.
Α) Κάτοικοι του χωριού το 1815.
Με βάσει τα υπάρχοντα στοιχεία, θα μπορούσαν να προσδιορισθούν οι κάτοικοι του χωριού τα προεπαναστατικά χρόνια και κυρίως μετά την αποκατάσταση της ομαλότητας από τις καταστροφικές ενέργειες των Τούρκων κατά τα Ορλωφικά, δηλαδή μετά το έτος 1779.
Σύμφωνα με την περιγραφή του γνωστού Γάλλου Περιηγητή Πουκεβίλλ, το 1815 του Σέρβου είχε 30 οικογένειες. Δεν αναφέρονται τα ονοματεπώνυμα των κατοίκων, αλλά αν ληφθούν υπόψη: α) τα γνωστά επίθετα που υπήρχαν στην περιοχή και αργότερα εμφανίζονται ως κάτοικοι Σέρβου, β) οι αγωνιστές Σερβαίοι -βέβαιοι κάτοικοι του χωριού- των οποίων τα στοιχεία υπάρχουν στα Μητρώα της Εθνικής Βιβλιοθήκης και γ) οι τεκμηριωμένες απόψεις που εμπεριέχονται στα Ιστορικά του Σέρβου, του Βασίλη Δάρα (1), σχετικά με την ανάλυση-περιγραφή των οικογενειακών επιθέτων του χωριού, τότε οι οικογένειες που κατοικούσαν στο χωριό το 1815 πρέπει να ήσαν (17 σόγια) οι:
.
1. Γαβραίοι,
2. Δαραίοι,
3. Ηλιόπουλοι,
4. Κατσουλαίοι,
5. Κανδηλώροι,
6. Καπλάνηδες,
7. Κλεισουραίοι,
8. Μαραγκαίοι,
9. Μπακράτσηδες,
10. Μποραίοι,
11. Σμυρνιοί,
12. Σχιζαίοι,
13. Στρικαίοι,
14. Τρουπαίοι,
15. Φίληδες,
16. Βεργαίοι και
17. Δημόπουλοι.
.
Οι οικογένειες Δαραίων πρέπει να εγκαταστάθηκαν και αργότερα στο χωριό, προερχόμενοι από το Δάρα της Μαντινείας. Εκτός από τους Στρικαίους της Σμύρνης υπάρχουν και οι νεώτεροι Στρικαίοι του χωριού που προέρχονται από τους Ηλιόπουλους. Επίσης εκτός από τους Μαραγκαίους της Πόλης της Σμύρνης και άλλων περιοχών της Μικράς Ασίας, εγκαταστάθηκαν στην περιοχή και οι Μαραγκαίοι της Βενετίας. Βεργαίοι και Δημόπουλοι ήλθαν στα χρόνια της Επαναστάσεως και από την Αχαΐα. Οι Μποραίοι πρέπει να έμεναν, στο χωριό η στον Αρτοζήνο το καλοκαίρι και να ξεχείμαζαν στη Δάφνη. Ήσαν μόνιμοι κάτοικοι Δάφνης. Η Δάφνη πρέπει να είναι δικός τους οικισμός.
Εκτός από τα Λατζαίικα, του 14ου αιώνα, τα Σερβαίκα και τα Αρτοζηναίκα που ίδρυσαν ο Σερβαίοι και Αρτοζηναίοι μετά το 1770, οικογένειες των Δαραίων, Δημαίων, Ζαχαραίων, Κατσιαπαίων, Μαραγκαίων, Μουζακαίων, Μποραίων, Μπουντουραίων, Μπουταίων, Στριγγλαίων, Τσιαμαίων, Τσουκαλαίων ίδρυσαν, η έχουν κάποια σχέση και αυτοί με τους ομώνυμους οικισμούς που υπάρχουν στην Γορτυνία στην Ηλεία και στην Αχαΐα.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
(1). Βασίλη Ι. Δάρα, Ιστορικά Σέρβου Γορτυνίας, Αθήνα 1988.
Β). Σερβαίοι που συμμετειχαν στον υπερ ανεξαρτησίας Αγώνα.
Στα σχετικά μητρώα Αγωνιστών του '21 που υπάρχουν στην Εθνική Βιβλιοθήκη[1], αναγράφονται ως κάτοικοι του χωριού και οι εξής:
.
