Απόσπασμα από το θεατρικό έργο, του Δημ. Δημητρόπουλου.
Στο απόσπασμα αυτό καταγράφεται ο διάλογος μεταξύ δύο κυρίως πρωταγωνιστών του έργου:
του ΑΓΑΘΟΑΡΧΟΥ, που είναι ένας διανοούμενος συγγραφέας και του ΤΕΧΝΙΦΟΡΟΥ που είναι ένας χημικός μηχανικός, καθηγητής του πολυτεχνείου.
Στο τέλος ακούγεται και η άποψη ενός Ορθόδοξου Επίσκοπου και ενός Ινδουϊστού Ιερωμένου.
Το θέμα είναι : "Το μυστικό της πολυεκκλησίας".
ΑΓ: (Τηλεφωνεί). Έλα Τεχνηφόρε, εγώ είμαι ο Αγαθόαρχος...
ΤΕΧ: Υποβάλλω τα σέβη μου στον ακαταπόνητο σοφό που...
ΑΓ: Δεν είναι ώρα για φλυαρίες Τεχνηφόρε, κάτι σε ήθελα...λοιπόν κάνε μου ένα αρχιτεκτονικό σχέδιο, εσύ ή κάποιος βοηθός σου, ενός ναού, αλλά να έχει σήματα και σημάδια από όλες τις γνωστές μεγάλες Θρησκείες.
ΤΕΧ; Τι είναι πάλι αυτό; Τι σου ήλθε στο νού;
ΑΓ: Άκου Τεχνηφόρε, ήλθε και η ώρα της θρησκείας σ΄αυτή τη δραματική υπόθεση. Δεν μπορεί να είμαστε ξεκρέμαστοι μέσα στο σύμπαν, ούτε το σύμπαν ακυβέρνητο, κάτι θα κρύβεται πίσω από αυτή τη φοβερή πραγματικότητα, από κάτι θα εξαρτόμαστε, πέρα από τους φυσικούς νόμους, θέλω να ειπώ. Εδώ μας παρουσιάστηκαν τρεις συμπτωματικοί θάνατοι, που δεν φαίνονται καθόλου τυχαία περιστατικά, μοιάζει κάποια δύναμη να τους προκάλεσε και τους τρεις. Και όχι μόνο αυτό, αλλά φαίνεται σαν να τιμωρήθηκαν και οι τρεις για τα αμαρτήματά τους, ο ένας για το φιληδονισμό του, ο άλλος για την αρχομανία του και ο άλλος για την αδιαφορία του. Ας μην αυταπατόμαστε ότι τα γνωρίζουμε όλα. Άκου λοιπόν αποφάσισα να φτιάξω μία πολυεκκλησία σύνθετη από όλες τις γνωστές λατρείες, που υπάρχουν σήμερα στη Γη, αλλά την θέλω κομψή και αντιπροσωπευτική.
ΤΕΧ: Δηλαδή από κάθε θρησκεία, μα αυτές είναι πολλές και οι πιο πολλές μικρές έως ασήμαντες.
ΑΓ: Όχι και τις ασήμαντες. Τις μεγάλες θέλω να ειπώ: Χριστιανισμός, Βουδισμός, Κομφουκισμός και Ινδουισμός. Εσύ άρχισε τα σχέδια σου και εγώ θα σου ειπώ αν πρέπει να βάλουμε και καμιά άλλη. (Μετά δύο ημέρες ο Τεχνηφόρος τηλεφωνεί στον Αγαθόαρχο).
