Τα ευρήματα λείψανα αρχαίου χωριού (Από το βιβλίο Β. Δάρα "ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΕΡΒΟΥ ΓΟΡΤΥΝΙΑΣ", Αθήνα 1988).

Είναι άγνωστη ιστορικά η αρχή και η κτίση του χωριού Σέρβου.

Ποιοι ή­ταν οι πρώτοι οικιστές του και από πού το χωριό πήρε το όνομα «Σέρβου». Κα­μιά αρχαιολογική μελέτη, κανένα γραπτό ή ιστορικό κατάλοιπο, καμιά πηγή δεν υπάρχει που να. μας βοηθήσει ν' αποπιαστούμε με το κεφάλαιο τούτο.

Παρ' όλο το σκοτάδι που σκεπάζει την ιστορία του τόπου μας, θα θελή­σουμε δειλά - δειλά να γράψουμε τις παρατηρήσεις μας και να διατυπώσουμε συμπερασματικά τη γνώμη μας. Το πράσινο φως σε τούτο το ξεκίνημα και τόλμημα, μας δίνει ο ίδιος ο τόπος που γεννηθήκαμε, τον οποίο γνωρίζουμε σπιθαμή προς σπιθαμή με κάθε λεπτομέρεια. Που βρέθηκε αρχαίο μνημείο, κάποια ταφόπλακα, πλά­κες και πλακίτσες από κεραμίδια, τούβλα, κομμάτια βάζα και τα όμοια.

Στη περιοχή του «Αγιάννη», ο μακαρίτης ο Νικολής ο Μπόρας σκάβοντας κάτω από το σπίτι του να θεμελιώσει μια μάντρα, βρήκε ανθρώπινο σκελετό διαλυμένο και λίγο πιο κει πλήθος από χάλκινα νομίσματα, που σώζονταν μέ­χρι τελευταία στο σπίτι του Νικολή. Στην ίδια περιοχή, κατά την καλλιέργεια του χωραφιού του ο Φώτης Αν. Μπόρας, όπως λέει ο ίδιος, προ 60 χρονών, α­νέσυρε στην επιφάνεια μεγάλη πλάκα από τούβλα, διαστάσεων 1x1,20 μ. με χαραγμένα γράμματα μυστηριώδη και ακατάληπτα, που την κομμάτιασε,, χω­ρίς να σκεφτεί ότι είχε κάποια αξία. Ενώ πιο πέρα, κοντά στο ρέμα «Σουληνάρι», ο μακαρίτης, ο Μαρίνης Βέργος, βρήκε παχύ στρώμα από παλιά τούβλα, που τα χρειάστηκε φτιάχνοντας το σπίτι του,

Στην απέναντι πλευρά «Τσούμπι», εκτός από τους τάφους που υπήρχαν, κα­τά μαρτυρία του Γ. Δημόπουλου (Δήμα) βρέθηκε πέτρινη πλάκα κυκλική, με επεξεργασμένη λεία την περιφέρεια, που έμοιαζε πως ήταν από Αγία Τράπεζα, την οποία ]μετέφερε ο παππούς του (Β Δημόπουλος), μαζί με άλλους - πολ­λά χέρια λόγω βάρους - στο σπίτι του και τη χρησιμοποιούσαν να τρίβουν σι­τάρι, αλάτι κ.λπ.

Αλλά και στις μέρες μας κατά την διάνοιξη του δρόμου και εκσκαφή του εδάφους για την κατασκευή του υδραγωγείου από το Τσούμπι και δώθε, ξεχώθηκαν τέτοιοι τάφοι, που ένας απ' αυτούς πάνω από την Αγία Παρασκευή, κατά μαρτυρία του μακαρίτη Γιώκου Δάρα, επιβλέποντος τα έργα, περιείχε ο­μαδικά οστά. Εξάλλου, όπως έλεγε ο ίδιος, όταν έσκαβε στο ποτιστικό του στην Τρανηβρύση να φτιάσει στέρνα, ανακάλυψε τυχαία, μαζί με τη φτερωτή του μύλου που λειτουργούσε κατά τους χειμερινούς μήνες, εντυπωσιακό τάφο με οστά νε­κρού μεγάλου μεγέθους. Εκεί που λίγο πιο κάτω στου Ψώφιου, χωράφι του Νικ. Ι. Βέργου, βρέθηκε ωραιότατο άγαλμα χάλκινο, παριστάνον γυναίκα με σταμνί στον ώμο, που δυστυχώς κατεστράφη. Αυτή την τύχη είχαν τα ευρήματα τότε.