1)Δαραίοι: Ντάρας Φώτιος, Δάρας Αναγνώστης, Παπα-Δάρας Νικόλαος, Παπα-Δάρας Γεώργιος.
2)Μπακρατσαίοι: Μπακράκης Γεώργιος,
3)Ηλιόπουλοι: Ηλιόπουλος Κωνσταντής, Στρίγκος η Ηλιόπουλος Πανάγος, (αρ. Μητρώου 2278 ), Κωνσταντόπουλος η Ηλιόπουλος Ηλίας (αρ. Μητρώου 2214).
4)Κατσουλαίοι: Κατσούλας Ηλίας.
5)Σχιζαίοι: Σχίζας Γεώργιος, Σχίζας Ηλίας, Παπα-Σχίζας Δημήτριος
6)Σμυρναίοι: Σμυρναίος Ιωάννης
7)Τρουπαίοι: Τρουπής Βασίλειος.
8)Στρικαίοι: Στρίκος η Ηλιόπουλος Πανάγος,
9)Κωνσταντόπουλοι: Κωνσταντόπουλος ή Ηλιόπουλος Ηλίας.
.
Από τους δέκα τέσσερις ήρωες του χωριού: Δύο ήσαν φιλικοί τέσσερις οπλαρχηγοί, ένας στρατολόγος, δύο της προσωπικής φρουράς του Δεληγιάννη, με τον Νικηταρά, τον Παναγούλια, τον Πλαπούτα...
Ο Φώτης Δάρας, διαπραγματεύθηκε την παράδοση των Αλβανών στην Τριπολιτσά.
Ο Παπανικόλας, συμμετείχε στην ηρωική έξοδο του Μεσολογγίου. Ευλογούσε τ' άρματα κι ευχόταν στους λεβέντες!
Ο Μπακράτσης. Ένας μεγάλος ήρωας του Αγώνα. Πρώτος σ' όλες τις μάχες, στο Μεσολόγγι ακόμα και στο Σούλι με τους Τζαβελαίους.
Ο Σχίζας, ο γενναίος της μάχης του Λάλα.
Ο Στρίκος, διέθεσε και την περιουσία του άπασαν για την λευτεριά.
Όλοι τους ήσαν γενναίοι.
.
Στα αρχεία της Εθνικής Βιβλιοθήκης ανευρίσκουμε επίσης αγωνιστές συνώνυμους πολλών Σερβαίων, οι οποίοι κατάγονται κυρίως από διάφορες περιοχές της Πελοποννήσου. Ανευρίσκομε: Ανδριόπουλο από την Τριφυλία. Γκερμάζη από το Άργος. Γκερμπεσιώτη, Δημόπουλο από τα Καλάβρυτα. Γκούτη από του Ζάχα. Ζαχαρόπουλο από την Βυτίνα, Ηλιόπουλο από Δημητσάνα, Καρύταινα, Λαγκάδια, Μεγαλόπολη. Κουτζαντριά από Ανδρίτσαινα. Λιατζόπουλο από Μεσολόγγι. Λίτσα από Σπέτσες, Κορινθία. Μαραγκό από Ανδρίττσαινα, Ύδρα, Καλαμάτα, Σπάρτη. Μανιάτη από Τρίπολη. Μιχόπουλο από Καλάβρυτα, Βυζίτσι, Ανδρίτσαινα. Ρουσσιά από Αλωνίσταινα. Ρούτουλα, Σκούρο, Σάλιαρη από Ύδρα. Τσαντίλη από Μεγαλόπολη. Τσόλη από Βόνιτσα. Φίλη από Τριφυλία [2].
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
(1). Μητρώα Αγωνιστών, Εθνική Βιβλιοθήκη. (φάκελλοι: 43, 44, 164, 127, 201, 202, 213, 125 ).
(2). Μητρώα Αγωνιστών. Εθνική Βιβλιοθήκη. ( φάκελλοι: 40, 48, 82, 37, 89, 95, 97, 59, 111, 112, 119, 142, 143, 134, 160, 162, 17, 171, 185, 187, 193, 201, 202, 213, 219, 220 ).
.
Γ) Οικογένειες που εγκαταστάθηκαν στο χωριό κατά τους χρόνους της Επαναστάσεως.
