https://www.e-gortynia.gr/wp-content/uploads/2021/03/1821-696x391.jpg" >
Ιστορικά σημειώματα*
Η Επανάσταση του 1821 στην Πελοπόννησο άρχισε ταυτόχρονα, σχεδόν, σε τρία σημεία: Στη Γορτυνία, στα Καλάβρυτα και στη Μεσσηνία με μια μικρή χρονική διαφορά μιας ημέρας από τη μια περιοχή στην άλλη.
Εξαιτίας αυτής της μικρής χρονικής διαφοράς, υπάρχει μεταξύ των ιστορικών το πρόβλημα και μεταξύ των Καλαβρύτων και της Καλαμάτας η διαμάχη, ποια από τις δύο πόλεις λευτερώθηκε πρώτη, ώστε να έχει το πρωτείο της λευτεριάς. Άλλοι από τους ιστορικούς δίνουν το πρωτείο στα Καλάβρυτα, υποστηρίζοντας ότι λευτερώθηκαν στις 21 Μαρτίου, όταν δηλ. οι Καλαβρυτινοί κλείσανε τον Αρναούτογλου στον Πύργο του, στα Καλάβρυτα.
Άλλοι δίνουν το πρωτείο στην Καλαμάτα, η οποία είναι γνωστό, ότι λευτερώθηκε στις 23 Μαρτίου 1821 και την ίδια μέρα ο Πετρόμπεης έστειλε στους πρέσβεις των Ευρωπαϊκών δυνάμεων τη διακήρυξη της έναρξης του Αγώνα της Ελληνικής ελευθερίας, την οποία υπέγραψε σαν «Αρχιστράτηγος των Σπαρτιατικών Δυνάμεων».
Την πληροφορία την έχουμε από τον Αμβρόσιο Φρατζή (1) ο οποίος γράφει ξεκάθαρα: «Οι αδελφοί Πλαπουταίοι, συναθρίσαντες εκ της ιδίας αυτών κώμης, Παλούμπα 50 οπλοφόρους λαβόντες δε πρώτον τας ευχάς του γέροντος πατρός των, και προσκαλέσαντες τον ιερέα έψαλον εν τω μέσω της Κώμης Λιτανείαν… και μετέβησαν (την 20 Μαρτίου) εις την Κώμην Μπέτζι καλουμένην με ανοικτήν της ελευθερίας σημαίαν…»
Εκεί έβαλαν λόγους «με την χωρικήν αυτών ρητορικήν» και ξαπέλυσαν 50 οπλοφόρους εις τα γύρω χωριά, έπιασαν 9 Τούρκους… τους οποίους αφόπλισαν και τους διεύθυναν ασφαλώς εις την πρωτεύουσαν της Καρυταίνης, συνοδεύσαντες αυτούς έως εις τον ποταμόν Ατζίχολον…».
Το πρωτείο λοιπόν αυτό δεν έχουν ούτε τα Καλάβρυτα ούτε η Καλαμάτα, έστω κι αν δεχθούμε ότι τα Καλάβρυτα ελευθερώθηκαν στις 21 Μαρτίου, γιατί η Κώμη Μπέτσι (σημερινό Αγιονέρι) ελευθερώθηκε στις 20 Μαρτίου μαζί με 50 χωριά της Λιοδώρας. Στου Καλλιντέρη τ’ αλώνι εψάλη δοξολογία και εξεφωνήθησαν λόγοι κι έγινε επίσημα η κήρυξη της Επανάστασης στις 20 του Μάρτη, αφού πιάστηκαν και αιχμάλωτοι Τούρκοι. Αξιον απορίας είναι: Γιατί οι ιστορικοί αγνοούν αυτή τη λεπτομέρεια; Η, αν τη γνωρίζουν, γιατί την αποσιωπούν; Οι πρώτοι 50 οπλοφόροι συγκέντρωσαν στου Μπέτσι, περίπου 800 άνδρες και έτσι συγκροτήθηκε το πρώτο Ελληνικό στρατόπεδο.
Κι ήταν αυτοί που κυρίως έδρασαν στην πολιορκία του Λάλα. Τούτου του στρατοπέδου οι αρχηγοί, Γιωργάκης και Δημητράκης Πλαπούτας, ορίσθηκαν και ως αρχηγοί του στρατοπέδου του Λάλα, που ήταν ένα από τα μεγαλύτερα της Ελλάδας, δεδομένου ότι αριθμούσε 6.000 άνδρες, είχε και 6 κανόνια, που δεν είχε ούτε το στρατόπεδο του Κολοκοτρώνη στην Τριπολιτσά!
Στα χωριά Παλούμπα & Αγιονέρι Γορτυνίας, πραγματοποιoύνται κάθε χρόνο επετειακές εκδηλώσεις μνήμης για τους Ηραιάτες Αγωνιστές που κήρυξαν την Επανάσταση στις 20 Μαρτίου του 1821.
Παραπομπή 1. Αμβρ. Φρατζή: Επιτομή της Ιστορίας της Αναγεννηθείσης Ελλάδος, Αθήναι 1839Τομ. Β’ Κεφάλ. 24. σελ. 151-153)
* Το κείμενο είναι του αείμνηστου ιστορικού Γιάννη Θ. Πισιμίση από το αρχείο της εφημερίδος “Γορτυνία”
.
(ΧΙΜ)
