Πρίν απο 55 χρόνια,ακριβώς τέτοια εποχή(Ιούνιος του 1967),απεφοίτησα,απο το Δημοτικό Σχολείο

Σέρβου,του οποίου , Διευθυντής –Δάσκαλος, ήταν ο αείμνηστος Γεώργιος Ανδρ. Δάρας,διδάξας τις

(Ε΄και ΣΤ΄) τάξεις και συνδιδασκάλισσες αυτού, η αείμνηστη Δασκάλα Παναγιώτα Γ. Μπόρα(Ποτούλα),

διδάξασα τις (Γ΄και Δ΄) τάξεις,ως και η, επίσης , αείμνηστη Δασκάλα Βασιλική Δ.Χαραλαμποπούλου,

διδάξασα τις (Α΄και Β΄) τάξεις. Στο σχολείο μας εμαθήτευσαν το συγκεκριμένο σχολικό έτος,περίπου,

110-120 παιδιά(άρρενες και θήλεις).

Στα 6 χρόνια που ήμουν μαθητής του Δημοτικού Σχολείου,εδίδαξαν,ως Δάσκαλοι και οι εκ του

χωριού μας,ορμώμενοι,Βασίλειος Ι. Δάρας,Λεωνίδας Γ. Παπαθωμόπουλος και Γεωργία Δ. Στρίκου.

Ευτύχησα, να έχω δασκάλους,μόνο,τους Γεώργιο Ανδρ.Δάρα και Λεωνίδα Γεωρ. Παπαθωμόπουλο,

των οποίων,το πνευματικό και ηθικό ανάστημα,μετά 15 χρόνια από της εκδημίας του πρώτου και 42,

απο της εκδημίας του δευτέρου,θα περιγράψω,ως αν δύναμαι,κάλλιστα,εξαιτούμενος,την εύλογον

επιδοκιμασίαν ,των μαθητών,μεγαλυτέρων,κατά την ηλικίαν, εμού,οι οποίοι ακούσαντες της διδαχής

τους, επέτυχαν στην ζωή κατ’έπάγγελμα και ευτύχησαν,ως τρόφιμοι της κοινωνίας.

Οπως κάθε άνθρωπος,έτσι και οι δάσκαλοί μου,είχαν προτερήματα και ελαττώματα,τα οποία ,μέσα

απο λεπτομέρειες της αναφοράς μου ,σε αυτούς,θα καταδειχθούν,τόσο γιατί πρέπει να επισημανθούν,

όσο και γιατί ,δεν πρέπει,να εξιδανικεύσουμε την εικόνα του δασκάλου μας,με αποτέλεσμα να δειχθεί

ψεύτικη ,υποκρύπτουσα σκοπιμότητα,η οποία,άλλωστε,μετά τόσα χρόνια,αφ εαυτής ακυρώνεται.

Θεωρώ, εκ προοιμίου,ήρωες,τούς δασκάλους της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης,της τότε Ελληνικής

κοινωνίας,οι οποίοι,είτε για λόγους,πολιτικούς,είτε για λόγους ανέχειας(πτωχείας),είτε ένεκα των

επικρατουσών αντιλήψεων(ηθικοφιλοσοφικές),έπαιρναν τα « μυξιάρικα» (παιδιά),κάθε κοινωνικού

στρώματος και τα μάθαιναν Γράμματα,με στόχο την ανέλιξή της(κοινωνίας) και την διαμόρφωση

καλυτέρου βιοτικού επιπέδου,για τους τροφίμους της.

Εκείνα τα χρόνια,όλοι βράζαμε στο ίδιο καζάνι,οι ταξικές διαφορές ήταν ανεπαίσθητες,οι

ιδεολογικές διαφορές ήταν επιβαλλόμενες,δεν ήταν αποτέλεσμα παιδείας,δεν ήταν προϊόν ελευθέρας

επιλογής,λόγω γνώσεων ή της παιδείας.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑ ΔΑΡΑΣ

Ηταν δάσκαλός μου,στην Α΄τάξη ,καθώς και στις Ε΄,ΣΤ΄τάξεις του Δημοτικού.Μας έμαθε να

γράφουμε στο «τεσσεροχάρακο τετράδιο»,στρογγυλά και ευδιάκριτα,το ένα γράμμα απο το άλλο.Ηταν

η πρώτη περιοριστική ελεγχόμενη κίνηση του χεριού μας,με αναγραφή των γραμμάτων εντός των

