Γ. Δ. Βέργος 

Σε πρόσφατο άρθρο μου, που αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα servou.gr, περιέγραψα τον μεγάλο άθλο των πατριωτών το έτος 1950, που κατάφεραν να ανοίξουν αμαξιτό δρόμο 11 χιλιομέτρων, με την προσωπική τους εργασία και με μία μπουλντόζα της Νομαρχίας (πλήρωναν οι ίδιοι τα καύσιμα και φρόντιζαν τη δίαιτα του οδηγού), σε διάστημα μόλις 5 μηνών.

Το πρώτο αυτοκίνητο που ήρθε στο χωριό ήταν το Μάρτιο του 1951. Ήταν ένα μικρό ανατρεπόμενο φορτηγάκι που έφερνε πέτρες στους μαστόρους για τα τεχνικά έργα. Όλο το επόμενο έτος βλέπαμε κατά διαστήματα κάποιο τέτοιο φορτηγό με υλικά για τους μαστόρους και καμιά φορά κάποιο τζιπ της Νομαρχίας με το μηχανικό, που επέβλεπε των εργασιών. Ένα τέτοιο τζιπ είναι και αυτό της μοναδικής και πολυδημοσιευμένης φωτογραφίας, στην πλατεία του χωριού μας,  το 1951.

Συγκοινωνία με τον «Πέντερη».

     Αρχές του καλοκαιριού του 1952, ήρθε στο χωριό μας το πρώτο ΤΑΞΙ. Ήταν του αυτοκινητιστή από τη Τρίπολη Θεοδόση Προκοπάκη, ο οποίος ήρθε στο χωριό για να δει αν μπορούσε να κάνει τη συγκοινωνία Σέρβου-Τρίπολη. Πράγματι του άρεσε το χωριό γιατί ήταν μεγάλο και είχε αρκετή κίνηση και αποφάσισε με τον μπατζανάκη του (Βασίλη Αθανασόπουλο, που το παρατσούκλι του ήταν Πέντερης), να αναλάβουν αυτή τη συγκοινωνία. Πήραν τη σχετική άδεια από τη Νομαρχία για ταξί. Το αυτοκίνητο που έφεραν ήταν ένα είδος τζίπ με μουσαμά, λίγο μεγαλύτερο από τα σημερινά στρατιωτικά τζίπ, που το είχε αγοράσει από τον Ο.ΔΙ.Σ.Υ. (Οργανισμό Διαχείρισης Συμμαχικού Υλικού, σημερινό ΟΔΔΥ). Είχε 2 σειρές καθισμάτων πίσω από τον οδηγό και χωρούσε 8 άτομα. Πολλές φορές στρίμωχναν περισσότερα.

Με αυτό το αυτοκίνητο άρχισαν να εξυπηρετούνται οι πατριώτες στις μετακινήσεις τους, αλλά και τα μαγαζιά που έφερναν εμπορεύματα από την Τρίπολη, με αδρό βέβαια αγώγι. Έκανε συγκοινωνία τρεις ή τέσσερες φορές την εβδομάδα, προς μεγάλη ανακούφιση των πατριωτών. Μετά από μερικό καιρό, το ταξί άλλαξε οδηγό και τη θέση του «Πέντερη» πήρε ο Νίκος Κωττής, που ήταν και αυτός καλός άνθρωπος και πολύ εξυπηρετικός.

Με αυτόν κουβαλούσε ο πατέρας μου και το αλεύρι από τα Λαγκάδια, που έπαιρνε από το μαγαζί του «Ανθούλη». Έβαζε στο ταξί 10-15 «σάκινες» και ζύγιζαν περί τα 80 κιλά η κάθε μία. Αυτό το αγώγι κράτησε περίπου δυο χρόνια.

Τέτοιο ήταν περίπου και το τζιπ που πήγαμε στα Λαγκάδια ποιό μακρύ όμως, γιατί είχε 3 σειρές καθίσματα

Θυμάμαι μια φορά που είχα πάει και εγώ στα Λαγκάδια να φέρουμε το αλεύρι και η επιστροφή μας ήταν περιπετειώδης. Πριν φτάσουμε στο χωριό, στην περιοχή «Λιμιμής» (λίγο πριν από τη στάνη του Γιάννη Ρουσιά) ακούσαμε ένα δυνατό θόρυβο και το αυτοκίνητο να γδέρνεται στο χώμα. Κατεβήκαμε κάτω και διαπίστωσε ο οδηγός ότι είχε ανοίξει το διαφορικό στη μέση και είχε ακουμπήσει το σασί στο έδαφος. Τρέχοντας εγώ γύρισα στο χωριό και είπα στον πατέρα μου τα καθέκαστα. Αμέσως εκείνος Βρήκε μουλάρια και πήγαμε στου «Λιμιμής» και φέραμε το αλεύρι.

