Τον τελευταίο καιρό γίνεται πολύς λόγος στα διεθνή και εγχώρια μέσα μαζικής ενημέρωσης για ένα, από τα κυκλοφορούντα κρυπτονομίσματα (cryptocurrencies), το Bitcoin.

Για ενημέρωση των επισκεπτών της ιστοσελίδας μας, και των αναγνωστών του ΑΡΤΟΖΗΝΟΥ, θα προσπαθήσω με απλά λόγια να εξηγήσω την ιστορία των μέσων πληρωμών από τον αντιπραγματισμό μέχρι και τα κρυπτονομίσματα, και τους κινδύνους που ενέχουν για όσους επιθυμούν να τα αποκτήσουν.

Εισαγωγή

Οι άνθρωποι από την εμφάνισή τους είχαν ως πρώτο μέλημά τους την εξεύρεση των απαραίτητων αγαθών για την επιβίωσή τους. Οι πρώτες κοινωνίες στηρίζονταν στην αυτονομία της παραγωγής και της κατανάλωσης των γεωργικών και κτηνοτροφικών κυρίως προϊόντων. Με την εξέλιξη της κοινωνίας, ο άνθρωπος κατάλαβε ότι ο καταμερισμός της εργασίας, και χρήση εργαλείων αύξανε την παραγωγή προϊόντων με αποτέλεσμα να σκεφθεί το περίσσευμα αγαθών, να το ανταλλάξει με άλλα που του έλειπαν, και τα είχαν άλλοι παραγωγοί ως πλεόνασμα. Έτσι, γεννήθηκε το εμπόριο, όπου οι πρώτες συναλλαγές πραγματοποιούνταν με ανταλλαγή προϊόντων. Αυτή η διαδικασία ονομάστηκε από τους σύγχρονους μελετητές αντιπραγματισμός.

Ο αντιπραγματισμός όμως είχε μειονεκτήματα διότι πολλά προϊόντα αλλοιώνονται με τον χρόνο, η παραγωγή των αγαθών, η οποία έχει διακυμάνσεις λόγω των καιρικών συνθηκών δε συμπίπτει πάντα χρονικά με τις ανάγκες ανταλλαγής των προϊόντων. Ακόμα, οι έμποροι πρέπει να είναι κάτοχοι χρήσιμων αγαθών για την ανταλλαγή, ενώ το εμπόρευμά τους πρέπει να είναι ισάξιο με το ανταλλάξιμο προϊόν, και κυρίως πρέπει όλοι οι συναλλασσόμενοι να αποδέχονται ένα κοινό μέτρο προσδιορισμού της αξίας των ανταλλασσόμενων προϊόντων. Η αξία των προϊόντων καθοριζόταν από την σπανιότητά τους και τη χρησιμότητά τους. Πολλοί λαοί χρησιμοποίησαν ως μέτρο αξίας τα βόδια. Η συνήθεια της απαρίθμησης των ζώων σε κεφάλια παρήγαγε τη λέξη κεφάλαιο και ο πλούσιος άνθρωπος ονομάζεται από τον Όμηρο «πολυβούτης» (Ιλιάς Ι, 154, 296).

Έτσι, γεννήθηκε η ανάγκη για κοινό μέτρο προσδιορισμού της αξίας των ανταλλασσόμενων προϊόντων.

Με το πέρασμα των χρόνων, τα ζώα αντικαταστάθηκαν από κομμάτια μετάλλου, που είχαν συγκεκριμένος βάρος. Αυτά τα ονόμαζαν τάλαντα και

Τάλαντα που βρέθηκαν στις Μυκήνες  χρησιμοποιήθηκαν κατά τον 16ο -14ο αιώνα π.χ.

Οβελός, 7ος αιώνας π.χ.

Αργυρός στατήρας Αίγινας  (480 π.χ}

το σχήμα τους θύμιζε το σχήμα του δέρματος του βοδιού. Το είδος, όμως, εκείνο που θεωρείται πρόδρομος του νομίσματος ήταν οι οβελοί, οι οποίοι ήταν σιδερένιοι και έμοιαζαν με σούβλες (Οβελία λέμε το αρνί της Λαμπρής). Το πάχος του κάθε οβελού ήταν τέτοιο ώστε το ανθρώπινο χέρι να μπορεί να κρατά συγχρόνως έξι.

