Η ανεύρεση  από τον Παύλο Δάρα  της παλιάς φωτογραφίας του χωριού και η ανάρτηση  της στην ιστοσελίδα,  αποτελεί  πολύ σημαντικό γεγονός, για την ιστορία του Σέρβου.

Η φωτογραφία έχει τραβηχτεί   στη δεκαετία του 1920,  αφού φαίνεται η παλιά εκκλησία στη Ράχη, η οποία κατεδαφίστηκε το Πάσχα του 1930, για να ανεγερθεί ο σημερινός Ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου.   Ίσως να είναι και η πρώτη φωτογραφία που έχει τραβηχτεί στο χωριό,  αν και υπάρχει φωτογραφία του «Παπαδημήτρη Παπανικολάου» (ιερέας του χωριού από το 1883-1927).

Καλό θα ήταν να συγκεντρωθούν  και δημοσιευθούν οι παλιές φωτογραφίες  (δύο ήδη έχουν δημοσιευθεί), γιατί αυτές σηματοδοτούν την ιστορία του χωριού μας.  Είναι γνωστή η ρήση που λέει:  «Μια φωτογραφία=χίλιες λέξεις». Αυτό λέει  πολλά και για το δικό μας Τόπο.

Ο πατριώτης Αθ. Γκούτης μας έστειλε  κάποιες  αξιοπρόσεκτες παρατηρήσεις για τα σπίτια του χωριού,  με βάση τη φωτογραφία που δημοσιεύσαμε  και δημοσιεύουμε ξανά (προς διευκόλυνση)  μαζί με 2 πρόσφατες  φωτογραφίες του χωριού, προς σύγκριση.

………………………………………………………………………………………………………………

Το άρθρο του Αθ. Γκούτη.

                   Βλέποντας την φωτογραφία που αναφέρεται,στην επικεφαλίδα,μου δημιουργήθηκαν κάποιες σκέψεις,που θέλω να τις μοιραστώ,μαζί σας,χρησιμοποιώντας την αφαιρετική ικανότητα του μυαλού μας και τις εικόνες,για το χωριό μας,που κουβαλάει ο καθένας στις αποσκευές του,για την ζωή,απο την πρώτη του εικόνα  γι αυτό(χωριό),μέχρι και εκείνη που έχει σήμερα.

                  Η Εικόνα(περιληπτική λέξη),που έχουμε για το χωριό,δεν αφορά ταξιδιωτικές εντυπώσεις, μικράς διαρκείας,ταχείας εναλλαγής,αλλά,βίωμα,συνυφασμένο με ανθρώπους,ζώα,αντικείμενα, συναίσθημα,αισθήματα(έρωτας-αντιπάθεια),συμπεριφορά πρός ανθρώπους και ζώα,ήθη και έθιμα, υποχρεώσεις και δικαιώματα,κατά νόμον,των κατοίκων του,είτε γεννήθηκαν και έζησαν στο χωριό,είτε, εκ γονέων, συνδέονται με αυτό.

                   Εχοντας στο μυαλό μου,οσα άλλαξαν στο χωριό, απο παιδί μέχρι σήμερα,θα σημειώσω,τις εμφανείς εξωτερικές διαφορές,του παρελθόντος με το σήμερα και απαριθμώ:

                 1)Δεν υπάρχει η Κάτω Εκκλησιά(Ο Μητροπολιτικός ναός  η Κοίμηση της Θεοτόκου),με την μορφή που έχει σήμερα(Βυζαντινού ρυθμού μετά τρούλλου),καθώς και το καμπαναριό με το ωρολόγι. Φαίνεται  ο παλαιότερος επιμήκης ναός,κεραμοσκεπής και άνευ τρούλλου.

                 2)Δεν υπάρχει το Σχολείο(το άλλοτε 4θέσιο Δημοτικό Σχολείο Σέρβου,με την αψιδωτή επιγραφή επι του υποστέγου),που λετούργησε ως εκπαιδευτήριο απο το έτος (1952-1995).