παραλλήλων γραμμών του τετραδίου,γι αυτό και η εκτός γραμμών γραφή, δικαιολογούσε ύψωση του

τόνου της φωνής του, δεν δικαιολογούσε όμως την επιβολή γραφής,μόνο με το δεξί χέρι και προφορική

επίπληξη.Μας έμαθε αριθμητική,στο δεκαδικό σύστημα,γρήγορα και σωστά,με χρήση του μηδενός στις

μονάδες,μέχρι το 100. Είχα μείνει έκπληκτος απο το απλό και καινούργιο που μάθαινα,ενω ακόμα

ήμουν μαθητής Α΄τάξης Δημοτικού.

 

Την Α΄τάξη την τελείωσα,στο ισόγειο του Σχολείου,στην πρώτη αίθουσα δίπλα απο την

σκάλα,την οποία αίθουσα,τον Οκτώβριο μήνα,επέτειο του «ΟΧΙ»,με σύμπτυξη των θρανίων, στο μέσον

της,διαμόρφωσε σε προαύλιο εσωτερικού χώρου,όπου περιφερόμενοι διπλα στους 4 τοίχους,μάθαμε

βηματισμό για την επέτειο,χωρίς να ενοχλούμε τους μαθητές των άλλων τάξεων,που έκαναν μάθημα,

αλλά και εκείνος, ήταν μη ελεγχόμενος,απο αδιάκριτα βλέμματα,όταν αυθαιρετούσε καθ’ ημών,σε

λάθος βηματισμό,είτε ως «πρωτάκια»,είτε λόγω φυσικής(σωματικής) αδυναμίας,όπως συνέβη με την

συμμαθήτριά μου Παναγιώτα Γ. Σουλελέ,η οποία,λόγω του γνωστού προβλήματός της,με το πόδι ,δεν

μπορούσε να συγχρονιστεί,με μας, τους υπολοίπους και την κτύπησε άσχημα,με τον χοντρό χάρακα

που είχε και μάλιστα, στο πόδι. Η απρέπεια αυτή, δεν έχει φύγει ποτέ απο το μυαλό μου και είναι το

μόνο αρνητικό σημείο, που σκιάζει την εικόνα του και την παρουσία του,στην ζωή μου.

Ηταν ,επίσης,καλός και στην Μουσική,μας μάθαινε να τραγουδάμε, πχ. το τραγούδι «Ολα τα

Πουλάκια κι αμάν,αμάν»,μας έλεγε πως να πατάμε στην νότα,χωρίς πεντάγραμμο φυσικά,μας έλεγε τι

είναι η αρμονία και στο μάθημα της Φυσικής, «Ηχώ και Αντίλαλος»,μας εξήγησε πως παράγονται οι

συγκεχυμένοι ήχοι,στην ομιλία και στην μουσική.

Διετέλεσε και Ψάλτης στην Εκκλησία,τα δε Τροπάρια ή και Απολυτίκια των Δεσποτικών και

Θεομητορικών Εορτών,τα μαθαίναμε όλοι,μας δίδασκε δε και Περικοπές απο τα Ευαγγέλια,ως

εισαγωγή στην αρχαϊζουσα,επειδή τότε,διδασκόμαστε εναλλάξ, καθαρεύουσα και Δημοτική,η δε

Γραμματική μας, ήταν του Μανόλη Τριανταφυλλίδη,εγώ δε,στα βιβλία του Δημοτικού,που

κράτησα,έχω και Γραμματική των εκδόσεων Ιωάννη Καμπανά.

Αφήνοντας αυτό το «αγκάθι» και επιστρέφων στα θρανία της Ε΄και ΣΤ΄Δ ημοτικού,που ήταν και

πάλι δάσκαλός μου,θεωρώ,ότι,ήταν ο δάσκαλος, που μας έμαθε Λογοτεχνία και αφήγηση, Εκθεση και

Ιστορία,αλλά κυρίως Μαθηματικά(Απλή μέθοδο των τριών,Σύνθετη μέθοδο των τριών,προβλήματα

Μερισμού,Συμμιγείς αριθμούς και προβλήματα αυτών,προβλήματα τόκου,προβλήματα

Δανεισμού(εσωτερική και εξωτερική υφαίρεση Γραμματίων-Συναλλαγματικών),προβλήματα Πρακτικής