Αλλά και μέσα στο χωριό, υπόγεια σπιτιών Παρασκευά Ανδρ. Στρίκου και Μ. Λιατσόπουλου βρέθηκαν πλακοσκέπαστοι τάφοι και σκελετοί με χαρακτηριστικά μεγάλα οστά. Εις δε το βάθος, θεμέλια σπιτιού του Αριστ. Κ. Τρουπή, βρέθηκαν νομίσματα, ένα από τα οποία και φυλάγεται. Αξιόλογα όμως, σημασίας ευρήματα είναι τα κεραμίδια μεγάλων διαστά­σεων 1 τ.μ. περίπου το καθένα,, μια στάμνα, λαήνα και ένας πέτρινος χερόμυλος παλαιότατης εποχής, που ξεθάφτηκαν από βάθος 2 μ. από τον Απόστ. Κ. Στρίκο καθώς έσκαβε ν' ανοίξει υπόγειο στο σπίτι του, τα οποία και σώζονται. Διακρίνονται δε στο υπόγειο οι βάσεις τοίχων παλιού χτίσματος, θαμμένου στο βάθος. Φαινόμενο οφθαλμοφανές, καθίζησης.

Αν πάμε τώρα στην δυτική μεριά του χωριού, τη διάσπαρτη από τούβλα που συναντούμε παντού (πολλά, τούβλα βρέθηκαν στου Ίθι, χωράφι του μακα­ρίτη Χρίστου Ν. Δάρα), στην Ντρακαβάνα, στα Ίθια, στον Αγιαντριά στον Ανεμόμυλο ξεθάφτηκαν κατά καιρούς όπως λένε, τάφοι πρόχειρα χτισμένοι, σκεπασμένοι με πλάκες, που περιείχαν οστά κάθε ηλικίας. Σ' άλλους βρίσκον­ταν μόνο κεφαλές, σ' άλλους σκελετοί όλου του σώματος και σ' άλλους οστά α­νήκοντα σε περισσότερα πρόσωπα. Στο πάνω μέρος του χωραφιού του μακαρίτη του πατέρα μου (Νταρόγιαννη) κοντά στο δρόμο, σε βάθος 1 - 1,20 μ. κά­τω από την επιφάνεια του εδάφους βρέθηκε μεμονωμένο ανθρώπινο οστό κεφα­λιού, σε αποσύνθεση. Κατά την καλλιέργεια του χωραφιού του, όπως έλεγε ο ίδιος, ανασύρονταν στην επιφάνεια εργαλεία σπιτιού, στάμνες, αγγεία πήλινα, λίχνοι και διάφορα αρχαία αντικείμενα. Ένα αρχαίο αντικείμενο, αμφορέας Αττικής του 14ου αιώνα (1300 - 1400 μ.Χ.), περίφημα επεξεργασμένος με φαν­ταστική τέχνη και μεγάλης αξίας κατά την εκτίμηση του ειδικού σ' αυτά Σταύρου Γκούτη, βρέθηκε στην Κορομπιλίτσα, Στο ίδιο μέρος, πάνω από τον Κατσιαπαίικο κήπο ο μακαρίτης ο Παναγιωτάκης Γκούτης είχε βρει δυο τάφους με στρατιωτικά ξίφη μέσα σ' αυτούς. Ομολογία Στ. Γκούτη.

Περισσότερο αξίζει προσοχής ο χώρος της εκκλησίας του Αγιοντριά. Κα­τά πληροφορίες του Νικήτα Σχίζα, όταν ήταν σε μαθητική ηλικία, στο πατρι­κό του χωράφι, σήμερα ιδιοκτησία Γεωρ. Παπαγεωργίου, σε εποχή θερισμού, στο κάτω μέρος του χωραφιού, βρέθηκε ένα είδος που έλαμπε χρυσό κωσταντινάτο, βυζαντινής κοπής, που πιθανώς είχε παρασυρθεί από τα νερά του εδά­φους της υπερκείμενης εκκλησίας. Από το βάθος του χωραφιού λέγαν επίσης ότι ξεχώθηκε κάποτε ένας κα­θρέφτης κεντητός και διάφορα άλλα αντικείμενα. Εις δε το πάνω μέρος, κοντά στην εκκλησιά, βρέθηκαν ψηφιδωτά.

Όταν ο μακαρίτης ο Χαράλ. Μαραγκός θέλησε ν' αναστηλώσει τούτη την εκκλησία, κατά τις εργασίες της στέγασης που οι εργάτες προσπαθούσαν να στη­ρίξουν τη στέγη, στο δάπεδο της εκκλησίας και σε μικρό βάθος, βρέθηκαν δυο κεφαλοκόλονα από Πεντελήσιο μάρμαρο, ενώ ένας σωλήνας υδραγωγείου που ερχόταν από την κατεύθυνση της Ξάκως τη Λίμνα κατέληγε στην είσοδο. Σημάδι που μαρτυρεί πως ο χώρος αυτός ήταν κοινόβιος,. πιθανώς μοναστήρι καθο­λικό, ενώ όπως λέει η από γενιάς σε γενιά στοματική παράδοση, η καμπάνα του ακουόταν ως τη μακρινή Ολυμπία και Ηλεία. Χαρακτηριστικός είναι ο τοί­χος από μπινά που σώζεται νότια της εκκλησίας εκεί όπου η πάνω πεζούλα του χωραφιού Γ. ΙΙαπαγεωργίου καθώς και οι άλλες βάσεις τοίχων που διακρί­νονται πιο κάτω στη θέση «Πουρνάρι» κληρονόμων Ανδρ. Δάρα, μέσα στη λάκα.