ΤΕΧ; Καλή σου μέρα φίλε και φιλόσοφε....ναι προχωρώ, τα σχέδια είναι σχεδόν έτοιμα και περιμένω το τελικό σου ναι να προχωρήσω στην ανέγερση, που λες να χτίσουμε το μνημείο;
ΑΓ: Μωρέ μπράβο ταχύτητα. Σπεύδε βραδέως Τεχνηφόρε και άκουσε με. Επεκοινώνησα με μερικούς εκπροσώπους των μεγαλύτερων Θρησκειών, μέσω του Υπουργείου Παιδείας. Ο εκπρόσωπος του Μωαμεθανισμού ενθουσιάστηκε, αλλά μου έκανε παράπονα ο εκπρόσωπος της Εβραϊκής Θρησκείας, ένας Ραβίνος. Αυτή η θρησκεία Τεχνηφόρε, όπως γνωρίζεις είναι μικρή σε οπαδούς αλλά μεγάλη σε Ιστορική και φιλοσοφική θα έλεγα αξία. Αυτή φαίνεται να γέννησε τον Χριστιανισμό και αυτή γαλούχησε το Εβραϊκό Έθνος 4000 χρόνια. Επίσης ένας θρησκειολόγος μου μίλησε και για άλλες δυο σοβαρές στην Ασία, τον Ταοϊσμό και τον Σιντοϊσμό. Βάλε και αυτές στο πρόγραμμα εκπροσωπήσεως και φτιάξε μου την τελική μακέτα του πολυ-ναού. Όσο για τον τόπο ανεγέρσεώς του, επικοινώνησα και με τον εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ενθουσιάστηκε. Μου είπε ότι θα αναφέρει την ιδέα μας στους αρμόδιους και μάλλον θα ανεγερθεί στην πρωτεύουσα της Ένωσης ο μεγάλος ναός. Έτσι εσκέφθηκα εμείς εδώ να φτιάξουμε ένα αντίγραφό του, ένα μικροεκκλησάκι κομψό, επάνω στο λόφο των Εθνών της Γης. Προχώρα λοιπόν.
(Μετά λίγες εβδομάδες κτίζεται ένα μικρό καλλιτεχνικό εκκλησάκι στο Λόφο των Εθνών, που αντιπροσωπεύει όλες τις σύγχρονες κυριότερες (επτά 7) θρησκευτικές λατρείες του κόσμου, με φανερή την υπεροχή του χριστιανικού ναού).
ΑΓ: (Τηλεφωνεί στον Τεχνηφόρο). Έλα Τεχνηφόρε, καλή σου ημέρα....σε ήθελα να συζητήσουμε λίγο, αν δεν έχεις αντίρρηση. ..
ΤΕΧ: Τι αντίρρηση να προβάλει σε σένα άνθρωπος Αγαθόαρχε (χαμογελώντας)... ναι αύριο το βράδυ ώρα 6 στο Πάρκο, εκεί εμπνεόμαστε, γεια σου.
(Την άλλη ημέρα το απόγευμα στο πάρκο της πόλης).
ΑΓ: (Σοβαρός και με ήπιο ύφος). Τεχνηφόρε δεν σε ερώτησα ποτέ αν πιστεύεις σε κάποιο Θεό...
ΤΕΧ: (σκεπτικός και στοχαστικός). Θέλεις να σου εξομολογηθώ τώρα;
ΑΓ: Όχι προς θεού δεν θέλω τέτιο πράγμα, δεν μου χρειάζεται, αλλά ξέρεις ο βίος μας χωρίς θρησκευτική πίστη, έστω και λίγη, είναι άμουσος, άχαρος και ανάλατος, πως να το κάνουμε;
ΤΕΧ: Μα νομίζω πως διαβάζεις τη συνείδησή μου Αγαθόαρχε, όλα τα περίμενα, αλλά και τέτοια οξύνοια...
ΑΓ: Όχι δεν μου χρειάζονται αυτά. Ξέρεις εφτιάξαμε αυτή την πολυεκκλησία και σκέπτομαι να βάλουμε μέσε τα πορίσματα και τις προσπάθειες της εξυγίανσης της Κοινωνίας, που εκάμαμε, ή μάλλον που εκάματε και οι τέσσερις.
ΤΕΧ: Όχι χωρίς τη βοήθεια σου Αγαθόαρχε....