Κέρματα

Αυτά τα ζυγισμένα μεταλλικά τεμάχια ήταν οι πρόδρομοι του νομίσματος.

Τα πρώτα μεταλλικά νομίσματα-κέρματα κόπηκαν στη Μικρά Ασία. Ήταν μικροί βόλοι από ήλεκτρο, το οποίο ήταν ένα φυσικό κράμα χρυσού και αργύρου και είχε κίτρινο χρώμα.

Με την εμφάνιση του νομίσματος πήραν νέα ώθηση οι βασικοί τομείς της κάθε οικονομίας, δηλαδή η αγροτική και βιοτεχνική παραγωγή καθώς και το εμπόριο. Η επινόησή του ήταν το αποτέλεσμα μιας αργής εξέλιξης του αντιπραγματισμού.

Χαρτονομίσματα

Σε μεταγενέστερο χρόνο από τα μεταλλικά νομίσματα κυκλοφόρησαν τα χαρτονομίσματα.

Η αρχική χρήση του χαρτονομίσματος δεν γινόταν με τον ίδιο τρόπο που γίνονταν οι συναλλαγές με τα μεταλλικά νομίσματα. Ουσιαστικά, τα πρώτα χαρτονομίσματα ήταν «υποσχετικές», όπως είναι οι σημερινές «Συναλλαγματικές» θα λέγαμε. Ένα κείμενο δηλαδή που αυτός που το συνέτασσε, ο εκδότης, υποσχόταν ότι θα καταβάλει το αναγραφόμενο ποσό στο πρόσωπο με το οποίο έκανε την συναλλαγή.

Καθώς η διαδικασία αυτή εξελίχθηκε, έπαψαν να αναγράφονται τα στοιχεία του δικαιούχου (αυτός για τον οποίον είχε εκδοθεί η ”υποσχετική”) στο κείμενο και τελικά δικαιούχος ήταν οποιοσδήποτε είχε στα χέρια του το κείμενο αυτό δηλαδή ο κομιστής, κάτι το οποίο ισχύει μέχρι και σήμερα.

Με την πάροδο του χρόνου και την εξέλιξη των συναλλαγών, αυτός για τον οποίον είχε αρχικά εκδοθεί η ”υποσχετική”, αντί να εισπράξει ο ίδιος από τον εκδότη το ποσόν που αναγραφόταν, την μεταβίβαζε σε κάποιον άλλον. Όσο πιο επώνυμος και αξιόπιστος ήταν ο εκδότης της ”υποσχετικής”, τόσο πιο εύκολα ο τρίτος τη δεχόταν. Τον ρόλο του εκδότη, του οποίου η φερεγγυότητα και αξιοπιστία ήταν απαραίτητη, για να είναι ευρέως αποδεκτές αυτές οι υποσχετικές, την ανέλαβαν οργανισμοί πού τελικά εξελίχθηκαν στις Τράπεζες.

Οι υποσχετικές αυτές επικράτησε να ονομάζονται τραπεζογραμμάτια.

Οι εκδότες των χαρτονομισμάτων, σε όλη την διάρκεια της ιστορίας τους μέχρι και σήμερα, έπρεπε να ισορροπούν ανάμεσα σε δύο πολύ λεπτές καταστάσεις. Να διατηρούν αλώβητη την αξιοπιστία τους, ώστε τα χαρτονομίσματα που εκδίδουν να είναι ευρέως αποδεκτά αλλά ταυτόχρονα να διασφαλίζουν ότι τα χαρτονομίσματα που κυκλοφορούν στην αγορά δεν είναι προϊόντα παραχάραξης. Γι αυτό, σε όλη την διάρκεια της χρήσης χαρτονομισμάτων, οι εκδότες εφεύρισκαν τρόπους ώστε να διασφαλίζεται η αυθεντικότητά τους, οι οποίοι εξελίχθηκαν στις σημερινές πολύπλοκες τεχνικές, που εξελίσσονται και αυτές σχεδόν ταυτόχρονα με την πρόοδο της τεχνολογίας.

