H Γορτυνία του Παλουμπαίου Δημητράκη Πλαπούτα.
Κοινωνικές και Οικονομικές δομές πριν τον απελευθερωτικό αγώνα.
Το «Καλημέρα Αρκαδία» παρουσιάζει απόσπασμα από την ομιλία αυτή.
https://www.kalimera-arkadia.gr
Ο Δήμος Γορτυνίας και η Δημοτική Κοινωφελής Επιχείρηση Γορτυνίας (ΔΗΚΕΓ), οργάνωσαν τον καθιερωμένο επετειακό εορτασμό για την Επανάσταση στην Ηραία (Παλούμπα-Αγιονέρι) στις 18 και 19 Μαρτίου 2017.
Μία από τις ομιλίες είχε θέμα
«Η Γορτυνία του Παλουμπαίου Πλαπούτα-αναδρομή στο ιστορικό παρελθόν». Ομιλητής ήταν ο Βασίλειος Ηλιόπουλος, Γεωλόγος-Διδακτορικός ερευνητής Σχολής Μεταλλειολόγων ΕΜΠ- Γεν. Γραμματέας της Εταιρείας Ιστορικής και Πολιτισμικής Δράσης «Στρατηγός Δημητράκης Πλαπούτας και Αγωνιστές».
H Ελληνική Επανάσταση του 1821, αποτελεί την αφετηρία και την πηγή ζωής του νέου κράτους, αλλά και αιώνιο μάθημα ελευθερίας, πολιτικής και ηθικής αγωγής.
Ο επικός απελευθερωτικός αγώνας του ελληνικού λαού εννεάχρονος αδυσώπητος πόλεμος σε πολλά μέτωπα, με πλήθος επεισοδίων, είναι το μέγα γεγονός της Ελληνικής Ιστορίας. Υπήρξε σταθμός της Ιστορίας του Νεώτερου Ελληνισμού γιατί προπάντων επέτυχε την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους και έτσι την παρουσία της Ελλάδος, μετά από απουσία αιώνων. Προκάλεσε το εκπληκτικό κίνημα του Φιλελληνισμού και αποτέλεσε ισχυρό πλήγμα στο καθεστώς της Ιερής Συμμαχίας (Αυστρία, Πρωσία, Ρωσία).
Τις τελευταίες δεκαετίες του 18ου αι. οι επαναστατικές ιδέες διαχέονταν σε πρωτόγνωρο βαθμό σε μια αυτοκρατορική Ευρώπη της ολιγαρχίας, ιδιαίτερα μετά τη Γαλλική Επανάσταση, η οποία βάσισε την επιτυχία της στην επικοινωνία της ανεξάρτητης ιδεολογίας μέσω των απόκρυφων «εταιρειών». Η επενέργεια παραγόντων κοινωνικο-οικονομικών και ιδεολογικών, και η ανάπτυξη του πατριωτισμού και του φρονήματος συνέβαλε να συγκροτηθεί η εθνική αυτοπεποίθηση που ενθάρρυνε στο μέγιστο το ψυχικό σθένος των Ελλήνων πολεμάρχων να διεκδικήσουν και να εξυψώσουν την κεκοιμημένη εθνική και θρησκευτική ταυτότητα. Αποτελεί την 3η Εθνική επιτυχημένη επανάσταση διεθνώς μετά την Αμερικανική και την Γαλλική.
Η Ηραία αριθμεί 44 χωριά, όπου ως το 1830 δημιουργούνται 20 νέα χωριά, τα 12 γύρω από τον Αλφειό. Τα χωριά Αγιάννης, Καλύβια και Λότι δημιουργήθηκαν από Ζυγοβιστινούς. Το Μπαρδάκι αναπτύσσεται κάτω από τον έλεγχο του Δημητσανίτικου μοναστηριού του Φιλοσόφου, οι χωρικοί της Δραίνας αγροτική περιοχή κοντά στα Λαγκάδια , με την επάνοδο των Τούρκων ιδιοκτητών το 1715 εγκαταλείπουν το χωριό τους και δημιουργούν τα χωριά Κακουρεικα και Λαγάφτι.
Παραγωγική Γεωργική δραστηριότητα.
