Χ. Αθ. Μαραγκού, υποστρατήγου ε.α.

Ο Ι. Ναός του Αγίου Θεοδώρου και το κοιμητήριο του χωριού.

 Σχετικά με το όνομα του Αγίου,  υπάρχουν περισσότεροι από 25 Άγιοι στην ορθόδοξη χριστιανική θρησκεία,  με το όνομα Θεόδωρος.

Ο Ναός  του Σέρβου  είναι αφιερωμένος στον Άγιο Θεόδωρο τον Τήρωνα, ο οποίος έδρασε στα χρόνια των Αυτοκρατόρων Μαξιμιανού και Μαξιμίνου (286 - 305 μ.Χ. και 307 - 313 μ.Χ.).

Στο χωριό, βέβαια,  οι πατριώτες  λένε συνήθως "στο Ναό των Αγίων Θεοδώρων" (Τήρωνος και στρατηλάτου),  που εορτάζουν το πρώτο Σάββατο μετά την καθαροδευτέρα.

Ονομάσθηκε Τήρων ο Θεόδωρος επειδή είχε καταταγεί στο σώμα νεοσυλλέκτων (tiro) της ρωμαϊκής λεγεώνας. Είναι μάρτυρας της ορθοδόξου Εκκλησίας.

Λέγεται ότι ο αυτοκράτορας Ιουλιανός για να εμποδίσει τους χριστιανούς να νηστέψουν, κάλεσε τον έπαρχο της Κωνσταντινούπολης και του είπε να αποσύρει από την αγορά όλα τα νηστίσιμα τρόφιμα. Τότε ο Θεόδωρος εμφανίστηκε μπροστά στον Ευδόξιο (360 - 370 μ.Χ. ) και του είπε

«Σύναξε το ποίμνιο του Χριστού και δώσε εντολή κανένας Χριστιανός να μην αγοράσει τρόφιμα της αγοράς

και αναπλήρωσε τις ελλείψεις χορηγώντας κόλλυβα».

Έτσι όλη την εβδομάδα έφαγαν κόλλυβα. Από τότε μέχρι σήμερα εορτάζεται την 17^η Φεβρουαρίου η Κοίμηση του Αγίου και το Α΄ Σάββατο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής το «δια κολλύβων θαύμα».

Απολυτίκιον:

"Μεγάλα τα της πίστεως κατορθώματα !

Εν τη πηγή της φλογός, ως επί ύδατος αναπαύσεως

ο άγιος μάρτυς Θόδωρος ηγάλλετο,

πυρί γαρ ολοκαυτωθείς, ως άρτος ηδύς τη Τριάδι προσήνεκται.

Ταις αυτού ικεσίαις,

Χριστέ ο Θεός, σώσον τας ψυχάς ημών". ( ήχος α΄, ).

.

Το ιστορικό του Ναού είναι σημαντικό και μεγάλου ενδιαφέροντος, γιατί τα περισσότερα υλικά κατασκευής προέρχονται από τον Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου,  οποίος κατεδαφίστηκε το Πάσχα  του 1930 για να αναγερθεί στη θέση του ο σημερινός μεγαλοπρεπής Ενοριακός Ναός.

Εντύπωση προκαλεί το υπέρθυρο της βόρειας εισόδου και κυρίως οι τέσσερες ειδικά επεξεργασμένες πέτρες που βρίσκονται πάνω από το ενιαίο πρέκι. Λαξευμένες, κάθετα κατά την διαγώνιο τετραγώνου διαμορφώνουν τρείς λωρίδες διαφορετικού πάχους, φαίνεται ότι προέρχονται από το θύρωμα της εισόδου του παλιού ναού και επιβεβαιώνουν την καλλιτεχνική μορφή του.

Θέα του Ι. Ναού Αγίου Θεοδώρου και του κοιμητηρίου  "Μπουλούτσου"  απο το χωριό (Ράχη).

Πολλές πελεκητές πέτρες άσπρες, μπλέ, μαύρες που βρίσκονται στις γωνίες και στα παράθυρα του ναού, πρέπει να προέρχονται από το καμπαναριό και από άλλα επίμαχα σημεία του βυζαντινού κομψοτεχνήματος.

Οι διαφορετικού μεγέθους και χρώματος πλάκες του δαπέδου φανερώνουν ότι στο παλιό Ναό διαμόρφωναν κάποιο περίτεχνο σχήμα το οποίο ήταν αδύνατο να αντιγραφεί.

Από το εμβαδόν της πλακόστρωσης συμπεραίνεται και το μέγεθος του παλιού Ναού που όπως φαίνεται πρέπει να ήταν μεγαλύτερος του ναού του Αγίου Θεοδώρου. Όλες οι εικόνες του Τέμπλου, που φαίνονται στην φωτογραφία,προέρχονται από τον ιστορικό Ναό, όπως διαπιστώνεται από τις αναγραφόμενες αφιερώσεις, δαπάνες, κατασκευές.

Όλα τα παραπάνω υλικά-στοιχεία με μια πρόχειρη ανάλυση συνθέτουν το κτήριο προέλευσης, ιστορικά και χρονολογικά. Αν λάβουμε υπ' όψη και τις περιγραφές των μεγαλυτέρων συμπεραίνουμε ότι ο παλιός Ναός ήταν ένα κομψοτέχνημα μιας τρουλλαίας Βασιλικής με μικρό καμπαναριό πάνω της δυτικής εισόδου. Από τα χρόνια του Δεσποτάτου του Μυστρά άντεξε για εξακόσια χρόνια, και κατά παράδοξο τρόπο δεν είχε την τύχη των άλλων ναών του χωριού.

Ο Ναός  των Αγίων Θεοδόρων έγινε με δαπάνες   και φροντίδα  του εξαιρετικού πατριώτη και ευεργέτη Παναγιώτη Τσαντίλη, ο οποίος  επί δεκαετίες εργάστηκε και προόδευσε στην Αμερική, όπου κάλεσε και την οικογένεια του γιού του Μήτσιου.

 Σχετικά με το όνομα του Ναού "Αγιος Θεόδωρος", δόθηκε το όνομα του πατριώτη, που πρώτος κηδεύτηκε στο νεκροταφείο του "ΜΠΟΥΛΟΥΤΣΟΥ", εντός του οποίου βρίσκεται ο Ναός.  Ήταν ο πατριώτης Θεόδωρος Κουτσανδριάς. 

"Οι Άγιοι Θεόδωροι"

Έργο του Σερβαίου Ζωγράφου  Ηλία Π. Γκούτη. Ελαιογραφία

 (ΧΙΜ)