ΑΓ: Δεν μου χρειάζονται, είπα τέτοια. Λοιπόν θα τα βάλουμε εκεί να υπάρχουν ως μυστικά, ως σύμβολα για όλη την ανθρωπότητα Τεχνηφόρε, θα είναι οι πανανθρώπινες συνταγές, για τον αιώνα που εμπήκε, ακόμη και για την επόμενη χιλιετία, δεν πιστεύω να αλλάξει ιδέες ο άνθρωπος, εφόσον βέβαια θα είναι άνθρωπος. Και σκέπτομαι να τις επενδύσουμε με θρησκευτική πίστη, γιατί όπως σου είπα και τις προάλλες, δεν μπορεί το σύμπαν να είναι τελείως τυχαίο, κάτι θα κρύβεται πίσω από αυτό. Βέβαια θα μου ειπείς, ότι όλες οι θρησκείες έχουν τρωτά σημεία, αλλά δεν είναι ώρα τώρα να αρχίσουμε και καμιά συζήτηση θρησκειολογική. Μας αρκεί να επικαλεσθούμε τις κυριότερες θρησκευτικές λατρείες, για να έχουμε την συνείδησή μας ήσυχη ότι δεν υποτιμήσαμε καμία και ότι συνεπώς θα πρέπει όλοι οι εκπρόσωποί τους να κατανοήσουν το εργο μας και να μας βοηθήσουν και εμάς και τους πιστούς τους. Όλες οι θρησκείες έχουν πολλά κοινά ηθικά στοιχεία Τεχνηφόρε και αν έχουν και μεταφυσικά ακόμη καλύτερα. Δεν γνωρίζω αν με κατάλαβες.
ΤΕΧ: (Στοχαστικά) Όχι μόνο σε κατάλαβα Αγαθόαρχε, αλλά και σε γνώρισα με τη βαθιά έννοια της γνώσεως, με αυτήν που είπε εκείνος ο μεγάλος φιλόσοφος "ουδείς εκών κακός", δηλαδή κανείς δεν πράττει κακό εν γνώσει του.
ΑΓ: Έτσι είναι Τεχνηφόρε...(Σιωπή 4-5 δευτερολέπτων).
ΤΕΧ: Είμαι απολύτως σύμφωνος, αλλά εμένα τι με χρειάζεσαι;
ΑΓ: Σε θέλω να πάμε μαζί εκεί επάνω να προσευχηθούμε μαζί Τερχνηφόρε, με το δικό μας τρόπο, για το καλό της ανθρωπότητας.
ΤΕΧ: (Εκστατικός). Ω!... τι ωραίο πράγμα, να συμπληρώσεις τις γνώσεις σου και τις επιτυχίες σου με τη θρησκευτική μαγεία! (συμπληρώνει).
ΑΓ: Αν δεν έχεις αντίρρηση, πάμε τώρα εκεί επάνω, το Εκκλησάκι μας περιμένει. Πριν ξεκινήσουμε όμως, δώσε μου το κινητό σου τηλέφωνο, να τηλεφωνήσω στο γραφείο να μου φέρουν και τους φακέλους με τα πορίσματα (τηλεφωνεί με το κινητό τηλέφωνο και σε λίγο μία ηλικιωμένη και σοβαρή κυρία φέρνει ένα καροτσάκι μικρό με τους πέντε καλλιτεχνικούς φακέλους, ενώ οι δυο τους συζητούν).
ΤΕΧ: Βλέπω τους έκαμες καλλιτεχνικούς τους φακέλους, αλλά γιατί πέντε, τέσσερις δεν είναι οι τομείς που εργαστήκαμε;
ΑΓ: Α! Βέβαια είναι η Ιερή Κιβωτός μας, Τεχνηφόρε, εκουραστήκαμε να καταλήξουμε σ΄αυτά τα συμπεράσματα. Ο πέμπτος φάκελος έχει τις συζητήσεις μας και όχι ξερές και ανούσιες Τεχνηφόρε. Ευρίσκονται μέσα τα κατασταλάγματα, τι εβγήκε από τις συζητήσεις μας.