Τα δημητριακά αποτελούν τον κύριο όγκο των καλλιεργειών, από αφιερώσεις Γορτυνίων του πρώτου μισού του 18ου προκύπτει ότι πλήρωναν με σιτάρι τη μνημόνευσή τους στην Αγία Παρρησία. Το κριθάρι και το αραποσίτι, κυρίως στα πεδινά της Γορτυνίας συμπληρώνουν τις καλλιέργειες των δημητριακών. Η αμπελοκαλλιέργεια και η παραγωγή οσπρίων καλύπτουν τις ανάγκες της αυτοκατανάλωσης, ενώ τα δασοκομικά προϊόντα (ξυλεία, πρινοκκόκι, βελανίδια) αποτελούν το φυσικό πλούτο της περιοχής. Το μέλι και το κερί συμμετέχουν σε μικρό ποσοστό στην παραγωγή. Η οικοτεχνική παραγωγή μεταξιού κυμαίνεται σε χαμηλά επίπεδα, παρόλο που οι αγοραπωλησίες συκαμίνων (μουριών) αποτελεί δραστηριότητα από τον 17ο αι.
Σε κάθε επαρχία, οι επιβαρύνσεις κατανέμονταν κατά χωριό και κατά οικογένεια. Η κατανομή κατά οικογένεια σε κάθε χωριό γινόταν με βάση το κατάστιχο της κοινότητας, το οποίο ανανεωνόταν κάθε 7 χρόνια.
Οι εκτιμήσεις του εκκλησιαστικού εισοδήματος ποικίλλουν, το 1804, το ποσοστό της εκκλησιαστικής φορολογίας υπολογίζεται σε 6% ενώ του κεφαλικού φόρου σε 3% και της δεκάτης του κράτους σε 15%. * 100 γρόσια = 1 τουρκ. λίρα
Σύμφωνα με τον Γιαννίκο στο συγγραφικό έργο «Πλαπούτας» του 1962.
Το Μάρτιο 1821, ο Κόλιας Πλαπούτας ήταν 85 χρονών, τα γηρατειά είχαν εξασθενήσει τη βιαιότητα και το σθένος του παλαιού ισχυρού Κλέφτη και ύστερα καπόμπαση της Λιοδώρας. Την 20η Μαρτίου φόρεσε τη στολή του και τα όπλα του, επήρε όλους του Παλουμπαίους, κρατώντας ο ίδιος τη σημαία, έχοντας στο πλευρό του το Δημητράκη και Γιωργάκη με τα εγγόνια, όλοι πάνοπλοι κατευθύνθηκαν από το Πύργο στον Αη Γιώργη του Παλούμπα, όπου συνάχθησαν όλοι οι Παλουμπαίοι, εκεί ο ιερέας έψαλε τη δοξολογία και ο γερο Κόλλιας υψώνοντας τη σημαία είπες συγκινημένος:
«Ελευθερία ή Θάνατος, Με τη βοήθεια του θεού και την ευχή μου».
Ο Δημητράκης και Γιωργάκης, με υψωμένες τις σημαίες ξεκίνησαν για τα χωριά Μπέτσι, Τσούκα και Βλάχους συνέλαβαν επτά Τούρκους, κατέλαβαν το Μπέτσι και συνάθροισαν άπαντες του Λιοδωρίσιους. Οι Πλαπουταίοι εσύστησαν το στρατόπεδο στο Μπέτσι, ελέγχοντας την περιοχή για ενδεχόμενη επίθεση από Λαλαίους.
Μελετώντας τον πρωτοσύγκελο και μοναχό της Ιεράς Μονής του Μεγάλου Σπηλαίου Αμβρόσιο Φραντζή, και συγκεκριμένα το πεντάτομο έργο του «Επιτομή της ιστορίας της αναγεννηθείσης Ελλάδος» του 1839, ιστορικά απομνημονεύματα τα οποία τον καθιέρωσαν ως τον πρώτο ιστορικό της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, μεταφέρουμε το παρακάτω απόσπασμα:
«…. Οι αδελφοί Πλαπούται Δημήτριος και Γεωργάκης υιοί του Κώλια Πλαπούτα διαδεχθέντες την υπηρεσία του Πατρός των, φθάσαντος εις γηραιάν ηλικίας, αναδειχθέντες δε μιμηταί του πατρός αυτών, και οπαδοί της πολυπειρίας και ικανότητος του, και ως τοιούτοι μυηθέντες τα της φιλικής εταιρίας, ο μεν Δημήτριος διαμένων εις την Ζάκυνθον και διατελών αξιωματικός εις την Αγγλική Υπηρεσίαν, ο δε Γιωργάκης κατηχθείς παρ’ αυτού ελθόντος από την Ζάκυνθον (το 1819 Μαρτίου 17), έμενον αμφότεροι εις Παλούμπα (Κώμην της Καρυταίνης) την πατρίδα των, έχοντες βεβαιότητα ότι την 25η Μαρτίου 1821 έμελλε να εκραγή η Ελληνική Επανάστασις καθ’όλα τα μέρη, και είδοτες καλώς τας υπόνοιας και τους φόβους των Οθωμανών, συνεννοηθέντες μετά του Θ. Κολοκοτρώνη και τίνων άλλων, συνήθροισαν εκ την ιδίας αυτών Κώμης, Παλούμπα, 50 οπλοφόρους , λάβοντες δε πρώτον τας ευχάς του γέροντος πατρός των, και προσκαλέσαντες τον ιερέα, έψαλον εν τω μέσω της Κώμης (Παλούμπα) των Λιτανίαν, και ούτως ασπασμένοι τας αγίας εικόνας κα αλλήλους των, την 20η Μαρτίου….»
