Τιμούσαν την μνήμη της Αγίας,  πηγαίνοντας στο ξωκλήσι της,

που είναι  σήμερα πλησίον στο τεχνητό φράγμα της λίμνης του Λάδωνα

Γράφει ο συνεργάτης μας Βασίλειος Κων/ντή Σχίζας

Μέλος της Εταιρείας Πελοποννησιακών Σπουδών

Οι παλιοί Σερβαίοι,  αυτοί που έμεναν μόνιμα  όλο το χρόνο στου Σέρβου, δηλαδή  μέχρι την  10ετια του 1950 και πίσω, ήσαν  θεοσεβούμενοι άνθρωποι, προσοχή  ένθεοι  όχι θρησκόληπτοι, και με αυτές τις αξίες και τις πατρώες  παραδόσεις σφυρηλάτησαν τις φαμελιές τους και γαλούχησαν τα παιδιά τους.

 Αυτές οι εξυψωτικές Αξίες στους Σερβαίους ήσαν για όλους  νόμος απαράβατος, ήσαν  Αρετές  μέχρι που στις μέρες μας με την πολυπολιτισμικότητα  που μας επιβάλλουν, όλα «πάνε να αναποδογυριστούν»: Ιστορική μνήμη και συνείδηση, πατρώα θρησκεία  (των τελευταίων χιλιετιών), παραδόσεις, έθιμα, δυνατή (δεμένη) οικογένεια, συνήθειες…

Έτσι πέσαμε σε μαύρη κατσιφάρα, σκοτάδι παντού!  Φθάσαμε στην πολύ βαθειά ηθική κρίση  και τον ευτελισμό των πνευματικών αξιών…και σε άλλα πολλά που «σκιάζουμαι» να τα ειπώ γιατί μπορεί να με κατηγορήσουν για ρατσισμό και ξενοφοβία, εμένα που αγαπώ όλους τους ανθρώπους: Μαύρους, άσπρους, κίτρινους, μαυριδερούς, γύφτους, Αγαρηνούς, Σαρακηνούς, Πακιστανούς, Ινδούς, Αφγανούς,  Σομαλούς, Σουδανούς, αυτούς από το Μπαγκλαντές, Τουρκαλβανούς, Βανδάλους, Οστροβησιγότθους, Ούννους, νομάδες της ανατολής, φελάχους, δηλαδή όλους αυτούς που οι αξεπέραστοι και μοναδικοί αρχαίοι πρόγονοί μας, από λάθος τους φαίνεται,  τούς έλεγαν βαρβάρους!

Η απορία μου εδώ είναι, πώς οι αρχαίοι Έλληνες  έπεσαν έξω και τους είπαν βαρβάρους, αφού δεν έκαναν λάθη γιατί ήξεραν πολύ καλά τι έλεγαν!!! Οι νοούντες νοήτωσαν.

.Οι Σερβαίοι λοιπόν εκείνης της εποχής, τα καλοκαίρια  γιόρταζαν με τιμή και  μεγάλο σεβασμό την Αγια-Μαρίνα, στη μνήμη της στις 17 Ιουλίου  κι ας μην υπήρχε στο χωριό Ναός προς τιμή της Αγίας ούτε το όνομά της το είχαν πολλές γυναίκες (Μαρίνες)  ή άνδρες (Μαρίνοι). Ήσαν λίγοι αυτοί που γιόρταζαν το όνομά τους  την ημέρα αυτή.

Στα μέσα Ιουλίου που  οι ζέστες είναι πολύ μεγάλες,  και συνήθως κάνει καύσωνας με καυτό αέρα που τον λένε  λίβα, όλοι οι Σερβαίοι ήσαν στα χωράφια τους  για το αλώνισμα των σιταριών που είχαν θερίσει και συγκεντρώσει γύρω απ’ τ’ αλώνια  στοιβαγμένα σε σωρούς τούς οποίους έλεγαν θ(ε)ημωνιές.  

 Το αλώνισμα το έκαναν με τη σειρά το κάθε νοικοκυριό και με αγωνία μεγάλη για να προλάβουν πριν μπει ο Αύγουστος, για δύο λόγους. Πρώτον γιατί δρόσιζε ο καιρός, (λέγανε «τ’ Αη- Λιός γυρίζει ο καιρός αλλιώς») και δεν κοβόταν εύκολα το άχυρο στο αλώνισμα. Κοβόταν (τριβόταν)   πιο εύκολα από τα πεταλωμένα μουλάρια αν έκανε καύσωνας. Δεύτερον  θα άρχιζε η νηστεία του Δεκαπενταύγουστου και οι νοικοκυραίοι θα είχαν δυσκολία για το…τι να ταΐσουν τους αγωγιάτες που μαζί με το μουλάρια τους συμμετείχαν στις δουλειές τού αλωνιού. Συνήθως τούς τάιζαν ότι καλύτερο είχε το νοικοκυριό, κόκορα με χυλοπίτες, καγιανά, σφέλες τυριά, οπωσδήποτε κρασί  τού νοικοκυριού  Σερβαίικο κ.λπ.

