Εν Λαγκαδίοις τη 28 Ιουνίου 1962.

Ζητήματα:
Πρώτον: Επίκτητος ανοσία, Ομάς βιταμινών Β.
Δεύτερον: Άρτος, ζωικά παράσιτα ή μετάζωα.
Τρίτον: Βιταμίνη Α, εις ποίας περιπτώσεις δύνανται τα ρούχα να βλάψουν την υγείας του ανθρώπου.
Απαντήσατε στα δύο εκ των τριών ζητημάτων».

.
Και ακολουθούν οι βαθμοί.

Οι εξετάσεις των μαθητών δεν είναι μόνο στα μαθήματα και στους βαθμούς. Δεν αγωνιζόμαστε μόνο για το ΑΡΙΣΤΑ ή το ΛΙΑΝ ΚΑΛΩΣ. Έπρεπε να είχαμε και «καλήν διαγωγήν». Το σύστημα τότε είχε ως πρότυπο μαθητού αυτόν που θα προαγόταν στην επόμενη τάξη με έπαινο ως «Αριστούχος με χρηστοήθειαν εξαίρετον»!

.
Έτσι εκτός από τους βαθμούς εξεταζόμαστε και διαγωνιζόμαστε και στη διαγωγή, η οποία είχε μεγαλύτερη αξία από τους βαθμούς στα μαθήματα. Βαθμολογητές άτυποι της διαγωγής μας ήταν όλος ο μικρός κοινωνικός μας περίγυρος : οι δάσκαλοί μας, ο παπάς, ο πρόεδρος, οι συγγενείς, οι συγχωριανοί μας.
Αν η διαγωγή, λοιπόν που αναγραφόταν στο Απολυτήριο Δημοτικού ή του Γυμνασίου ήταν «Κοσμιωτάτη» τότε ήσουν καλό παιδί, «σεβαστικό» και μπράβο σου! Αν όμως στο Απολυτήριο έγραφε «επέδειξε διαγωγή κοσμία » τότε δεν ήσουν καλό παιδί, ήσουν «στιγματισμένος» και θα έπρεπε να φροντίσεις του χρόνου να γίνεις «καλό παιδί, φρόνιμο, υπάκουο, σεβαστικό», ώστε να πάρεις διαγωγή κοσμιωτάτη! Το όλο σύστημα δηλαδή σε οδηγούσε από μικρό παιδί στον αγώνα, την ευγενή άμιλλα και τη διαρκή προσπάθεια.

Το άριστα πάντως τότε στο Γυμνάσιο Λαγκαδίων δεν ήταν ...ρετσινιά !

.
Διαγωνισμοί λοιπόν και εξετάσεις από το Νηπιαγωγείο μέχρι το Πανεπιστήμιο.

Ας υποθέσουμε τώρα ότι το παιδί σας μετά από επιτυχείς εξετάσεις στο Δημοτικό, Γυμνάσιο, Λύκειο, Παν/μιο πήρε τα αντίστοιχα πτυχία του. Άντε και πήρε ακόμα πτυχία ξένων γλωσσών, μάστερ και ντοκτορά και τα «κρέμασε» όλα στον τοίχο του δωματίου του, που το γέμισε από άκρη σε άκρη. Αμέσως έρχεται μόνο του το ακόμα μεγαλύτερο πτυχίο.
Το πτυχίο ...ανεργίας! Και αναρωτιέται το παιδί : Ήταν ανάγκη να πάρω όλα τα προηγούμενα πτυχία για να κατακτήσω και το πτυχίο ανεργίας !
Και αμέσως με το που τελείωσαν οι πρώτες εξετάσεις αρχίζουν άλλες εξίσου δύσκολες και συνεχείς. Εξετάσεις στον ΑΣΕΠ να προσληφθείς σε μία δουλειά. Γραπτές στην αρχή, προφορικές (ιντερβιού το λένε τώρα) στη συνέχεια. Εξετάσεις μετά για να μονιμοποιηθείς στη δουλειά σου, να προαχθείς, να προωθηθείς βαθμολογικά, να επιλεγείς για διευθυντικό στέλεχος, να μετεκπαιδευτείς στα κομπιούτερ, στο εξωτερικό, στις νέες τεχνολογίες, να «ανέλθεις» στην ιεραρχική κλίμακα. Εξετάσεις ακόμα και για να ...συνταξιοδοτηθείς!