Αριθμητικής) και εξ ίσου, Μαθήματα φυσικής Πειραματικής και Χημείας,με απλά πειράματα απο το

Χημείο του σχολείου,π.χ. Διαστολή και Συστολή των σωμάτων,κ.ά. Ηταν επίσης δυνατός στην

Επιπεδομετρία και την Στερεομετρία(Επιφάνεια και Ογκος Σωμάτων),όταν δε προετοιμαζόμαστε για

εισαγωγικές στο Γυμνάσιο,μας είχε μάθει όλους τους τύπους εύρεσης όγκου, των στερεων

σωμάτων,π.χ. Σφαίρας,Κυλίνδρου,κ.ά

Ως πρός το θέμα του χαρακτήρα,πέραν της έπαρσης που έχουν όλοι οι «Νταραίοι»,είχε ηθικές

αναστολές, απέναντι στο άδικο,απέδιδε τα του Καίσαρος, τω Καίσαρι,είχε δε παραδεχθεί στην

Διαμάντω Κων. Κωνσταντοπούλου,η οποία ήταν καλή μαθήτρια,μέσα στην τάξη,οτι ο πατέρας της και

συμμαθητής του στο Σχολαρχείο στα Λαγκάδια,ήταν και αυτός καλός μαθητής,καλύτερος εκείνου,αλλά

προφανώς για λόγους,άγνωστους,δεν προχώρησε σε σπουδές.

Οι συμμαθητές μου,αλλά και οι πρό ημών,υπάρξαντες μαθητές του,είμαι βέβαιος, οτι βγήκαν

στην ζωή, με καλές γνώσεις,απο την διδασκαλία του,γιατί είχε μεταδοτικότητα και γνώριζε καλά το

αντικείμενο του λειτουργήματος, που επιτελούσε! Είναι δε, ασφαλές κριτήριο,για την ικανότητα

μεταλαμπάδευσης γνώσεων,που είχε,οτι,εκ των 18 τελειοφοίτων συμμαθητών και συμμαθητριών

 

μου,στις εισιτήριες εξετάσεις, για το Γυμνάσιο(Λαγκαδίων,Δημητσάνης,Αθηνών),εισήχθησαν οι

12,ποσοστό 66,66% και Πανεπιστημιακής παιδείας ,εκ των 12,αξιώθηκαν οι 4,ποσοστό 33,33%.Δεν

γνωρίζω τι σπουδές έκανε,ο φίλος και συμμαθητής μου, Ηλίας(Λάκης) Δημ. Σχίζας,που ζει στην

Αυστραλία και έχω να τον ιδώ, απο τότε,αν και δεν αποφοίτησε μαζί μας,έφυγε πρίν τελειώσει το

Δημοτικό.

 

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΓΕΩΡ. ΠΑΠΑΘΩΜΟΠΟΥΛΟΣ

Ηταν δάσκαλός μου,επι 3, συνεχόμενα, σχολικά έτη,στις Β΄,Γ΄και Δ΄τάξεις, του Δημοτικού

Σχολείου,διέπλασε την άμορφη, ακόμα, πνευματικά και σωματικά, υπόστασή μας(συμμαθητών μου),

μας ενέπνευσε, έρωτα για την μάθηση,ζήλο για την Γεωγραφία και την Ιστορία της χώρας μας,

υπερηφάνεια για τα έπη του Ομήρου και γενικώς για την Ελληνική Μυθολογία(Αθλοι του Ηρακλή,Αθλοι

του Θησέα,Αργοναυτική εκστρατεία),δεδομένου,οτι,τότε,δεν υπήρχαν βιβλία,προς αγορά,αλλά,όπως

θυμάμαι,απο την Εδρα,προφορικά,με το μοναδικό βιβλίο,που εκείνος είχε,μας δίδαξε τα παραπάνω.

Εκτός,τούτων,ήταν ο αίτιος,να μάθουμε Ορθογραφία,κανόνες τονισμού,δασυνόμενες

λέξεις,Ρήματα και των δυο φωνών,Βοηθητικά Ρήματα,Ρήματα που δεν υπήγοντο ορθογραφικά στο

γενικό κανόνα,π.χ. (Δακρύζω,Αθροίζω,Δανείζω,Γογγύζω,Ολολύζω),Πάθη συμφώνων,Πάθη φωνηέντων.