. 

Σ’ αυτό το μεγάλο γεωργικό οργασμό, την παραμονή της Αγια-Μαρίνας,  πολλοί Σερβαίοι  τα παρατούσαν όλα και πήγαιναν κάνοντας μεγάλο ταξίδι, να προσκυνήσουν την Αγία και να κάνουν το τάμα τους στο εξωκκλήσι της, πολλές ώρες μακριά από το χωριό προς τα  βορειοδυτικά,  σ’ ένα βουνό πίσω από το χωριό Κατσουλιά (σήμερα το λένε Περδικονέρι). Συγκεκριμένα το  ερημοκκλήσι τής Αγια-Μαρίνας βρίσκεται πίσω και βορειοανατολικά  από τα Τρόπαια, πιο πάνω από εκεί που έχουν κατασκευάσει το φράγμα τής λίμνης τού Λάδωνα.

1    Η Αγια- Μαρίνα, πίσω από το βουνό που είναι το χωριό Κατσουλιά

και  λίγες  εκατοντάδες μέτρα πιο πάνω από το τεχνητό φράγμα της λίμνης του Λάδωνα.

                    Ήταν ιερό προσκύνημα  και των παλιών Σερβαίων, πριν την δεκαετία του 1950.

.

Φόρτωναν το μεσημέρι τής παραμονής τα γαϊδουρομούλαρα με στρωσίδια, έβαναν και το μικρό παιδί απάνω γιατί δεν άντεχε το περπάτημα στο μεγάλο δρόμο μες τα βουνά, έπαιρναν και λίγο ψωμί με προσφάι, ελιές αν είχαν, κρεμμύδι, τυρί, καν’ αβγό και λίγο άλειμμα (παστό χοιρινό,  τσιγαρίδα το έλεγαν), έκαναν το σταυρό τους και ξεκινούσαν.

Έβγαιναν βόρια του χωριού στο δρόμο προς τον Αγιαντριά, και πηγαίνοντας κατά την Κάπελη (που ήταν τόπος με πολλά Σερβαίικα αμπέλια), περνούσαν από τη βρύση (πηγή) στου Λιμηντάρανη όπου ξεπέζευαν.  Έπαιρναν μια ανάσα και δροσίζονταν για να συνεχίσουν προς τα Ισιώματα, (τοποθεσία - τοπωνύμιο με πολλά δένδρα-βελανιδιές).

Από εκεί κατέβαιναν μια δύσκολη κατηφοριά (κωλοσάρα)και έφταναν στο ποταμάκι Τουθόα  που το καλοκαίρι έχει λιγοστό νερό και πέρναγαν απέναντι στην πέρα μεριά κοντά στο μύλο του Μπούρα. Ανέβαιναν στο δημόσιο δρόμο που συνδέει τα Λαγκάδια με τα Ολύμπια και περνούσαν μέσα από το χωριό Ρεκούνι (Λευκοχώρι).

.

Ο Ρεκουναίος Γιάννης  Δάββος, που τότε ήταν μικρό παιδί,  θυμάται που περνούσαν μέσα από το χωριό του, «κομπανίες πανηγυριώτες  από τα διάφορα χωριά με τα κόκκινα κιλίμια στα μουλάρια και πήγαιναν στην Αγια-Μαρίνα». Μετά το Ρεκούνι δίπλα από το νεκροταφείο του χωριού,  οι Σερβαίοι έπαιρναν τον ανηφορικό δρόμο   για το χωριό Γαλατά και από εκεί ανατολικότερα και πιο ψηλά έφταναν στην Κατσουλιά (Περδικονέρι). «Θυμάμαι περνούσαν  ολόκληρα καραβάνια από πολλά χωριά» λέει νοσταλγικά ο καλλικέλαδος τραγουδιστής πατριωτικών τραγουδιών παπα-Χρήστος Κυριακόπουλος.  

Στο πέρασμά τους μαζεύονταν όλα τα σκυλιά τριγύρω τους και αλυχτούσαν μέχρι οι στρατολάτες να απομακρυνθούν.