ΤΕΧ: Δεν πιστεύω να έβγαλες κανένα αλλόκοτο υπερφυσικό ή μεταφυσικό καταστάλαγμα, από όλες εκείνες τις εμπεριστατωμένες συζητήσεις!
ΑΓ: Α! Όχι, όχι. Στις φιλοσοφικές ανθρώπινες συζητήσεις Τεχνηφόρε δεν υπάρχουν υπερβατικά και μυστηριακά συμπεράσματα. Αυτές οι υπερβατικές ιδέες ευρίσκονται στα έγκατα της ανθρώπινης ψυχής και βγαίνουν στην επιφάνεια της συνείδησης κάπου-κάπου, από διάφορα αίτια. Όσο και αν έψαξα στο πεδίο του επιστητού, δεν μπόρεσα να εύρω άλλες ιδέες από εκείνες, που εσυζητήσαμε και οι πέντε μας και που διέπουν την πολιτισμένη ανθρωπότητα τους τελευταίους 5-6 αιώνες.
ΤΕΧ: Δηλαδή, ποιες απ΄όλες, διότι είπαμε πολλά.
ΑΓ: Αυτές που σχετίζονται με τη συνείδηση του ανθρώπου και με το ανθρώπινο δράμα. Η πρώτη αρχή που ξεκινάει από το βαθύτερο συνειδέναι είναι η δίψα για μάθηση. Όσο υπάρχει αυτή η φλόγα στον άνθρωπο, εγώ τουλάχιστον δεν φοβάμαι. Η δεύτερη βασική αρχή είναι η έφεση προς την αρετή, η αρχή που καθορίζει την συμπεριφορά μας προς τους ομοίους μας. Και είναι η αρχή που μας οδηγεί και πως θα εφαρμόζουμε και τις επιστημονικές μας γνώσεις. Ελπίζω να με καταλαβαίνεις. Και η τρίτη αρχή είναι η καλλιτεχνική δημιουργία. Αυτήν δε την κάμαμε φανερή στις συζητήσεις μας, όπως υποβόσκει σε όλη μας τη ζωή και σε όλες μας τις προσπάθειες. Διότι αφού θέλουμε να φτιάξουμε μια καλύτερη κοινωνία, δεν είμαστε τίποτε άλλο από οικουμενικοί, παγκόσμιοι και διεθνείς καλλιτέχνες...
ΤΕΧ: Σε κατάλαβα Αγαθόαρχε είσαι ένας μεγάλος ...
ΑΓ: Όχι δεν είμαι τίποτα. Μόνο αν συμφωνείς γράψε έξω από αυτόν τον φάκελο με καλλιτεχνικά γράμματα ΑΛΗΘΕΙΑ-ΑΡΕΤΗ-ΟΜΟΡΦΙΑ. (Ο Τεχνηφόρος το κάνει). Τι λες πάμε στο εκκλησάκι;
ΤΕΧ: Πάμε.
ΑΓ: Α! Έκαμες ωραίο κομψοτέχνημα Τεχνηφόρε, να ήταν και ο κόσμος στο βάθος του έτσι!
ΤΕΧ: Ωραίο είναι, αλλά δεν θα παραπονεθούν τώρα οι εκπρόσωποι άλλων θρησκευμάτων και λατρειών που δεν θα εκπροσωπούνται σ΄αυτήν την πανανθρώπινη θρησκευτική συνάντηση;
ΑΓ: Ναι Τεχνιφόρε, το αντιμετώπισα το θέμα. Και είπα σε κάνα δυο που με ενόχλησαν, πως για να τους βάλουμε στην πανανθρώπινη ενιαία θρησκεία, θα πρέπει να εκπληρούν δύο όρους: Πρώτον δεν θα χρησιμοποιούν τον φανατισμό στη θρησκευτική τους δραστηριότητα και δεύτερον να αποβάλλουν την θανάτωση ανθρώπων ως θρησκευτική επιδίωξη και για τη διάδοση της θρησκείας τους. Δεν μπορείς από τη μία πλευρά να σκοτώνεις ανθρώπους και από την άλλη να επαγγέλλεσαι την σωτηρία τους, ούτε να τους οδηγείς στο μίσος εναντίον άλλων ανθρώπων. Ο Ιησούς Χριστός είπε: "ΟΣΤΙΣ ΘΕΛΕΙ ΟΠΙΣΩ ΜΟΥ ΕΛΘΕΙΝ..."