Σύμφωνα με απογραφικά στοιχεία μετά την απελευθέρωση, το 1829 το χωριό είχε 48 οικογένειες[1]. Παρ' όλες τις άσχημες συνθήκες, τις μάχες τα θύματα, το χωριό αύξησε τους κατοίκους του κατά μεγάλο ποσοστό. Παρά τις εμφύλιες διαμάχες Πλαπουταίων-Δεληγιανναίων, παρά τις μεγάλες καταστροφές και την ερήμωση που προκάλεσαν τα στρατεύματα του Ιμπραήμ [2], τις αναστατώσεις που δημιούργησε η συμπεριφορά των προσκυνημένων, το χωριό εμφανίζεται το 1829 με νέες οικογένειες και με περισσότερους κατοίκους. Το ίδιο συμβαίνει και με τα υπόλοιπα χωριά και πόλεις της Γορτυνίας και κυρίως με το Παλούμπα που οι 10 οικογένειες έγιναν 57, της Δημητσάνας οι 300 έγιναν 380, των Λαγκαδίων οι 300 έγιναν 462, αλλά και της Τσίπολης οι 10 έγιναν 15 [3].
.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΑΝΑΦΟΡΕΣ:
(1)Β. Παναγιωτόπουλος, Πληθυσμός και Οικισμοί της Πελοποννήσου 13ος - 18ος αιώνας. Αρχείο Εμπ. Τράπεζας, Αθήνα 1985,σ.324, 325, 330, 331.
(2)Γορτυνιακόν Ημερολόγιον 1947, τεύχος Δεύτερον, σ. 23, 24.
(3)«....παρά τούτο η οδός κάτεισιν επί χωρίον Λυκουρίαν, και έστι Φενεάταις η Λυκουρία προς Κλειτωρίους όροι της γης...»
.
Δ) Οικογένειες που εγκατεστάθηκαν στο χωριό μετά την Επανάσταση η που προήλθαν από μετονομασίες άλλων [1].
1) Αγγελόπουλος. Εγκαταστάθηκε στους Αράπηδες, προερχόμενος από την Κοκκινοράχη, το1890 περίπου.
2) Αναστασόπουλος. Μετονομάσθηκε το 1890. Προέρχεται από τους Κωνσταντόπουλους.
3) Ανδριόπουλος. Εγκαταστάθηκε στο χωριό προερχόμενος από την Τσούκα περί το 1880.
4) Γεωργακόπουλος. Προέρχεται από τους Τρουπαίους. Μετανομάσθηκε περί το 1880.
5) Γιαννακόπουλος. Εγκαταστάθηκε στο χωριό, προερχόμενος από τις Ράχες, περί το 1850.
6) Γιαννόπουλος. Εγκαταστάθηκε στο χωριό προερχόμενος από του Παπαδά, περί το 1880.
7) Γκρέκης. Εγκαταστάθηκε στο χωριό, προερχόμενος από το Φαναράκι, περί το 1880.
8) Δημητρόπουλος. Εγκαταστάθηκε στο χωριό, προερχόμενος από Ράχες, περί το 1850.
9) Ζαχαρόπουλος. Προέρχεται από τους Κερμπεσιώτηδες. Μετονομάσθηκε περί το 1870.
10) Κερμπεσιώτης. Εγκαταστάθηκε στο χωριό, προερχόμενος από την Γκέρμπεση Καλαβρύτων, περί το 1860.
11) Κομνηνός. Εγκαταστάθηκε στο χωριό, προερχόμενος από το Λυκούρεση, περί το 1960.
12) Κωνσταντόπουλος. Προέρχεται από τους Ηλιόπουλους. Μετονομάσθηκε περί το 1830.
13) Λιατσόπουλος. Προέρχεται από τους Γκουταίους. Μετονομάσθηκε περί το 1860.
14) Λίτσας. Εγκαταστάθηκε στο χωριό προερχόμενος από το Αραμουζά (Αγάλω), περί το 1880.
15) Μανιάτης. Εγκαταστάθηκε στο χωριό, προερχόμενος από τα Λαγκάδια, περί το 1880.
16) Μιχόπουλος. Εγκαταστάθηκε στους Αράπηδες προερχόμενος από τα Λειβαδάκι, περί το 1840.