Αυτά τα χωριά έβγαζαν μαστόρους, χτίστες-πετράδες  όπως και του Σέρβου. Εκείνο τον καιρό ήσαν πολύ υποβαθμισμένα. Στους δρόμους τριγύριζαν γουρούνια κι άλλα ζωντανά και ο τόπος ήταν γεμάτος κακαράντζες, γκάβαλα, γουρνοσκαντζίλες  και κάθε λογιών κοπριές ! Σήμερα ο Περδικονερίτης παπα-Γιώργης Πετρόπουλος καμαρώνει πως το χωριό του έχει αναβαθμιστεί και ας είναι μικρότερο από του Σέρβου. Και  ίσως έχει δίκιο, γιατί του Σέρβου αν το επισκεφτεί κάποιος  το χειμώνα…μάλλον δεν θα βρει έναν άνθρωπο…ν’ αλλάξουν μια καλημέρα!  

 Μετά την Κατσουλιά ανέβαιναν στην κορυφή του βουνού, στο διάσελο και από εκεί αγνάντευαν πίσω και χαμηλά την Αγια-Μαρίνα και ακόμη χαμηλότερα  την τεχνητή λίμνη του Λάδωνα με το φράγμα το οποίο κατασκεύασαν το 1955. Στα έργα του Λάδωνα είχαν δουλέψει και πολλοί Σερβαίοι.

Αργά το απόγευμα ξεπέζευαν στον  προορισμό τους και ετοίμαζαν το χώρο, απλώνοντας τα στρωσίδια τους για να ξενυχτήσουν στον περίβολο τής εκκλησιάς ή πιο κάτω στις φτέρες.

Ιερείς από τα γύρω χωριά προστρέχουν στο ερημοκλήσι,

για να τιμήσουν, να δοξάσουν και  να προσευχηθούν για τη χάρη της Αγίας Μαρίνας.

Παρακολουθούσαν βέβαια τον Εσπερινό και την άλλη μέρα στη χάρη τής Αγια-Μαρίνας αφού λειτουργιούνταν, άναβαν τη λαμπάδα τους  και πρόσφεραν το τάμα τους, ετοιμάζονταν για το δρόμο τού γυρισμού μέσα στο λιοπύρι, ευχαριστημένοι και αγαλλιασμένοι!

Ευσεβείς προσκυνητές εναποθέτουν τους Άρτους

και προσμένουν  την ευλογία και την προστασία της Αγίας Μαρίνας

.

Ο Λευκοχωρίτης Γιάννης Δάββος θυμάται όταν στα χρόνια 1945 – 46, που ήταν παιδί 10-11 χρονών, (έχει φύγει τώρα από τη ζωή), πήγαινε στην Αγια-Μαρίνα με μια ξύλινη  κάσα  λουκούμια και μια βαρέλα νερό στον ώμο και τα πούλαγε στους πανηγυριώτες, πάνω σε ένα κομμάτι χαρτί από εφημερίδα και όσοι αγόραζαν τους έδινε και νερό από τη βαρέλα σε ένα μπρίκι αλουμινένιο.

.

Όλα αυτά ανήκουν στο παρελθόν. Αν θελήσει κάποιος φορέας να τα αναβιώσει και αναδείξει στα πλαίσια των παραδόσεων και αξιών μας, θα αποτύχει παταγωδώς, γιατί θα μαζευτούν στο πανηγύρι   από τα τριγύρω  χωριά, όλοι αυτοί οι αυτόκλητοι φίλοι μας που είπαμε στην αρχή του σημειώματός μας και μάλλον θα παριστάνουν τους εμπορευόμενους με ανατολίτικα και αφρικανικά μπιχλιμπίδια, δηλαδή θα κάνουν κεκαλυμμένη  επαιτεία, αλλά το  σπουδαιότερο είναι ότι δεν πιστεύουν και στην Αγια-Μαρίνα. Αλλούθε θα τηράνε οι ντόπιοι κι’ αλλούθε εκείνοι. Δηλαδή «πάει  περίπατο» το ομόδοξο και το ομότροπο και άλλα τέτοια  που έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες και δεν θέλω να τα ειπώ γιατί «σκιάζουμαι»!

Σημείωση:  Οι φωτογραφίες  είναι από το αρχείο του καλλικέλαδου  τραγουδιστή

ηρωικών, πατριωτικών και παραδοσιακών τραγουδιών,

ιερέως π. Χρήστου  Κυριακόπουλου, από την Κατσουλιά ορμώμενου.

(XIM)