Από το βιβλίο του Δημητρίου Κουκουζή "Εύθυμα και σοβαρά'

Ο μάστρο-Θανάσης ο Σπηλιόπουλος (ο Ραχιώτης) παράγγειλε από τη μαστοριά στην οικογένεια του στο χωριό:

«Περάστε όπως περάστε γιατί επί 15 ημέρες βαδίζουμε με τα γαϊδουρομούλαρα από το Χατζιούρι μέχρι τις Βελισές χωρίς να βρίσκουμε πουθενά δουλειά. Ούτε μία χαμοτσιέλα, ούτε μια μάντρα δεν βρήκαμε να χτίσουμε!..»

Η παραγγελιά εσήμαινε: κάντε οικονομία, μην ψωνίζετε τίποτα με λεφτά και φάτε από τα έτοιμα (τραχανά, χυλοπίτες από τα αποθέματά μας, χόρτα από το κήπο μας, αυγά από τις κότες μας, γάλα από τις κατσίκες μας, σγόρτσες από τη λαήνα μας). Και η οικογένεια πίσω, προσαρμοζόταν αμέσως στην εντολή. Αφού ο οικογενειακός προϋπολογισμός δεν είχε πλεόνασμα και λεφτά δεν υπήρχαν, δεν επιτρεπόταν καμία υπέρβαση και καμία δαπάνη.

Το κάθε σπίτι περνούσε με ό,τι είχε. Ο καθένας άπλωνε τα πόδια του …μέχρι εκεί που έφτανε το πάπλωμά του!. Έτσι όλοι οι οικογενειακοί προϋπολογισμοί ήσαν .. ισοσκελισμένοι και κανένας δεν είχε έλλειμμα! Τα δάνεια ήσαν ανύπαρκτη έννοια. Όχι μόνο γιατί δεν υπήρχαν δανειστές, αλλά κανείς δεν διανοήθηκε να πάρει δάνειο για να ζήσει με δανεικά!

Μια φορά, ένα καλοκαίρι με έστειλε η μάνα μου στο δρόμο με μία δραχμή στη τσέπη μου για να αγοράσω καρπούζι από τον μανάβη, που διαλαλούσε με το φορτηγό του καρπούζια με τη βούλα. Το καρπούζι ζυγίσθηκε αλλά έκανε μιάμιση δραχμή! Το πήρα και τόφερα στο σπίτι με τη σκέψη να φέρω στο μανάβη την επί πλέον μισή δραχμή. Όμως ο οικογενειακός προϋπολογισμός δεν επέτρεπε υπέρβαση δαπάνης κατά μισή δραχμή!! Δεν το ενέκρινε η τότε ...τρόικα!! Αποτέλεσμα …σύρτο πίσω το καρπούζι ! και το καρπούζι…. ..επεστράφη πίσω ως υπέρβαρο! Βλέπετε τότε δεν υπήρχαν …καρπουζοδάνεια!

Ο πατέρας μου έγραφε από τη μαστοριά στο γράμμα του:

«…τα πράγματα είναι δύσκολα, έχουμε… κεσάτια!...».

Ρώτησα τη μάνα μου τί θα πει κεσάτια. Ξένες γλώσσες μπορεί να μην ήξερε αλλά αυτή την Ιταλική την είχε ακούσει και κυρίως την είχε βιώσει για καλά. Μου την εξήγησε και την κατάλαβα. Έτσι η πρώτη μου ξένη λέξη δεν ήταν καθόλου καλή!. Τί ζωνάρι να σφίξουμε, που η μέση μας ήταν ήδη από καιρό ….δαχτυλίδι!

Η μάνα μου λέει πως η μάνα της έλεγε ότι και στο νερό ακόμα έπρεπε να κάνουνε οικονομία! To πόσο σοφά ήταν εκείνα τα λόγια της γιαγιάς μου μόνο σήμερα το καταλαβαίνουμε. Στο μέλλον, όπως λένε, οι πόλεμοι θα γίνονται για …το νερό! Το σπίρτο δεν το ανάβαμε όταν υπήρχε θράκα στο παραγώνι αφού από εκεί μπορούσες να ανάψεις φλόγα για τη λάμπα σου, το τζάκι σου ή την γκαζιέρα σου και έτσι να εξοικονομήσεις δαπάνη. Το λάδι στο φαγητό το μετρούσαμε με τη κουτάλα. Όχι σπατάλες, όχι περιττά έξοδα. Η οικονομία κλίμακας που λένε σήμερα, η μείωση του λειτουργικού κόστους, η μείωση των δαπανών και η αύξηση των εσόδων λειτουργούσαν τότε άψογα με επιτυχία, χωρίς να έχουμε σπουδάσει οικονομικά, λογιστικά και …μπίζνες αντμινιστρέσιον!!... Αλληλοδανειζόμαστε το προζύμι, το φρέσκο ψωμί, τα σπορίδια, τα διάφορα αναχρικά. Είχαμε και το ανταλλακτικό εμπόριο. Θυμηθείτε το «αυγά …. αγοράζω!» που με το αντίτιμό τους αγοράζαμε μπογιές για βάψιμο ρούχων, ρουκέλες , βελόνες κ.λ.π.