Αυτό το αυτοκίνητο-ταξί παρέμεινε εκεί δυο-τρεις μέρες και μετά ήρθε μια πλατφόρμα και το πήγε στην Τρίπολη. Δεν ξανάρθε στο χωριό αλλά και ο «Προκοπάκης» σταμάτησε τη συγκοινωνία «Σέρβου-Τρίπολη».

Συγκοινωνία με τον Μαρίνη Δημόπουλο και τον Πάνο Αγγελή Βέργο.

Αφού δεν υπήρχε πλέον το ταξί στο χωριό, σκέφτηκαν δύο πατριώτες πως θα μπορούσαν αυτοί να αναλάβουν τη συγκοινωνία «Σέρβου-Τρίπολη». Συνεταιρίστηκαν λοιπόν, ο Μαρίνης με τον Πάνο, έκαναν αίτηση στη Νομαρχία και πήραν την άδεια του ταξί που ανήκε το χωριό μας. Αγόρασαν από την Αθήνα ένα παλιό λεωφορειάκι από τον ΟΔΙΣΥ, έβαλαν οδηγό και άρχισαν να εκτελούν τη συγκοινωνία Σέρβου-Τρίπολη. Όμως δεν στάθηκαν τυχεροί, γιατί το αυτοκίνητο αυτό διαρκώς τους προξενούσε πολλές βλάβες και τελικά αναγκάστηκαν, μετά από μερικούς μήνες, να εγκαταλείψουν την προσπάθεια.

Έτσι το χωριό έμεινε πάλι χωρίς συγκοινωνία, πράγμα που δημιουργούσε σοβαρά προβλήματα στους πατριώτες, οι οποίοι αγωνιούσαν να βρουν μια κάποια λύση. Τη βρήκαν στη Δημητσάνα. Ένας δημητσανίτης είχε ένα φορτηγό που έκανε μεταφορές στην περιοχή. Τον παρακάλεσαν οι πατριώτες να έρθει στο χωριό, για λίγο διάστημα, να κάνει τη συγκοινωνία μέχρι την Τρίπολη, μέχρι να βρουν κάποια άλλη λύση. Πράγματι ήρθε ο άνθρωπος, αφού έβαλε στην καρότσα του φορτηγού δυο σειρές από καρέκλες, που τις έδεσε με σχοινιά στα πλάγια. Μπορεί αυτό να ακούγεται σήμερα «τρομερό», όμως τότε έτσι ήσαν οι συνθήκες. Αυτή η συγκοινωνία στην καρότσα του φορτηγού κράτησε κοντά ένα χρόνο.

Όλοι αυτοί οι οδηγοί διανυκτέρευαν στο χωριό, δεν θυμάμαι όμως σε ποιο σπίτι.

Η σειρά του Πανταζή.

   Πρέπει να ήταν καλοκαίρι του 1954, όταν ένας κοντοχωριανός μας από το Βλαχόραφτη, (σήμερα το λένε Μάραθα), πήρε την άδεια ταξί από την Νομαρχία για την συγκοινωνία του χωριού μας. Ήταν ο αξέχαστος Ανδρέας Πανταζής, που αγαπήθηκε πολύ από τους πατριώτες, γιατί ήταν πολύ εξυπηρετικός και καλοσυνάτος. Είχε ένα ωραίο για την εποχή κλειστό λεωφορειάκι (και αυτό από τον Ο.ΔΙ. Σ.Υ το είχε πάρει) που χωρούσε  8-10 άτομα. Αυτός είχε έρθει με τη γυναίκα του και έμεναν στο σημερινό καφενείο του Γιάννη Ρουσιά. Το μισό πίσω το είχαν κατοικία και μπροστά πουλούσαν διάφορα φρούτα και δεν θυμάμαι τι άλλο. Για δύο σχεδόν χρόνια είχαμε πολύ καλή συγκοινωνία, ιδίως μετά την εμπειρία της καρότσας του φορτηγού. Στις αρχές του 1956 το λεωφορειάκι άλλαξε οδηγό και το οδηγούσε ο Δημήτρης Δημήτρουλας από το Θεόκτιστο Γορτυνίας (δεν ξέρω αν το πούλησε ο Πανταζής ή το νοίκιασε). Μετά μερικούς μήνες έφυγε και αυτός, αφού το ΚΤΕΛ πλέον ανελάμβανε τις συγκοινωνίες των χωριών της περιοχής.