Κρυπτονομίσματα (cryptocurrencies)

Με την εξέλιξη της τεχνολογίας, από το 2009 έκαναν την εμφάνισή τους τα ψηφιακά νομίσματα, με κυριότερο το Bitcoin.

Σε αντίθεση με τα "συμβατικά" χρήματα που γνωρίζουμε, για τα ψηφιακά νομίσματα δεν υπάρχουν αντίστοιχα χαρτονομίσματα και δεν ελέγχονται από κάποια χώρα ή από κάποια κεντρική τράπεζα. Αυτό παρέχει ένα μεγαλύτερο βαθμό ελευθερίας στη χρήση τους, αλλά και μεγαλύτερη αστάθεια στην ισοτιμία τους.

(Ιστορικό προηγούμενο ψηφιακού νομίσματος σε λογιστική μορφή, χωρίς την ύπαρξη αντίστοιχου χαρτονομίσματος, υπήρξε το ECU. Η Ευρωπαϊκή Λογιστική Μονάδα (ΕΛΜ ή ECU από τα αγγλικά European currency unit) αποτέλεσε, από το 1979 μέχρι το 1998, τη λογιστική μονάδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΕΚ), αργότερα Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), και ήταν ο προπομπός του Ευρώ.) Η ΕΛΜ (ECU) αντικαταστάθηκε, την 1 Ιανουαρίου 1999, σε μια σχέση ανταλλαγής 1:1 από το Ευρώ.) 

Στην αρχή, το Bitcoin δεν άξιζε σχεδόν τίποτα, και σήμερα (7/7/2018) η ισοτιμία του είναι 5.555,6 Ευρώ ή 6532,8 δολάρια, και μέσα στο 2017 έφτασε στην τιμή των 16.500€.     

Και γιατί τα ψηφιακά νομίσματα έχουν αξία, ώστε να συγκρίνονται ακόμα και με το δολάριο και Ευρώ; Χωρίς να μπλέξουμε με οικονομικές θεωρίες, θα λέγαμε ότι όταν κάτι γίνεται ολοένα και πιο αποδεκτό, σε ένα σύνολο ανθρώπων και αυξάνεται η ζήτησή του, τότε αυτομάτως αποκτά και αξία.

Τα ψηφιακά νομίσματα δεν εκδίδονται από κάποια δημόσια αρχή, παρά μόνο από αυτούς που τα δημιουργούν, και μπορούν να γίνουν αποδεκτά ως μέσω πληρωμής από φυσικά ή νομικά πρόσωπα.

Δύναται κάποιος να αγοράζει bitcoins (δηλαδή μονάδες στο ηλεκτρονικό αυτό νόμισμα, είτε από φίλους είτε από χρηματιστήριο) ή δέχεται Bitcoins, ως αντάλλαγμα για υπηρεσίες - όπως ακριβώς δέχεται χαρτονομίσματα - στο πορτοφόλι του. Για να αγοράσει πάντως Bitcoins απο κάποιο χρηματιστήριο, πρέπει να διαθέτει τραπεζικό λογαριασμό. Οι κάτοχοι bitcoin μπορούν υπό προϋποθέσεις να κερδίζουν επιπλέον Bitcoins, ως δώρο με τη διαδικασία που λέγεται mining.

Κάθε κάτοχος - επενδυτής τέτοιων ψηφιακών νομισμάτων έχει ένα ψηφιακό πορτοφόλι με ηλεκτρονική διεύθυνση (Με user name and password) και μπορεί να στείλει bitcoin σε άλλους χρήστες. Αν κάποιος χάσει η ξεχάσει το user name ή το password του, και δεν έχει φροντίσει να τα φυλάει σε αντίγραφο, χάνει οριστικά τα bitcoins του, όπως συμβαίνει αν του πέσουν από την τσέπη ΕΥΡΩ στο δρόμο.