ΤΕΧ: Και αυτή σοφή ιδέα. Αλλά αυτές οι θρησκείες που μετέχουν είναι απηλλαγμένες φανατισμού; (΄Εχουν πλησιάσει στο εκκλησάκι). Α! Να ο μιναρές, αλλά το Κοράνι, νομίζω συνιστά στους πιστούς του να σκοτώνουν τους απίστους...
ΑΓ: Το γνωρίζω Τεχνιφόρε, αλλά δεν το εφαρμόζουν πλέον οι πιο πολλοί Μωαμεθανοί. Ο φανατισμός έχει και στους Ισλαμιστές περιοριστεί σε μερικά κλειστά κοινωνικά κατάλοιπα, οι υπόλοιποι, όσοι έχουν συναλλαγές και επαφές με το Χριστιανικό κόσμο, έχουν εγκαταλείψει αυτές τις ακρότητες. Άλλωστε μην ξεχνάς και τους θρησκευτικούς πολέμους του 16ου αιώνα μεταξύ Χριστιανών στη Δυτική Ευρώπη, που ήταν κάτι το φρικτό. Και μάλιστα μου εκμυστηρεύτηκαν δύο Ιμάμηδες ότι και μεταξύ τους γίνεται συζήτηση ν΄απαλείψουν τα φανατικά σημεία της θρησκείας τους, με κάποια πιο ανθρώπινη ερμηνεία. Το ίδιο μου είπε και κάποιος Ραβίνος για την Εβραϊκή θρησκεία. Άλλωστε αυτό το βλέπουμε και στις μεταξύ των δυο τούτων Εθνών σχέσεις, που τελευταία όλο και πιο πολύ αλληλοπροσεγγίζονται -εννοώ βέβαια τους Παλαιστίνιους με το Ισραήλ- και συνάπτουν ειρήνη. Τι άλλη έμπρακτη ομολογία θέλουμε για την εξάλειψη του θρησκευτικού φανατισμού;
Θυμάσαι Τεχνηφόρε πως είχαμε όλοι συμφωνήσει ότι ο πολιτισμός μας πάσχει από ασύμμετρη ανάπτυξη; Ότι δηλαδή έχουμε υπέρμετρη ανάπτυξη του τεχνικού πολιτισμού και υποτονική του ανθρώπινου;
ΤΕΧ: Όχι μόνο το θυμάμαι, αλλά με βασανίζει τώρα πιο πολύ το πρόβλημα.
ΑΓ: Εμείς Τεχνηφόρε εκάμαμε, εσείς κυρίως εκάματε ότι μπορέσατε σ΄αυτό το πρόβλημα και θα συνεχίσεις πιστεύω την προσπάθειά σου, από εκεί και πέρα όμως αφήνουμε τα πράγματα στο Θεό ή στους θεούς και αποβλέπουμε πλέον και στην επικουρία τους.