17) Μπουρνάς. Εγκαταστάθηκε στους Αράπηδες προερχόμενος από την Λυσσαρέα, περί το 1930.
18) Πάγκας. Εγκαταστάθηκε στο χωριό, προερχόμενος από την Τσίπολη, περί το 1890.
19) Παναγόπουλος. Προέρχεται από τους Κωνσταντόπουλους. Μετονομάστηκε περί το 1860.
20) Παπαγεωργίου. Προέρχεται από τους Κωνσταντόπουλους. Μετονομάστηκε περί το 1890.
21) Παπαθωμόπουλος. Προέρχεται από τους Τρουπαίους. Μετονομάστηκε περί το 1880.
22) Παπανικολάου. Προέρχεται από τους Μαραγκαίους. Μετονομάστηκε περί το 1880.
23) Παρασκευόπουλος. Προέρχεται από τους Κωνσταντόπουλους. Μετονομάστηκε περί το1870.
24) Ρουσιάς. Προέρχεται από τους Τρουπαίους. Μετονομάστηκε περί το 1870.
25) Ρούτουλας. Εγκαταστάθηκε στο χωριό προερχόμενος από το Λυκούρεση, περί το 1860.
26) Σάλλιαρης. Εγκαταστάθηκε στο χωριό προερχόμενος από τα Λαγκάδια περί το 1960.
27) Σκούρος. Εγκαταστάθηκε στο χωριό, προερχόμενος από την Τσίπολη, περί το 1950.
28) Σουλελές. Εγκαταστάθηκε στο χωριό, προερχόμενος από την Αράχωβα, περί το 1870.
29) Στρίκος. Προέρχεται από τους Ηλιόπουλους. Μετονομάστηκε περί το 1830.
30) Τερζής. Εγκαταστάθηκε στο χωριό, προερχόμενος από τα Λαγκάδια, περί το1860.
31) Τσαντίλης. Εγκαταστάθηκε στο χωριό, προερχόμενος από την Τσίπολη, περί το 1890.
32) Χειμώνας. Εγκαταστάθηκε στους Αράπηδες προερχόμενος από το Πυρή, περί το 1890.
33) Χρονόπουλος. Προέρχεται από τους Κωνσταντόπουλους. Μετονομάστηκε περί το 1840.
.
Προέλευση επιθέτων από άλλα επίθετα του χωριού:
**Είκοσι προέρχονται από μετοικεσίες από τις γύρω περιοχές μετά την επανάσταση. Πρόκειται για τους: Αγγελόπουλους (1890), Ανδριόπουλους (1880), Γιαννακόπουλους (1850), Γιαννόπουλους (1880), Γρέκηδες (1880), Δημητρόπουλους (1850), Κερμπεσιώτηδες (1860), Κομνηνούς (1960), Λιτσαίους (1880), Μανιάτηδες (1880), Μιχόπουλους (1840), Μπουρναίους (1930), Παγκαίους (1890), Ρουτουλαίους (1860), Σαλλιαραίους (1960), Σκουραίους (1950), Σουλελέδες (1870), Τερζήδες (1860), Τσαντιλαίους (1890) και Χειμωναίους (1890).
**Δεκατρία προέρχονται από μετονομασίες παλαιοτέρων: Από τους Ηλιόπουλους, μετονομάστηκαν οι Στρικαίοι (1830) και οι Κωνσταντόπουλοι (1830). Από τους Κωνσταντόπουλους οι Αναστασόπουλοι (1890), οι Παναγόπουλοι (1860), οι Παπαγεωργίου (1890), οι Χρονόπουλοι (1840) και οι Παρασκευόπουλοι (1870). Από τους Ζαχαρήδες οι Ζαχαρόπουλοι (1870). Από τους Γκουταίους οι Λιατσόπουλοι (1860).
**Από τους Μαραγκαίους προέρχονται οι Παπανικολάου (1880) και από τους Τρουπαίους οι Γεωργακόπουλοι (1880), οι Παπαθωμόπουλοι (1880) και οι Ρουσαίοι (1870).
.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
[1] Βασίλη Ι. Δάρα, Ιστορικά Σέρβου Γορτυνίας, Αθήνα 1988.
.
.
(ΧΙΜ_15-01-11)