Το λογισμικό του bitcoin

Το μπίτκοϊν (Bitcoin) αποτελεί στη βάση του ένα λογισμικό ανοιχτού κώδικα (open source protocol). Κατά συνέπεια, ο πηγαίος κώδικας (source code) του λογισμικού είναι δημόσιος και διαθέσιμος σε όποιον επιθυμεί να κατεβάσει (Download) δωρεάν αντίγραφο αυτού του λογισμικού στον υπολογιστή του, μέσω internet, και να εκδώσει το δικό του κρυπτονόμισμα, βασισμένο στο υπάρχον του bitcoin.

Το Κρυπτονόμισμα  λειτουργεί   σε ένα δίκτυο δύο ή περισσότερων υπολογιστών που μοιράζονται τους πόρους τους ισοδύναμα (Peer to peer- P2P) για να επεξεργασθούν τις συναλλαγές σε Bitcoin σε αποκεντρωμένη ηλεκτρονική μορφή χρήματος η οποία βασίζεται πάνω στις αρχές της κρυπτογραφίας, για την διασφάλιση του δικτύου και την επαλήθευση των συναλλαγών . Το δίκτυο αυτό χρησιμοποιεί την επεξεργαστική ισχύ, τον αποθηκευτικό χώρο και το εύρος ζώνης (bandwidth) των κόμβων

Τα περισσότερα κρυπτονομίσματα κάνουν χρήση μιας (Database) Κατανεμημένης Βάσης Δεδομένων ως τον πυλώνα του συστήματος τους, το επονομαζόμενο Blockchain

Λόγω της ανοικτής φύσης του λογισμικού του, επετράπη σε πολλούς προγραμματιστές να πειραματιστούν με τον κώδικά του και να τον τροποποιήσουν (forking) ακόμη και με ενσωμάτωση και άλλων λογισμικών (Extentions) προσθέτοντας ή διαφοροποιώντας ότι κανόνες επιθυμούν.. Οι πράξεις με bitcoin ανώνυμα γράφονται σε μία λίστα συναλλαγών που λέγεται blockchain, και αποφεύγονται απάτες με τη χρήση κρυπτογραφικών αλγορίθμων.

Τι ισχύει στη χώρα μας.

Το bitcoin μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως νόμισμα ανταλλαγής και στην Ελλάδα.

Καθώς το νόμισμα λειτουργεί ακόμη χωρίς κεντρικό έλεγχο, είναι αδύνατο, με τα παρόντα δεδομένα, να επιβληθεί έλεγχος των Bitcoins ή άλλων κρυπτονομισμάτων, και άρα αδύνατο να περιοριστεί η κυκλοφορία τους.

Δεν υπάρχουν περιορισμοί λόγω capital control, αντίστοιχοι με αυτούς που υπάρχουν σε μεταφορές κεφαλαίων ή άλλες κινήσεις, που ισχύουν για τα παραδοσιακά τραπεζογραμμάτια όπως το ευρώ.

Επισημάνσεις από:

Α.ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Η Τράπεζα της Ελλάδος στον Κανονισμό μέσων πληρωμών αναφέρεται στα κρυπτονομίσματα, ως εξής:

Οι εφαρμογές της τεχνολογίας κατανεμημένου καθολικού και τα ψηφιακά νομίσματα

Τα ψηφιακά νομίσματα, με πιο γνωστά τα λεγόμενα «κρυπτονομίσματα», συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον τόσο των δημόσιων αρχών όσο των συμμετεχόντων στην αγορά. Ωστόσο, η έλλειψη ρυθμιστικού πλαισίου, οι σημαντικές και απότομες διακυμάνσεις τους καθώς και η πιθανή χρήση τους στη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και στη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, τα καθιστούν λιγότερο διαδεδομένα, σε σχέση με τα παραδοσιακά νομίσματα. Η ΕΚΤ (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) και το ΕΣΚΤ (Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών) αναγνωρίζουν ότι η πρόοδος στην τεχνολογία κατανεμημένου καθολικού (Distributed Ledger Technologτοy (DLT), η οποία υποστηρίζει τα εναλλακτικά μέσα πληρωμών, όπως τα ψηφιακά νομίσματα, μπορεί να αξιοποιηθεί στο υφιστάμενο χρηματοπιστωτικό οικοσύστημα. Παράλληλα, μελετώνται και αναλύονται από το ΕΣΚΤ οι προοπτικές αλλά και οι συνέπειες, που θα προέκυπταν από μια ενδεχόμενη έκδοση ψηφιακού χρήματος κεντρικής τράπεζας, ιδίως σε επίπεδο νομισματικής πολιτικής και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.