Ένα ήταν βέβαιο:

δαπανούσαμε μόνο από αυτά που είχαμε και όταν τα είχαμε.

Αποτέλεσμα: θετικοί ή ισοσκελισμένοι προϋπολογισμοί, έλλειμμα …μηδέν, χρέος …μηδέν, ανεργία …μηδέν! Ποιότητα ζωής πολύ καλή!

Ελάτε τώρα στο σήμερα:

Δεν μας πέρασε ποτέ από το νου ότι ζούμε με δανεικά. Κανείς δεν μας το είπε! Νομίζαμε ότι μια ζωή μπορούμε να ξοδεύουμε περισσότερα από όσα εισπράτταμε. Οι νόμοι της οικονομίας όμως λειτουργούν άτεγκτα! Την σοφή μέθοδο (με θεωρία και πράξη) τη Λευκοχωρίτικη κανείς σοφός δεν την διέδωσε και δεν την εφάρμοσε στη πατρίδα μας. Έτσι οι νεοέλληνες όταν θέλαμε διακοπές, αλλά δεν είχαμε λεφτά ο νους μας αντί να πάει στη κοινή λογική ότι δεν θα πάω φέτος διακοπές αφού δεν έχω λεφτά, εμείς οι ξύπνιοι βρήκαμε αμέσως τη λύση:

**διακοποδάνειο

από τις τράπεζες, που μας παρακαλούσαν κιόλας να μας το δώσουν!. Ήρθαν οι γιορτές και δεν είχαμε λεφτά να αγοράσουμε δώρα που θέλαμε; κανένα πρόβλημα!. Υπήρχαν τα….

**εορτοδάνεια

που οι τράπεζες τα διαφήμιζαν και εμείς τρέχαμε να επωφεληθούμε!. Μετά ήρθαν οι πιστωτικές κάρτες. Μπορούσαμε πλέον να αγοράζουμε ό,τι θέλουμε …χωρίς λεφτά!

Άβουλοι και μοιραίοι φύγαμε από το …ντρίλι και με νεοπλουτίστικη ξιπασιά πήγαμε στο ….λακόστ! Αγοράσαμε , με κάρτες, τρεις έγχρωμες τηλεοράσεις, μία για κάθε δωμάτιο του σπιτιού μας! Αγοράσαμε δεύτερο και τρίτο αυτοκίνητο με δάνειο και ας μην έχουμε πού να τα παρκάρουμε! Στις ταβέρνες …κλωτσοπετάμε τα φαγητά και οι ξένοι τουρίστες, που μας βλέπουν κάνουν το σταυρό τους!

Έτσι ήταν φυσικό και αναμενόμενο, αφού δεν παράγουμε ούτε αυτά που τρώμε να φθάσουμε εδώ που φθάσαμε:

Έλλειμμα 13,5%, Δημόσιο χρέος 250 δις, ανεργία 15%! Και ψαχνόμαστε τώρα να βρούμε τάχα τι έφταιξε και φτάσαμε εδώ… Να σας πω εγώ τι έφταιξε: κανείς δεν μας είπε ποτέ

«σύρτο πίσω….. το καρπούζι.

όταν αγοράζαμε με δάνεια διακοπές, γιορτές, ψώνια, διπλά αυτοκίνητα, διπλές τηλεοράσεις κ.λ.π. Καλοπερνούσαμε ανέμελοι και ωραίοι με δανεικά χρήματα που θα τα εξοφλούσαμε στο μέλλον, όταν θα είχαμε λεφτά, όταν θα πιάναμε δουλειά ! Όχι μόνο γίναμε θύματα της κατανάλωσης, αλλά μπήκαμε μόνοι μας σε ένα φαύλο κύκλο που μας δημιούργησε άχρηστες ανάγκες!. Χάσαμε …..τον κοινό νου! που είναι πλέον σπάνιο είδος εν ανεπαρκεία! Η λιτότητα αντικαταστάθηκε από την πολυτέλεια και η εργατικότητα από την ….ήσσονα προσπάθεια!.

Αφού λοιπόν δεν τολμήσαμε ποτέ να …πάμε πίσω το καρπούζι αλλά κάτσαμε ανέμελοι και ωραίοι και το φάγαμε λαίμαργα με δανεικά, ήρθε τώρα καιρός να μας συνεφέρουν οι δανειστές μας και να μας ξαναγυρίσουν πίσω στα παλιά και τα …αξέχαστα, πλην δοκιμασμένα με επιτυχία, μέσα που ανέφερα στην αρχή. Όμως εμείς οι Λευκοχωρίτες… δεν κωλώνουμε!. Προσαρμοζόμαστε εύκολα από τα σαλόνια …στα αλώνια! Ολιγαρκείς, όπως είμαστε, θα πορευτούμε με λιτότητα, όπως τότε.

Εμείς οι Βλάχοι …όπως λάχει!

Πάμε, λοιπόν, σαν άλλοτε και .........................................ΚΑΛΗ ΜΑΣ ΤΥΧΗ!

Αθήνα 2010

.

(ΧΙΜ)