Συγκοινωνία με το ΚΤΕΛ.

   Κατά το τέλος του 1956, είδαμε να έρχεται μια μέρα στο χωριό ένα ‘’μεγάλο’’ για την εποχή λεωφορείο του ΚΤΕΛ, κάπου 25-30 θέσεων. Ήταν μέσα ο οδηγός, ο εισπράκτορας και ο πρόεδρος του ΚΤΕΛ. Κατέβηκαν στην πλατεία του χωριού και πήγαν στα μαγαζιά, ενώ οι πατριώτες άρχισαν να μαζεύονται γύρω τους, για να μάθουν τι θα γίνει με την συγκοινωνία, ζήτημα ζωτικής σημασίας που τους απασχολούσε πάρα πολύ. Αφού ήρθε και ο πρόεδρος του χωριού, ο πρόεδρος του ΚΤΕΛ τους ανακοίνωσε ότι σε λίγες μέρες το χωριό θα έχει καθημερινή συγκοινωνία (εκτός Κυριακής) με την Τρίπολη, με λεωφορείο που θα περνάει από Χρυσοβίτσι και Στεμνίτσα.  Μάλιστα υπήρχε συμφωνία, οι επιβάτες από του Σέρβου να κάθονται  στην μία πλευρά και οι επιβάτες από Στεμνίτσα στην άλλη.  Αν τυχόν γέμιζε από Σέρβου (σπάνια)  πήγαινε κατ΄ευθείαν στην Τρίπολη από Βυτίνα. Ζήτησε πάντως, ο πρόεδρος του ΚΤΕΛ από τον πρόεδρο  να μεγαλώσει την πλατεία γιατί ήταν μικρή και δυσκολευόταν να γυρίσει το λεωφορείο.

Πράγματι κόπηκαν τα οικόπεδα και μεγάλωσε η πλατεία, αλλά η αντίδραση των πατριωτών ήταν μεγάλη στη συγκοινωνία με το ΚΤΕΛ. Κανένας, μα κανένας δεν το ήθελε. Ο πρώτος λόγος ήταν η γνωριμία και η οικειότητα που είχαν οι πατριώτες με τους οδηγούς των ιδιωτικών αυτοκινήτων και οι εξυπηρετήσεις που τους έκαναν και ο δεύτερος το γεγονός πως το λεωφορείο θα πήγαινε και από τα άλλα χωριά,  που ήταν 'παλιόδρομος" και σίγουρα ήταν μια μεγάλη ταλαιπωρία.     Ο χρόνος της διαδρομής ήταν περίπου τρεις ώρες, σπανίως λιγότερο και πολλές φορές ίσως και τέσσερες, αν ο καιρός  ήταν πολύ άσχημος.

Λεωφορείο της εποχής με τη σκάρα στην οροφή, για τα πράγματα των επιβατών

Όμως η εξέλιξη δεν πάει πίσω και το ΚΤΕΛ καθιερώθηκε στην συγκοινωνία και του δικού μας χωριού.

Το λεωφορείο διανυκτέρευε το βράδυ στο χωριό. Ο οδηγός και ο εισπράκτορας έμεναν εκεί που έμενε ο Πανταζής, δηλαδή στο πίσω μέρος του σημερινού καφενείου του Γιάννη Ρουσιά, που ο αείμνηστος «μπάρμπα-Μαρίνης» το είχε διαμορφώσει κατάλληλα σε δύο δωμάτια, τύπου ξενοδοχείου.

Με το ΚΤΕΛ είχαμε κανονική καθημερινή συγκοινωνία για περισσότερα από δέκα χρόνια. Την περίοδο των Φώτων, την Καθαρά Δευτέρα και το Πάσχα, πολλές φορές είχαμε δύο λεωφορεία γεμάτα και καμιά φορά και τρία.