Β. ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΑΣ

Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς εξέδωσε τη πιο κάτω Ανακοίνωση:

Αθήνα, 15 Φεβρουαρίου 2018

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ - ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΑΣ

Επικίνδυνη η αγορά εικονικών νομισμάτων (Bitcoin κ.α.)

Ένα από τα πλέον ανησυχητικά φαινόμενα της εποχής μας είναι και η διόγκωση της αγοράς κρυπτονομισμάτων Bitcoin, Ethereum κλπ. Τα κατασκευάσματα αυτά δεν αποτελούν ούτε νομίσματα, ώστε να εποπτεύονται από κάποια Κεντρική Τράπεζα ούτε θεωρούνται κινητές αξίες, ώστε να εποπτεύονται από τις Επιτροπές Κεφαλαιαγοράς. Αυτό σημαίνει, ότι οι κάτοχοί τους, τα άτομα που τα αγοράζουν, δεν τυγχάνουν κάποιας προστασίας, όπως συμβαίνει με άλλους τίτλους που διαπραγματεύονται σε ρυθμισμένους τόπους συναλλαγών. Συνεπώς ο κίνδυνος απώλειας μέρους ή και του συνόλου του υπενδεδυμένου κεφαλαίου σ' αυτά είναι μεγάλος. Πρόκειται για μια φούσκα, η οποία από τη μια δεν εξυπηρετεί κάποια ανάγκη, από την άλλη εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους για τους πολίτες που παρασύρονται από το δέλεαρ ενός υποσχόμενου εύκολου κέρδους. Με στόχο την προστασία των πολιτών, καταναλωτών ή επενδυτών, οι τρεις ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές, Τραπεζική, Κεφαλαιαγορών και Ασφαλιστικών Εταιρειών, εξέδωσαν κοινή προειδοποίηση σχετικά με τους κινδύνους που εγκυμονούν οι συναλλαγές σε εικονικά νομίσματα (VCs).

Γ. ΣΔΟΕ

Από τον τύπο μαθαίνουμε ότι υπάρχει κινητικότητα για την αντιμετώπιση μαύρου χρήματος και φοροδιαφυγής μέσω των κρυπτονομισμάτων από το ΣΔΟΕ.

Δ. ΣΛΟΤ

Το Συμβούλιο Λογιστικής τυποποίησης (ΣΛΟΤ) που εποπτεύει του Λογιστικού Θεσμού στη χώρα μας, θεσπίζει   λογιστικά πρότυπα, και ασχολείται και με τη λογιστική απεικόνιση των συναλλαγών με bitcoin.

Ε. ΞΕΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

Πολ Κρούγκμαν (Paul Krugman)

$                              ΕΤΟΙΜΑΣΤΕΙΤΕ! ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η ΝΕΑ ΦΟΥΣΚΑ!

Για νέα φούσκα έκανε λόγο ο νομπελίστας οικονομολόγος, χαρακτηρίζοντάς την πιο εξόφθαλμη ακόμα και από την στεγαστική φούσκα, η οποία, σύμφωνα με τον ίδιο, ήταν κάτι παραπάνω από εμφανής.
Σε συνέντευξή του στο Business Insider ο νομπελίστας οικονομολόγος, Πολ Κρούγκμαν δήλωσε ότι «Η άνοδος της τιμής του bitcoin λαμβάνει ώθηση από το γεγονός ότι κανείς δεν το καταλαβαίνει, κάτι που δημιουργεί ένα μυστήριο γύρω από αυτή τη νέα τεχνολογία».