Μια, άλλη οικοδομική βάση άξια παρατηρήσεως βρίσκεται στον κήπο του Κωνστ. Γ. Γεωργακόπουλου στου Ίθι. Παλαιό κτίσμα, που άντεξε στη φθορά του χρόνου και που δείχνει πως εκεί καθώς λένε, υπήρχε οικισμός και εκκλη­σία «Άγιος Κωνσταντίνος».

Τα κτίσματα αυτά και το πλήθος των αντικειμένων που βρέθηκαν σ' όλη την έκταση, από το Τσούμπι μέχρι τον Αγιαντριά και δεν ξέρω τι άλλο μπορεί να βρεθεί, αν γίνει έρευνα και εκσκαφή σε βάθος ενός μέτρου, τι άλλο μαρτυρεί παρά την ύπαρξη σε τούτο τον τόπο σε χρόνο άγνωστο, κάποιου χωριού, που οι ιστορικές του ρίζες χάνονται στα βάθη των αιώνων! Ενός χωριού που όπως λέει ο θρύλος, ήταν κάποτε μεγάλο και τρανό και ένα γατί περπατώντας στα κεραμίδια των σπιτιών, έφτανε από τον Αγιάννη στον Αγιαντριά.

Κοσμογονικές μεταβολές στο πέρασμα των αιώνων άλλαξαν τα πάντα. Πέ­ρα από τη φθορά του χρόνου, γεωλογικές μεταβολές, σεισμοί, καταβυθίσεις που άλλαξαν μορφολογικά το έδαφος, ξενικές επιδρομές σε τούτο τον τόπο, πολεμι­κές συγκρούσεις βιαιότητες, πυρπολήσεις και κυριότερα επιδημίες που ενέσκυψαν κατά καιρούς, είχαν σαν αποτέλεσμα να γίνουν μετακινήσεις πληθυσμών και οικισμοί, χωριά ολόκληρα να ερημώσουν και να χαθούν. Ή στη θέση τους μελλοντικά να γίνουν άλλα με καινούργια ονόματα. Ξεπερνούν τα 200 τα αρ­χαία Αρκαδικά χωριά και πόλεις που έφεραν σε φως οι περιπετειώδεις αναζη­τήσεις των ερευνητών και ιστορικών, που έχουν εξαφανιστεί και που υποστη­ρίζουν ότι τα περισσότερα, σημερινά Αρκαδικά χωριά είναι δημιουργήματα των νεότερων χρόνων από 1000 χρόνια και δώθε.

Κομμάτι της Αρκαδικής γης το χωριό Σέρβου, δεν αποκλείεται σε κάποια άγνωστη εποχή, να προϋπήρχε και να 'χε την τύχη των άλλων χωριών. Γεωλογικώς εξεταζόμενος ο τόπος και η μορφολογία του εδάφους όπου το σημερινό Σέρβου, κατά την εκτίμηση των γεωλόγων, παρουσιάζει γεωλογικά πρόβληματα, όψη σεισμοπαθή και μία προσεχτική παρατήρηση της τοποθεσίας του, οδη­γεί στην υποψία ότι τα χωριό πιθανόν να 'χε κάποτε άλλη μορφή και να κατεστράφη από ένα ισχυρό γεωλογικό φαινόμενο. Ή και από μια θανατηφόρο νόσο να έπαθε ομαδική, βιβλική καταστροφή των κατοίκων του που τάφηκαν προχείρως σ' όλη την περιοχή. Όσοι έζησαν ν' απομακρύνθηκαν και να ξανακατοικήθηκε σε νεότερα χρόνια.

Η ιστορία ενός τόπου δεν είναι ανεξάρτητη από τη γενικότερη ιστορία της περιοχής που υπάγεται γεωγραφικά και με αυτή την έννοια, μέσα σε λί­γες γραμμές, θα δώσουμε στον αναγνώστη την εικόνα των ιστορικών γεγονό­των και της βιολογικής εξέλιξης των ανθρώπων μέσα στο γορτυνικό χώρο, σκια­γραφώντας έτσι τη μερικότερη ιστορία του τόπου μας.