Δημητρίου Κουκουζή.
«Προμηθευτείτε ελιές και κρεμμύδι. Το μέλλον έχει πολλή νηστεία !»
Όλοι θυμάστε φαντάζομαι τη κινηματογραφική ταινία το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο και την σκηνή με τον φτωχό καθηγητή (Παπαμιχαήλ) που σε ένα διάλειμμα για κολατσιό έβγαλε από τη τσάντα του την καρό πετσετούλα του, την άνοιξε και άρχισε να τρώει ψωμί με ελιές . Μάλιστα όταν μία πλούσια μαθήτριά του (η Boυγιουκλάκη) τον είδε να κολατσίζει, εκείνος διστακτικά την προσκάλεσε να την φιλέψει από το λιτό φαγητό του λέγοντάς της με δόση ειρωνείας ότι αυτό (οι ελιές) μάλλον της ήταν άγνωστο φαγητό, όπως άγνωστο κείμενο της ήταν και η Οδύσσεια του Ομήρου !.
Θα έχετε ίσως ακούσει στο ραδιόφωνο ή θα έχετε δει στη τηλεόραση την ιατρό-διαιτολόγο καθηγήτρια κυρία Τριχοπούλου να μας παρακινεί στη Μεσογειακή δίαιτα και να μας λέει με ειλικρίνεια …μη με παρεξηγήσετε, εγώ στο πρωινό μου τρώγω και 2-3 ελίτσες!!.
Όλα αυτά βέβαια δεν είναι σε μας τους Λευκοχωρίτες …άγνωστο κείμενο! Είναι κείμενο ζωντανό, χιλιοδιαβασμένο, ευχάριστο και συνηθισμένο, που το ξέρουμε απέξω και ανακατωτά. Οι ελίτσες ανέκαθεν συνόδευαν την διατροφή του Έλληνα. Καθαρό και υγιεινό μεσογειακό προϊόν, φθηνό και νόστιμο πλήρες σε θρεπτικά συστατικά, μας έσωσε κυριολεκτικά στην εποχή …της πείνας.
« Μωρή Σταυρούλα δεν μου δίνεις σε παρακαλώ μια χούφτα ελιές για τα παιδιά μου»,
παρακαλούσε η μία γειτόνισσα την άλλη στο χωριό την παλιά καλή εποχή της φτώχειας. Και η μια χούφτα ελιές τότε έσωζε οικογένειες.
Δείτε τώρα τί πάθαμε. Οι αρετές της λιτότητας, της υπομονής, της εργατικότητας, και της πρόβλεψης για το άγνωστο, που μας συνόδευαν τόσα χρόνια, σήμερα έχουν ατονήσει και αμβλυνθεί, λόγω εφησυχασμού μας. Όμως είναι επείγουσα ανάγκη να ξανάρθουν…. στην ημερησία διάταξη της ζωής μας για να μας βοηθήσουν, ως αντισώματα, στην άμυνα κατά του κινδύνου και στην απόκρουση του κακού που καραδοκεί στη πόρτα μας.
Ο σοφός μύθος με τις παχιές και ισχνές αγελάδες δεν είναι παλιός και ξεχασμένος. Βασιλεύει και επαληθεύεται εδώ και χιλιάδες χρόνια. Ο πλούτος δηλαδή και η φτώχεια εναλλάσσονται στο προσκήνιο της ιστορίας και της ζωής κατά τακτά χρονικά διαστήματα και επαναλαμβάνονται συχνά και νομοτελειακά.
Δεν είναι τωρινό φαινόμενο. Είναι μέρος της ζωής μας. Αλλοίμονο σ΄αυτούς που δεν το συνειδητοποίησαν και δεν το ενστερνίστηκαν.
Θυμάμαι σαν τώρα την εποχή των Γυμνασιακών μου χρόνων. Κάθε χρόνο και κάθε Οκτώβριο το Υπουργείο Παιδείας είχε καθορίσει πολύ σοφά να εορτάζεται στα σχολεία μία ειδική ημέρα που την έλεγαν ημέρα της αποταμιεύσεως. Με σχολικές ομιλίες, με εκθέσεις όλων των μαθητών και με βραβεία η πολιτεία προσπαθούσε να τονίσει τη μεγάλη σημασία της αρετής της αποταμίευσης και την σπουδαία σημασία που έχει για τη ζωή μας η πρόνοια για το μέλλον. Ακριβώς επειδή στη ζωή μας οι παχιές αγελάδες εναλλάσσονταν με τις ισχνές, έπρεπε να βρούμε τρόπο να περνάμε καλά και στις δύο περιπτώσεις. Αυτό το ρόλο λοιπόν έπαιζε η αποταμίευση . Εξισορροπούσε τις δύο αντίθετες καταστάσεις. Κάναμε οικονομία στην καλή εποχή της ευφορίας (φασούλι το φασούλι και σταλαματιά - σταλαματιά γεμίζαμε το σακούλι ή τη στάμνα τη πλατιά) για να έχουμε στην κακή εποχή της πείνας και της ξηρασίας τα απολύτως απαραίτητα προς το ζειν. Δεν υπήρχε άλλη πιο σοφή και πιο πρακτική προνοητική λύση.
Πάνω σ΄αυτήν την πρόνοια στηρίχθηκαν και οι καταθέσεις στις τράπεζες, την μεγάλη αξία των οποίων σήμερα όλοι αναγνωρίζουμε.
Παραφράζοντας λοιπόν το στίχο του ποιητή
«…πάρτε μαζί σας παγούρι με νερό, διότι το μέλλον θα έχει πολλή ξηρασία….»
ας γυρίσουμε λίγο πίσω στη μεσογειακή δίαιτα και με τις αποταμιεύσεις που δημιουργήσαμε στις εύφορες μέρες ας ανακαλύψουμε πάλι τις ελιές και το κρεμμύδι γιατί μας περιμένει στο μέλλον πολλή νηστεία. Με αυτή τη διατροφική συνήθεια μεγαλώσαμε και ανατραφήκαμε. Όχι μόνο δεν πάθαμε τίποτα, αλλά παραμείναμε υγιείς και… λιπόσαρκοι!.
Θα πρότεινα να μην εγκαταλείψουμε τα κτήματα στο χωριό με τα λίγα ελαιόδεντρα. Έχει -βλέπετε- ο καιρός γυρίσματα και κανείς δεν ξέρει:
τί τέξεται η επιούσα.
Κρατάτε μία ….πισινή, μία ρεζέρβα δηλαδή για τις δύσκολες μέρες που έρχονται.
Το μέγα ερώτημα είναι:
θα τα καταφέρουμε;
Ουδείς γνωρίζει. Ο νέος χρόνος θα δείξει αν μπορούμε να ξεφύγουμε από το κίνδυνο της… επιστροφής στα παλιά.
Σε κάθε περίπτωση προμηθευτείτε ελιές και κρεμμύδι, διότι είναι υγεία!
.
Υ.Γ. Ο Δ. Κουκουζής είναι συνταξιούχος δικηγόρος από το Λευκοχώρι, συμμαθητής και φίλος στο Γυμνάσιο Λαγκαδίων (1957-1963) με πολλά Σερβιωτόπουλα.
.
(ΧΙΜ)