                3)Δεν υπάρχει το σπίτι των σημερινών κληρονόμων του Σταύρου Γκούτη.Στην θέση του υπάρχει επικλινής δενδρόφυτη(κυρίως χαμηλής βλάστησης) κατωφέρεια.

                4)Δεν φαίνεται η πολιτεία των νεκρών με τους μαρμάρινους τάφους και τον  μανδρότοιχο.

               5)Δεν  υπάρχει το νεότερο οίκημα ιδιοκτησίας των κληρονόμων Χρήστου Η. Χρονόπουλου,στο ΒΔ  άκρο του χωριού.

              6)Δεν υπάρχει το νεότερο οίκημα ιδιοκτησίας Ηλία Α. Παγκράτη,στη θέση Ντρακαβάνα,ΒΔ  άκρο του χωριού.

              7)Δεν υπάρχουν τα, επίσης, νεότερα οικήματα, ιδιοκτησίας  Ιωάννη Π. Παναγόπουλου και Ηλία Γ. Καραμάνη  στο  πάνω μέρος του χωριού.

              8)Δεν υπάρχει το οίκημα στη συνοικία Νταραίϊκα,ιδιοκτησίας Νικολάου Π. Βέργου,ούτε και το άλλοτε οίκημα, στην ίδια θέση, του Βασιλείου Ι. Δάρα.

              9)Φαίνονται οι πεζούλες των καλλιεργουμένων χωραφιών των αειμνήστων Γεωργίου Η. Παπαγεωργίου (Μπρούκλη) και Γεωργίου Ι. Τρουπή(Γιωργιού),στο πάνω μέρος του χωριού(πάνω απο την Ζευγολατίτσα).

             10)Διακρίνονται οι μάντρες και οι πεζούλες των χωραφιών δίπλα(ανατολικά),στο σπίτι του αειμνήστου Ιωάννη Χ. Στρίκου(Χαραλαμπόγιαννη).

            11)Διακρίνεται η μεγάλη καρυδιά(Κοκκαλιάρα) και η πανύψηλη λεύκα,στην θέση Δημοκοίτης, ιδιοκτησίας των αειμνήστων αδελφών Παναγιωτάκη και Αθανασίου  Κων.Γκούτη.

           12)Διακρίνονται οι στενοί δρόμοι(ιδίως στο κάτω χωριό),για ανθρώπους και ζώα,που οδηγούσαν στα σπίτια των Κατωμαχαλιτών.

        13)Σε όλα σχεδόν τα σπίτια που φαίνονται,υπάρχουν μικρά ξύλινα μπαλκόνια με μπαλκονόπορτες.

         14)Μέσα στο χωριό και πάνω απο τα σπίτια π.χ. των αειμνήστων Παπαναστάση,Νικ. Σχίζα και Βασ. Σχίζα,φαίνονται πολλά και μεγάλα πουρνάρια,που σημαίνει ότι δεν οικοδομήθηκαν ποτέ τα εκεί οικόπεδα,αλλά και σε κάθε έκταση  μεταξύ των σπιτιών,που υπάρχουν και σήμερα οικόπεδα,δεν ανεγέρθησαν οικοδομήματα.Τούτο,πιθανώς,σημαίνει,οτι τα σημερινά σπίτια,είναι ανακατασκευές χαμοκελών, της πλειονότητας των κατοίκων,στις ίδιες θέσεις,απο της παλλιγενεσίας και μετά,εξαιρουμένων,φυσικά,των προυχόντων, όσοι υπήρξαν,δεδομένου οτι ενα πουρνάρι ή μία καρυδιά ή μία λεύκα,δεν φθανει σε ύψος 5-15 μέτρων,σε σύντομο χρονικό διάστημα,πολλώ δε μάλλον επειδή,η κτηνοτροφία και η ξύλευση των κατοίκων,απαιτούσαν  υλοτομία παντός δένδρου.

