1949-1965: Ημερομίσθια και τιμές προϊόντων στου Σέρβου

Γ. Δ. Βέργου

1. Ημερομίσθια.

Από το 1940 έως το 1965, που θυμάμαι πράγματα στο χωριό, οι συνθήκες ζωής ήσαν πολύ δύσκολες, ιδίως στο διάστημα 1940-1950, με τον πόλεμο, την κατοχή και τον εμφύλιο. Στο χωριό δεν υπήρχαν δουλειές που θα μπορούσε κανείς να δουλέψει αρκετά μεροκάματα. Η απασχόληση στα χωράφια ήταν συνήθως οικογενειακή υπόθεση και μόνο στη μεγάλη ανάγκη έπαιρνε κάποιος μεροκάματο.

Τα λίγα χρήματα που έβγαζαν οι πατριώτες μας ήταν από τις οικοδομικές εργασίες, συνήθως εκτός χωριού (κυρίως Μεσσηνία, αλλά και σε όλη την Ελλάδα). Λίγες ημέρες το χρόνο μπορούσαν να βρουν οι γυναίκες μεροκάματο για να σκάψουν κανένα αμπέλι ή να θερίσουν, σε όσους είχαν πολλά κτήματα και δεν προλάβαιναν να τα κάνουν μόνοι τους. Οι άνδρες μπορεί να έβρισκαν κανένα μεροκάματο, οργώνοντας ή αλωνίζοντας σε κάποιον που δεν είχε μουλάρι ή έλειπε «μαστοριά».

Για τις πιο πάνω εργασίες το ημερομίσθιο ήταν, μέχρι το 1960, για τους άνδρες 20-30 δρχ. και για τις γυναίκες το μισό. Στη συνέχεια μέχρι το 1965 έφτασε το αντρικό τις 40 δρχ. και το γυναικείο τις 20 δρχ. Σε κάποιες περιπτώσεις ήταν και μεγαλύτερο. Στο υδραγωγείο που γινόταν το καλοκαίρι του 1960 στο χωριό οι άντρες έπαιρναν 48 δρχ. και τα παιδιά 24. Ανάσα έδωσε στο χωριό μας το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο του Λάδωνα, όπου εργάστηκαν περίπου 300-400 πατριώτες από το 1952 και για 4-5 χρόνια περίπου. Εκεί το ημερομίσθιο ήταν ικανοποιητικό, γύρω στις 30-50 δρχ., ανάλογα με την ειδικότητα. Επίσης, πολλοί πατριώτες μας εργάστηκαν σε οικοδομικές εργασίες μετά από τις καταστροφικές ζημιές από τους σεισμούς στη Ζάκυνθο (1953) και Σαντορίνη-Βόλο (1955-1956). Το τι αγόραζαν με ένα ημερομίσθιο μπορείτε να το συγκρίνετε από τις τιμές των προϊόντων, που αναφέρονται παρακάτω.

2. Τιμές Προϊόντων

(Μέχρι το 1959 είχαμε οκάδες. Στον πίνακα οι τιμές αναφέρονται σε τιμή κιλού).

Α. Τρόφιμα		Β. Άλλα είδη
Αλεύρι (1952-1965)	3-5 δρχ.	Ύφασμα για ένα κοινό φόρεμα καρώ ή εμπριμέ	50-150 δρχ.
Ρύζια διάφορα	7-12 δρχ.	Ύφασμα για ένα παντελόνι ντρίλι ή λινό ανδρών	30-60 δρχ.
Μακαρόνια	6-12 δρχ.	Ύφασμα για ένα σεντόνι	30-100 δρχ.
Ζάχαρη (σχεδόν σταθερή)	14 δρχ.	Μαντήλι κεφαλής	10-25 δρχ.
Βακαλάος	7-12 δρχ.	Κάλτσες γυν.-ανδρ.-παιδ.	5-15 δρχ.
Γάλα ζαχαρούχο κουτί	6-10 δρχ.	Παντόφλες Γυν. Λινές	30-50 δρχ.
Γάλα ΝΟΥΝΟΥ	4-8 δρχ.	Λινά παπούτσια ανδρικά	40-60 δρχ.
Σαρδέλες παστές	15-25 δρχ.	Λινά παπούτσια παιδικά	25-50 δρχ.
Ρέγγες	15-25 δρχ.	Άρβυλα στρατιωτικά μεταχ.	50-100 δρχ.
Λάδι	15-25 δρχ.	Άρβυλα καινούρια με πρόκα ή λάστιχο	150-250 δρχ.
Κρέας γίδα	12-20 δρχ.	Παπούτσια αδιάβροχα παραγγελία σε τσαγκάρη	150-300 δρχ.
Κρέας αρνί-κατσίκι	20-30 δρχ.	Βακέτες παραγγελία παπούτσια	100-200 δρχ.
Τυρί φέτα αγορά ή τσοπάνηδες	15-25 δρχ.	Ραδιόφωνα μπαταρίας	1.500 δρχ. και άνω
Σιτάρι	2,5-4 δρχ.	Ραπτομηχανές (1960-65)	2.500-4.000 δρχ.
Πετρέλαιο φωτιστικό	4-6 δρχ.	Ανδρικό κοστούμι παραγγελία	1.500-3.000 δρχ.
Πορτοκάλια-Λεμόνια (2 ή 3 τεμάχια)	1 δρχ.	Εισιτήριο για Τρίπολη	25-35 δρχ.
Ντομάτες (1952-65: Ιούλ.& Αύγ.)	2-4 δρχ.	Εισιτήριο Τρίπολη-Αθήνα	70-120 δρχ.

Επίσης ένα τετράδιο μικρού σχήματος 20 φύλλων κόστιζε 0,5-1 δρχ., μια πένα-κονδυλοφόρος 1-2 δρχ. το βιβλίο αναγνωστικού 6-12 δρχ. το σαπούνι 12-20 δρχ. το κρασί στα μαγαζιά 2-8 δρχ. το ούζο χύμα 10-15 δρχ και ο καφές στο καφενείο 0,5-1 δρχ.

Την περίοδο 1951-1960, την εποχή που έγινε ο δρόμος Σαρά-Σέρβου και το κάτω σχολείο, θυμάμαι που έλεγαν πως το κράτος έδωσε δυο φορές χρήματα για το δρόμο, τη μια 70.000 δρχ. και την άλλη 100.000 δρχ. Τότε το μεροκάματο είχε 11 δρχ. για τις γυναίκες και 14 δρχ. για τους άντρες. Επειδή οι άντρες κουβαλούσαν πέτρες, έχτιζαν μάντρες και έκαναν βαριές δουλειές, συνήθως έπαιρναν διπλό μεροκάματο. Για το σχολείο έδωσε το κράτος λίγα χρήματα, λίγοι όμως Σερβαίοι δούλεψαν μεροκάματο, γιατί πολλές δουλειές (μωσαϊκά, κουφώματα, βαψίματα, σκεπή) έγιναν από ξένους. Πολλοί πατριώτες δούλεψαν στο υδραγωγείο για τη μεταφορά του νερού από την κοκκινόβρυση.

Το 1952 ένα μεροκάματο κόστιζε περίπου ένα δολάριο, περί τις 15 δραχμές. Σήμερα ένα μεροκάματο κοστίζει 40-50 δολάρια (1 ευρώ=1,2 δολάρια περίπου). Την ίδια περίοδο η χρυσή λίρα είχε 100 δρχ και το 1963 έφτασε τις 320 δρχ.

(ΧΙΜ_9-12-10)