Επέμενε,φορτικά θα έλεγα,στην εκμάθηση των 4 πράξεων της Αριθμητικής,ιδιαιτέρως στην

Διαίρεση,αφού απαξ άπαντες ,είχαμε μάθει την προπαίδεια( το γινόμενο του παλλαπλασιασμού των

μονοψηφίων αριθμών ,μεταξύ τους),αλλά και την επαλήθευση του αποτελέσματος και των 4 πράξεων.

Μας δίδαξε τους δεκαδικούς αριθμούς και τις πράξεις επι αυτών,τα Κλάσματα(Αναγραφή των

δεκαδικών με άλλη μορφή),μέτρημα αποστάσεων και μέτρημα του βάρους των σωμάτων,ισοτιμία οκάς

και κιλού. (Η οκά ως μέτρο βάρους,καταργήθηκε επίσημα το έτος 1959).

Μας,εισήγαγε στις εικαστικές τέχνες(Ζωγραφική,Χρωματολογία,Χειροτεχνία , Κεραμεική και

κατασκευή εκμαγείων γύψου ή γλίνας), αλλά,επειδή στο χωριό,εκτός απο την Ερριζα,δεν υπήρχε

κόκκινο χώμα για πηλοτεχνική(στο σχολείο), μάς έμαθε να φτιάχνουμε αντικείμενα με γλίνα(Ενυδρος

αργιλλώδης πηλός),που υπήρχε,σε πολλά σημεία του χωριού μας,εγω π,χ.( Έπαιρνα γλίνα απο του

Δημοκοίτη,ανάμεσα στον κήπο μας και τον κήπο του Μάρκου),η οποία(γλίνα),ήταν μη υδροπερατή,γι

αυτό και τις τρύπες απορροής, στις στέρνες άρδευσης των κήπων μας,τις έκλειναν,με γλίνα. Επί πλέον

με την γλίνα,μας έμαθε,να κατασκευάζουμε, διακοσμητικά αντικείμενα(εκμαγεία) τοίχου,π.χ.

δίσκους, απο ανάγλυφα βάσης σταχτοδοχείων ή ασημένιων αντικειμένων,τα οποία επιχρωματίζαμε.

Απο τα εικαστικά έργα τέχνης, που, ως μαθητές Δ΄τάξης,είχαμε κατασκευάσει,δεν θα ξεχάσω

και ελπίζω να το έχει στην κατοχή του,ένα κομψοτέχνημα(Ξύλινο αλέτρι),απαράμιλλης καλλιτεχνικής

αξίας,που το είχε φτιάξει ο φίλος και συμμαθητής μου Αναστάσιος Ιωάννου Μπόρας(Τασιούλης),με

την βοήθεια του πατέρα του(Καλλιτέχνες και οι δύο),το οποίο ζήλεψα πάρα πολύ και ουδέποτε

μπόρεσα να κατασκευάσω.

 

Πέραν των εικαστικών έργων τέχνης ,μας έβαλε στο πνεύμα των σκηνικών θεατρικών

διαλόγων,με αναπαράσταση-παρουσίαση,επι σκηνής, ηρωϊκών πράξεων,των πρωταγωνιστών,των δύο

Εθνικών Επετείων μας,π.χ. Αθανάσιος Διάκος,είτε με μεταφορά ,του περιεχομένου,γνωστών ποιητικών

έργων,σε διαλογική μορφή,προσαρμοσμένη στις ικανότητες των μαθητών,είτε με διαλόγους δικής του

εμπνεύσεως και μάλιστα επιτυχημένους,οι δε πρωταγωνιστές ,ήταν ενδεδυμένοι,με κατάλληλα ρούχα

εποχής,για τα δεδομένα του χωριού.

ΟΙ αποχαιρετιστήριες εκδηλώσεις,του Ιουνίου,κάθε σχολικού έτους,των μαθητών και

μαθητριών της ΣΤ΄τάξης,όπου «έπεφτε» και το σχετικό κλάμα,γιατί θα έπαυαν,πλέον,να είναι μαθητές

Δημοτικού,εκέντριζαν το συναίσθημα ,των μικροτέρων μαθητών,αλλά και των παρακολουθούντων

θεατών(Γονέων,αδελφών και λοιπών παρευρισκομένων,π.χ, Ενωμοτάρχης),με λόγια συγκινητικά,

εμπνεύσεως Λ. Παπαθωμόπουλου,όπως το «Ηρθε καιρός να φύγουμε, καιρός μας πια να πάμε κι αν

μας στενοχωρήσατε, εμείς σας αγαπάμε»,τραγουδιστά και απευθυνόμενοι,κυρίως,στους μαθητές της

Ε΄ τάξης.