      15)Για τούς ίδιους λόγους με τους παραπάνω,η Φραζινέττα και το Παλαιόκαστρο,φαίνονται σχεδόν γυμνά πρασίνου,σε σύγκριση με το σήμερα,που και οι θάμνοι-πουρνάρια,έχουν πυκνώσει και καταλάβει,κάθε  ελεύθερο χώρο που προσφέρεται γι αυτό.

         Με τις παραπάνω παρατηρήσεις και όσες πιθανώς ευαρεστηθείτε να συμπληρώσετε,ας καταγράψουμε τις επελθούσες μεταβολές στην εικόνα(περιληπτική λέξη),του αγαπημένου μας χωριού.

                                                                                    Εν  Γαλατσίω Αττικής  26 Ιουνίου  2022

                                                                                           Αθανάσιος   Κων.  Γκούτης

………………………………………………………………………………………………………………………

Συμπληρωματικά,  σε όσα σημαντικά γράφει ο πατριώτης,  θα μπορούσε κάποιος παλιότερος να συμπληρώσει μερικά ακόμη.

Στη φωτογραφία φαίνονται τα σπίτια που είχαν χτιστεί το πολύ μέχρι το 1930. Δεν φαίνονται τα σπίτια που χτίστηκαν από το 1930-1940, ούτε αυτά που χτίστηκαν  μετά το 1950 μέχρι τις κατασκευές που αναφέρει ο Αθ. Γκούτης.  Στη δεκαετία του 1940 δεν χτίστηκαν σπίτια  προφανώς λόγω του Β παγκοσμίου πολέμου και του εμφυλίου.  Μετά το 1950  χτίστηκαν αρκετά που δεν αναφέρονται και καλό θα είναι όσοι γνωρίζουν κάτι σχετικό να μας το στείλουν,  ώστε  να συμπληρωθεί το πάζλ των σπιτιών του χωριού.

Εγώ, ως πολύ παλιότερος του Αθ. Γκούτη   θυμάμαι 3 Μαραγκαίικα σπίτια που χτίστηκαν στη δεκαετία του 1950 και αργότερα.

*Του πατέρα μου (Ι. Μαραγκού), απέναντι από το Ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου, κολλητά με το σπίτι του Αθ. Παναγόπουλου. Χτίστηκε το 1952 και ήταν η πρώτη φορά που ήρθε ανατρεπόμενο φορτηγό στο χωριό με τσιμέντα και σίδερα. Επί χρόνια ο πρώτος όροφος ήταν καφενείο.

*Του αδερφού του πατέρα μου Αθ. Μαραγκού, παλιό σπίτι που ανακαινίστηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1950 και βρίσκεται  τώρα πριν από το τελευταίο σπίτι,  πάνω αριστερά  (όπως βλέπουμε) στην παλιά φωτογραφία. Αυτό το σπίτι υπάρχει ακόμη,   αλλά ο «μπάρμπα-Θανάσης» έφτιαξε και άλλο στο κέντρο του χωριού, απέναντι από  το σπίτι του Κ. Σχίζα και δίπλα από του Γ. Σχίζα (Σγούλια).

*Του Β. Μαραγκού (αδερφού των παραπάνω) που πούλησε το σπίτι στον πάνω μαχαλά (στην παλιά φωτογραφία το δεύτερο  από αριστερά) και το πήρε ο Δ. Τρουπής.  Ο «μπάρμπα-Βασίλης»    έφτιαξε διώροφο πάνω από την κεντρική πλατεία του χωριού (απέναντι από του Αλούπη), που το ισόγειο λειτούργησε και ως καφενείο και αργότερα ως αγροτικό ιατρείο.  

Στις πρόσφατες φωτογραφίες του χωριού δεν φαίνονται 4 σπίτια που έχουν χτιστεί ανατολικά και είναι με τη σειρά του Κ. Τερζή και του Κερμπεσιώτη  (στην τρανηβρύση),   του Στέλιου Μπόρα  και του Γ. Κωνσταντόπουλου,  προς το «Σουλινάρι».

(Αν τυχόν διαπιστώσετε κάποια λάθη  (πολύ πιθανό) είναι εύκολο να γίνουν διορθώσεις).

Χ. Ι. Μαραγκός