«Από μια περιοδεία ανα την Γορτυνίαν» Δεκέμβριος 1935
Στου Παλούμπα παραμείναμε μια μέρα. Ο φιλόξενος και καλός διδάσκαλος κ. Χ. Παπαναστασίου τη παρακλήσει μας, μας οδήγησε στον πύργο του Στρατηγού Δημ. Κόλλια Πλαπούτα. Ο φθοροποιός όμως χρόνος έχει καταστρέψει το νότιον μέρος αυτού. Εις τα μεσαία δωμάτια στεγάζεται τώρα ή Ταχυδρομική Υπηρεσία εις δε τα βόρεια κατοικεί η εγγονή του Στρατηγού δις Χρυσάνθη Πλαπούτα μετά της μητρός της Ελένη Πλαπούτα το γένος Τσαμαδού. Εις ιδιαίτερον δωμάτιον φυλάσσεται η αλληλογραφία Κολοκοτρώνη – Πλαπούτα, η σημαία, ένα ξύλινο γραφείον του Στρατηγού και διάφορα όπλα κα γιαταγάνια. Στο τοίχο τοι δωματίου αυτού βλέπουμε κρεμασμένη μια κορνίζα με το επιτύμβιο του Πλαπούτα, γραμμένο από τον Αριστοτέλη Βαλαωρίτη.
Εις το ισόγειον του πύργου ήσαν οι σταύλοι των ζώων των καπεταναίων και αι φυλακαί. Επεσκέφθημεν και την οικία Παρασκευά Πλαπούτα του αδερφού του Στρατηγού, όπου κατοικεί η οικογένεια του κ. Χρ. Παπαναστασίου ή Πλαπούτα και οι εγγονοί Π. Παρασκευόπουλου. Σώζεται ακόμη το τζάκι παρά το οποίον εκάθητο ο Παρ. Πλαπούτας με τα παληκάρια του και κατέστρωνε τα σχέδιαπώς να διώξουν τον εχθρό και να ελευθερώσουν τον σκλαβωμένο Μωρηά από τον Τούρκο. Επισκεφθήκαμε επίσης την οικίαν του Λιάκου Λιακόπουλου εις την οποίαν κατοικεί ο εγγονός του Β. Λιακόπουλος. Εν αυτή φυλάσσεται εις καλήν κατάστασιν το καρυοφύλλι (φειδιάς) του Λιακόπουλου , οι παλάσκες και τα γιαταγάνια του.
Εις τον κέντρον της κωμοπόλεως στη μικρή πλατεία είναι η εκκλησία, η οποία δεν ευρίσκεται σε καλή κατάσταση. Μας είπαν όμως οι κάτοικοι ότι εάν τους βοηθήσουν και τα ξενιτεμένα τους παιδιά θα κατασκευάσουν νέαν εκκλησίαν με τα τελειότερα σχέδια.
Παραπλεύρως της εκκλησίας από δύο χρόνια έχει κατασκευασθεί το νέον σχολείον, με προσωπική εργασία των κατοίκων, επί οικοπέδου παραχωρηθέντος υπό της εκκλησίας και με βοήθειαν του Κράτους εξ.80χιλ.δραχμών. Το σχολείον αποτελείται από δύο αίθουσας και γραφείον, όπου έχουν αναρτηθή εικόνες των ηρώων του 1821, χάρται γεωγραφικοί και όπου ευρίσκονται διάφορα εποπτικά μέσα διδασκαλίας.
.
(ΧΙΜ)