Με την έλευση του ΚΤΕΛ στο χωριό, βελτιώθηκε σταδιακά και ο δρόμος μας, που με τόσο κόπο είχαν φτιάξει οι πατριώτες. Επίσης βελτιώθηκε και ο δρόμος προς τα άλλα χωριά, πράγμα που επέτρεπε στα λεωφορεία να φτάσουν μέχρι εκεί. Έτσι άλλαξαν και οι συγκοινωνίες. Τα λεωφορείο που ερχόταν στο δικό μας χωριό πήγαινε στη Λυσσαρέα και σ’ εμάς προέκτειναν το λεωφορείο της Δημητσάνας, μέσω Βυτίνας.

Μετά το 1970 περίπου, που ο δρόμος βελτιώθηκε ακόμη περισσότερο, δεν διανυκτέρευε πλέον το λεωφορείο στο χωριό, αλλά έρχονταν το πρωί από Τρίπολη, έπαιρνε τους επιβάτες και ερχόταν ξανά το απόγευμα και έφερνε επιβάτες και πάλι έφευγε για Τρίπολη. Έτσι για 8-10 χρόνια είχαμε δυο φορές την ημέρα συγκοινωνία.

Με την πάροδο βέβαια των ετών, τη μετανάστευση των πατριωτών στις μεγάλες πόλεις και την απόκτηση ιδιωτικού αυτοκινήτου, από όλους σχεδόν τους πατριώτες, η συγκοινωνία με το ΚΤΕΛ περιορίστηκε, σε 2-3 φορές την βδομάδα και τα τελευταία χρόνια δεν ξέρω αν περνάει λεωφορείο από το χωριό.  

Λεωφορείο της εποχής που εκτελούσε το δρομολόγιο Τρίπολη-Λεβείδι, όπως φαίνεται  και στην πινακίδα.  (φωτο: Θανάσης Μπαλανίκας)

Το πρακτορείο για την εξυπηρέτηση των επιβατών στο χωριό, το είχε ο Νίκος Τρουπής (Αλούπη), με τον πατέρα του. Επίσης είχαν και το πρακτορείο εφημερίδων και έτσι είχαμε και καθημερινό ταχυδρομείο από Τρίπολη. Μέχρι τότε το ταχυδρομείο γινόταν με τα Λαγκάδια, 3-4 φορές τη βδομάδα, μετά από διαγωνισμό των ΕΛΤΑ, που διενεργείτο κάθε χρόνο. Θυμάμαι κάποια χρόνια τον διαγωνισμό τον είχαν πάρει οι αείμνηστοι Μαρίνος Σπ. Δημόπουλος και Χρήστος Γ. Μπόρας. Εναλλάξ έστελναν τα παιδιά τους Σπύρο και Γιάννη να πάνε το φάκελο στα Λαγκάδια και να παραλάβουν τον αντίστοιχο. Διαχειριστές του ταχυδρομείου στο χωριό μας ήταν οι αείμνηστοι Γεώργιος Ανδρ. Δάρας (Δάσκαλος) και Ιωάννης Παναγόπουλος (Πανταλέχος).

   Αυτά θυμάμαι σχετικά με τις συγκοινωνίες του χωριού μας και καλό θα είναι αν κάποιος θυμάται ή γνωρίζει κάτι περισσότερα να τα δημοσιεύσει, ώστε να μαθαίνουν και οι νέοι μας την ιστορία των συγκοινωνιών του χωριού μας.

   Σημείωση: Ο ΟΔΙΣΥ ήταν ένας οργανισμός που δημιουργήθηκε μετά τη λήξη του πολέμου, περίπου το 1948-1950, όταν έφυγαν οι Σύμμαχοι, Άγγλοι κλπ Ότι υλικό ήταν άχρηστο το παράτησαν στην πατρίδα μας, όπως ήταν τα αυτοκίνητα. Τα πιο πολλά από αυτά ήταν δεξιοτίμονα. Το κράτος τα μάζεψε και τα πουλούσε με πλειστηριασμούς, όσο όσο, αφού όλα σχεδόν ήσαν «σαράβαλα», μιας και τα καινούρια ήταν πανάκριβα και δύσκολα εύρισκε κανείς και ανταλλακτικά.

                                                                                                                                        Απρίλιος 2020.

(ΧΙΜ)

ΔΡΟΜΟΣ ΣΑΡΡΑ-ΣΕΡΒΟΥ. Ο ΑΘΛΟΣ ΤΩΝ ΣΕΡΒΑΙΩΝ

ΤΟ  ΧΩΡΙΟ ΣΕΡΒΟΥ ΦΤΙΑΧΝΕΙ ΔΡΟΜΟ

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ

 ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ 1953