Ο κ. Κρούγκμαν υποστήριξε ότι ακόμα δεν έχει αποδειχθεί πως το νόμισμα είναι όντως χρήσιμο στη διενέργεια οικονομικών συναλλαγών…

«Δεν υπάρχει κάποια βάση για την αξία του. Ξέρεις, σε αντίθεση με αυτά τα κομμάτια χαρτιού με τους νεκρούς προέδρους πάνω τους, αυτά βασίζονται στο γεγονός πως μπορεί να τα χρησιμοποιήσεις για να πληρώσεις φόρους. Δεν υπάρχει τέτοια βάση για το bitcoin. Αλλά το bitcoin περιβάλλεται από αυτό το μυστήριο» ανέφερε στο δημοσιογράφο του Business Insider, Tζος Μπάρο.

Όπως τόνισε ο νομπελίστας οικονομολόγος, το κρυπτονόμισμα είναι ακόμα πιο εξόφθαλμη φούσκα από τη στεγαστική φούσκα, η οποία σύμφωνα με τον ίδιο ήταν κάτι παραπάνω από εμφανής.

Σε ερώτηση για πόσο ακόμα μπορεί να συνεχίσει το bitcoin να πηγαίνει υψηλότερα, ο κ. Κρούγκμαν απάντησε πως αυτό μπορεί να κρατήσει για πολύ καιρό, καθώς το κρυπτονόμισμα δεν συνδέεται με κάτι πραγματικό. Σε μια φούσκα, όλοι πιστεύουν πως δεν θα είναι αυτή που θα υποστούν τη ζημιά όταν καταρρεύσει, πρόσθεσε.

Τζόζεφ Στίγκλιτς (Joseph Stillitz

Ο Στίγκλιτς προειδοποιεί ότι η «μανία» του bitcoin «δεν έχει κοινωνική αξία»

Ο ίδιος συνέκρινε το πάθος για το bitcoin με τη μανία για τις τουλίπες στην Ολλανδία, τον 17ο αιώνα.

Ο φημισμένος οικονομολόγος Τζόζεφ Στίγκλιτς δήλωσε σήμερα ότι πιστεύει πως το κρυπτονόμισμα bitcoin «δεν έχει κοινωνική αξία» και πως θα εκπλησσόταν αν το ράλι του συνεχιζόταν στο 2018. Ο Στίγκλιτς έκανε τις δηλώσεις αυτές στο ετήσιο Φόρουμ για την Αραβική Στρατηγική, στο Ντουμπάι. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ μπορεί να διακόψει τις συναλλαγές σε bitcoin όποτε θελήσει, είπε ο νομπελίστας οικονομολόγος.

Η τιμή του bitcoin αυξήθηκε την περασμένη Πέμπτη στα 19.000 δολάρια, από 3.000 δολάρια τον Αύγουστο. Το Χρηματιστήριο Προθεσμιακών Συμβολαίων του Σικάγο ήταν το πρώτο εποπτευόμενο αμερικανικό χρηματιστήριο, το οποίο ξεκίνησε τις συναλλαγές σε προθεσμιακά συμβόλαια του bitcoin, οδηγώντας σε άνοδο της τιμής του κρυπτονομίσματος κατά περίπου 26% την ημέρα αυτή.

«Θεωρώ ότι το δολάριο αποτελεί ακόμη το νόμισμα επιλογής, επειδή μπορεί κανείς να αγοράζει με αυτό προϊόντα σε όλο τον κόσμο, ενώ δεν έχει χάσει τη δύναμή του ως μέσο συναλλαγών, που υποτίθεται ότι προσφέρει το bitcoin ως κρυπτονόμισμα που δεν υπάγεται σε εποπτεία κεντρικής τράπεζας», σημείωσε ο Στίγκλιτς.

Ο ίδιος συνέκρινε το πάθος για το bitcoin με τη μανία για τις τουλίπες στην Ολλανδία, τον 17ο αιώνα. Η μανία για τις τουλίπες, που έχει αποκληθεί και ως η μητέρα όλων των κερδοσκοπιών, εκτίναξε την τιμή ενός λουλουδιού στο ύψος της αξίας μίας βίλας, στο 'Αμστερνταμ, μέσα σε λίγα χρόνια, πριν την κατάρρευση των τιμών, τον Μάιο του 1637, που οδήγησε χιλιάδες αγοραστές τουλιπών στη χρεοκοπία.

Θοδωρής Γ. Τρουπής (Γκράβαρης).