.
Το αρχαίο γηράσκω αεί εξεταζόμενος (διδασκόμενος) σήμερα αποδίδεται από τους οικονομολόγους με το «δια βίου εκπαίδευση». Εξετάσεις, διαγωνίσματα, φροντιστήρια, ιδιαίτερα μαθήματα και η ζωή μας όλη γίνεται ένα απέραντο ...εξεταστήριο. Μια ζωή εξετάσεις ! Μια ζωή «στην πρέσα » και στους βαθμούς που πιάσαμε.
Και έρχονται –τέλος- οι άλλες οι ...εξετάσεις! Οι πιο δύσκολες, οι πιο αγωνιώδεις, οι επαναλαμβανόμενες και οι τελευταίες της ζωής μας. Όλες γραπτές και.. ...κακογραμμένες!

Η θειά μου η Μαριγώ της έλεγε « εξετάσες ».
- Τι κάνεις θειά Μαριγώ ; τη ρώταγα.
- Έχω εξετάσες ανηψιέ, μου έλεγε.
- Τι εξετάσεις θειά ;
- Γραπτές. Πάω στα Τρόπαια να μου γράψει ο γιατρός τις εξετάσες που θα κάνω και τις ένεσες (έτσι έλεγε τις ενέσεις) που θα ρίξω. Θα πάω στα Λουτρά Hραίας για τα μπάνια μου και θέλω να έχω προετοιμαστεί.

.
Οι ιατρικές λοιπόν εξετάσεις δίνουν και παίρνουν. Και όχι μόνο στους ηλικιωμένους. Η προληπτική ιατρική και ο πληθωρισμός των γιατρών έχουν πολλαπλασιάσει τις κάθε λογής εξετάσεις και γράφουν συνέχεια συνταγές. Ακούς σήμερα στη Λαϊκή Αγορά κάποια συνταξιοδοτημένα «παιδιά» να συζητούν τις «εξετάσεις» και τους βαθμούς τους.
- Να σου πω λέει ο ένας στον άλλο. Στη χοληστερίνη πήγα καλά (χαμηλή βαθμολογία). Στο ζάχαρο όμως δεν πήγα καλά (υψηλή βαθμολογία) !.
Ενώ δηλαδή στα σχολιαρόπαιδα επιτυχείς είναι οι υψηλής βαθμολογίας εξετάσεις , εδώ στα άλλα «παιδιά» οι βαθμοί αντιστρέφονται και επιτυχείς είναι οι χαμηλής βαθμολογίας εξετάσεις !
- Σήμερα θα κοιμηθώ νηστικός. Έχω εξετάσεις αύριο, λέει ο ένας σύζυγος στον άλλο. Και ο χορός των γενικών και ειδικών εξετάσεων καλά κρατεί.
Εξετάσεις στα μάτια για να πάρεις δίπλωμα οδήγησης, εξετάσεις θώρακος για να προσληφθείς στο Δημόσιο, εξετάσεις καρδιάς για να κάνεις τα «μπάνια του λαού», εξετάσεις αίματος για να παντρευτείς, εξετάσεις... στα νεύρα μας και στην αντοχή μας !.

.
Και σαν να μην έφθαναν όλα αυτά παίρνεις από το ταχυδρομείο ένα «χαρτί» που σε καλεί ο Πταισματοδίκης της περιοχής κατοικίας σου «να εμφανισθείς ενώπιον του σε 48 ώρες για να εξεταστείς ως μάρτυρας σε ποινική υπόθεση του τάδε κατά του τάδε».
Τότε είναι που δεν κρατιέσαι άλλο και αναφωνείς οργισμένος:
Αϊ σιχτίρ πια, εσείς και οι εξετάσεις σας!

Δημήτρης Κουκουζής

(Συνταξιούχος δικηγόρος Ιονικής Τραπέζης)

(Ι.Σ.Β)