ΑΓ: Νάτοι οι θεοί Τεχνηφόρε (δείχνει το Εκκλησάκι), πάμε να προσευχηθούμε ο καθένας με τον τρόπο του, αλλά ξέρεις η προσευχή -πιστεύω- είναι προσέγγιση του θείου εντελώς προσωπική, ο κάθε άνθρωπος έχει το δικό του τρόπο επικοινωνίας με το Θεό, πάμε μέσα να προσευχηθούμε Τεχνηφόρε, είναι η τελευταία μας ελπίδα ν΄ανυψωθεί ο άνθρωπος σε υψηλότερα επίπεδα. (Στο ναό βρίσκουν να προσεύχονται έναν ορθόδοξο επίσκοπο, έναν καρδινάλιο, έναν Ιμάμη, έναν Ραβίνο και από έναν από τις άλλες θρησκείες).
ΤΕΧ: Γιατί ήλθαν δύο εκπρόσωποι του Χριστιανισμού άραγε;
ΑΓ: Πως θέλεις να γνωρίζω; Φαίνεται υπάρχει και εδώ ο ανταγωνισμός και οι Χριστιανοί θα εκμεταλλεύονται την ισχυρή τους θέση που έχουν στον κόσμο. Άφησέ τους, εδώ έχουμε την ελευθερία μας. (Απευθυνόμενος προς τους εκπροσώπους των Θρησκειών): Αιδεσιμότατοι κάπου σε κάποια άκρη θέλουμε και εμείς να προσευχηθούμε.
ΟΡΘΟΔ. ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ: Μετά χαράς μας. Εμείς θα σας βοηθήσουμε.
ΑΓ: Όχι Αιδεσιμότατε, θέλουμε να προσευχηθούμε μόνοι μας, είμαστε σε θέση. Τεχνηφόρε πήγαινε κάπου μόνος σου και προσευχήσου όπως θέλεις, εγώ πάω σ΄αυτήν εκεί την γωνία.
ΑΓ: (Προσεύχεται σηκώνοντας το δεξί του χέρι προς τα επάνω). Θεέ μου εσύ πάνσοφε, δημιουργέ και προστάτη του σύμπαντος, όποιος και να είσαι, προστάτεψε το δημιούργημά σου τον άνθρωπο και από τραγικό ον κάμε τον πιο σοφό να ζει καλύτερα επί της γης. Τεχνηφόρε, τελείωσα την προσευχή μου, που επήγαν οι ιερωμένοι; (Οι ιερωμένοι εξέρχονται από το ιερό του ναού και ο Αγαθόαρχος συνεχίζει απευθυνόμενος στους ιερωμένους). Κοιτάξτε, εδώ έχουμε μερικές ιερές παρακαταθήκες και θέλουμε να τις εμπιστευθούμε εδώ στον πολύ-ναό, που σημαίνει στη θρησκευτική συνείδηση όλου του κόσμου.
ΙΝΔΟΥΙΣΤΗΣ ΙΕΡΩΜΕΝΟΣ: Τι περιέχει μέσα αυτό το κιβώτιο;
ΑΓ: Περιέχει ένα κοινό μυστικό, συνταγές, για μία καλύτερη ζωή στη Γή για όλους τους ανθρώπους και όχι μόνο αυτό, αλλά και πως εβγήκαν αυτές οι συνταγές , ύστερα από πολλές συζητήσεις. Μπορούν και αυτοί οι ιερωμένοι, οι οποιοιδήποτε, να πάρουν αυτές τις συνταγές για τις πατρίδες τους. (Ο ορθόδοξος μεταφράζει και οι τρεις Aσιάτες δείχνουν σαφή ικανοποίηση, ενώ οι άλλοι τρεις -ο καρδινάλιος, ο ραβίνος και ο ιμάμης- χαμογελούν χαρούμενοι και όλοι κοιτάζουν με περιέργεια τον καλλιτεχνικό φάκελο με τις λέξεις ΑΛΗΘΕΙΑ-ΑΡΕΤΗ-ΟΜΟΡΦΙΑ)
ΑΓ: Σας παραδίνουμε την ιερή παρακαταθήκη, το μεγάλο μυστικό. Πάμε Τεχνηφόρε, τώρα τελείωσε το έργο μας, ελπίζω να μην παραβείς τον όρκο σου και την προσευχή σου που έκαμες εδώ.