Επίσης,ως δάσκαλος,που είδε τα παιδιά της Κατοχής,αλλά και του Εμφυλίου,να στερούνται

αγαθών διατροφής και κάποια να είναι ορφανά,μέσα απο την θεατρική προσευχή,πρός τον Χριστό,

ενός ορφανού,για την μικρή του αδελφή,έδινε το νόημα,πως για όλους υπάρχει η Θεία Πρόνοια και

τούτο,θυμάμαι,συγκίνησε,όλους,όσοι παρευρέθησαν,στο προαύλιο του σχολείου,για τις εκδηλώσεις.

Η προσευχή-παράπονο, εμπνεύσεως του Δασκάλου μας ,με λόγια του μικρού,έλεγε:

«Χριστέ,δεν έχουμε ψωμί στο σπίτι μας και κλαίω.Να! Ιδές το καλαθάκι μου,αν ψέμματα σου λέω. Εγω

είμαι καλό παιδί,μου είπε η μητέρα και δεν πειράζει,νηστικός,να μείνω και μιά ημέρα. Καλά,εμάς,μας

ξέχασες και δεν μας συλλογάσαι! Ομως, τη Φρόσω(αδελφή του μικρή) δεν μπορείς, να ειπείς πως δεν

λυπάσαι!»

 

Ο Δάσκαλός μας,επίσης,ήταν μέγας Καλλιγράφος και Ληξίαρχος,είναι δε άξία θαυμασμού,η

κατασκευή και καταγραφή,με κονδυλοφόρο και πέννα,του Μητρώου Αρρένων της Κοινότητας Σέρβου

και του Δημοτολογίου(Γεννήσεις,Θάνατοι,Οικογενειακές μερίδες),την εποχή που ήταν δάσκαλος και

Γραμματέας της Κοινότητας. Νομίζω οτι αυτό το έργο,πρέπει να σκαναριστεί,στα αρχεία του Δημου

Γορτυνίας, όπου φυλάσονται σήμερα και να περιέλθουν ,μικροφωτογραφημένα, στα κληρονομικά

περιουσιακά στοιχεία,του χωριού μας.

Ενα ακόμα προτέρημα,του Λεων. Παπαθωμόπουλου,ήταν ,οτι ασχολήθηκε επισταμένως μαζί

μας,για την εκμάθηση όλων των Γεωγραφικών όρων,μορφολογίας της γής πχ. (τι έιναι γήλοφος,Δέλτα

ποταμών,συμβολή ποταμών,ονομασίες βουνών,ορέων,Χάρτη Ελλάδος,Παγκόσμιου Χάρτη),διδάξας,

ότι πρέπει να γνωρίζουμε καλώς,κατά πρώτον την ιδιαίτερη πατρίδα μας,την χώρα μας και εκ

δευτέρου,την Υδρόγειο.

Ηταν ο Επιμελητής,της σωματικής μας διάπλασης,πρωτοστάτης στη απλή Γυμναστική και ο

διοργανωτής των αθλητικών γυμναστικών επιδείξεων,στο τέλος εκάστης σχολικής χρονιάς.

 

Τέλος,κάποιο Καλοκαίρι στο χωριό,που έκανε παρέα με τον φίλο του Νικολάκη του Σιώκου,τον

ρώτησα,γιατί ήταν αυστηρός ή και βίαιος, με τους μαθητές και τους γονείς τους και μου είπε,οτι εκείνη

την εποχή,αν δεν ήταν αυστηροί ,με γονείς και μαθητές,οι γονείς δεν θα έστελναν,ούτε τα μισά

παιδιά,στο Σχολείο και θα έμεναν αγράμματα,κάτι που ο ίδιος,δεν θα το συγχωρούσε στον εαυτό του.

Αυτό το άρθρο,άργησε,χρονικά, να γραφεί,από μένα,για πολλούς λόγους και κυρίως,επειδή ,

πολλές φορές, η επομένη γνώμη,διαψεύδει την προτέρα,όμως εγράφη,γιατί,όπως είπε και ο Μέγας

Αλέξανδρος, «Εις τους Γονείς μου,οφείλω το ζήν,εις τον διδάσκαλόν μου,το εύ ζήν».

 

Εν Γαλατσίω Αττικής,29 Ιουνίου 2022