Χ. Ι. Μαραγκός,  Γ. Δ. Βέργος

Σε άρθρο μας που πρόσφατα δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του Συνδέσμου μας servou.gr, αναφερθήκαμε στους 11 Σερβαίους δασκάλους, που δίδαξαν στο χωριό μας ή/και σε άλλες περιοχές   της χώρας, πριν από το Β΄ παγκόσμιο πόλεμο (1940). Οι περισσότεροι από αυτούς   (8/11) δίδαξαν στο σχολείο του χωριού μας, για μικρότερο ή μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Οι δάσκαλοι ήσαν από τους μορφωμένους ανθρώπους του χωριού εκείνης της εποχής  και   στα πλαίσια της εκπαιδευτικής τους αποστολής, αλλά και των κοινωνικών τους σχέσεων, έσπειραν στον τόπο μας   (και όπου αλλού δίδαξαν) το σπόρο της πνευματικής καλλιέργειας, που βλάστησε στα επόμενα πολλά χρόνια και ανέδειξε πληθώρα Σερβαίων (και όχι μόνο) επιστημόνων, σε όλους τους τομείς της επιστήμης, της τέχνης κλπ.

Πέραν αυτού,   αυτοί ήσαν και οι κύριοι διαμορφωτές σωστής συμπεριφοράς   των παιδιών (και κατά προέκταση και των οικογενειών τους) και γενικά διάπλασης καλών και  δημιουργικών χαρακτήρων.

Ένας άλλος κλάδος επιστημόνων, που έπαιξε εξ΄ ίσου σημαντικό ρόλο στο χωριό την ίδια περίοδο, ήσαν οι Σερβαίοι ιερείς και ιερομόναχοι, στους οποίους θα αναφερθούμε σε αυτό το άρθρο, ως συνέχεια του προηγούμενου. Ο ρόλος των ιερωμένων γενικά εκείνη την εποχή (πολύ δε περισσότερο τα παλιότερα χρόνια) ήταν ιδιαίτερα σημαντικός στη ζωή του δικού μας χωριού, αλλά και γενικότερα των επαρχιών της χώρας. Οι άνθρωποι εκείνης της εποχής, στη μεγάλη τους πλειοψηφία,  ήσαν θρησκευόμενοι και πίστευαν στην εκκλησία και στο λόγο των ιερέων. Η λειτουργία ήταν παρηγοριά τους και ο χριστιανικός λόγος  των ιερέων απάλυνε τις ψυχές τους από τα κακά συμβάντα της ζωής, αλλά και από τις μεταξύ τους διαφορές, με συμπατριώτες κλπ. Είναι γνωστή η φράση που έλεγαν στο χωριό όταν τους πέθαινε ένα παιδί, πράγμα αρκετά συχνό εκείνη την εποχή: …του θεού είναι, ο θεός μας το έδωσε, ο θεός μας το πήρε…   ΄Ετσι απάλυνε ο πόνος.

Πρέπει να υπογραμμίσουμε πως στο άρθρο αυτό παραθέτουμε όσα στοιχεία μπορέσαμε να συλλέξουμε από διάφορες πηγές. Σίγουρα θα υπάρχουν ελλείψεις και ενδεχομένως   και κάποια λάθη. Γι΄αυτό,   καλό είναι όποιος διαπιστώσει οτιδήποτε σχετικό, ας   μας ενημερώσει, ώστε να γίνουν οι κατάλληλες διορθώσεις, για την ακριβέστερη απόδοση της ιστορίας του χωριού μας. Ιστορικό  είναι το χρέος! (Οι φωτογραφίες  του κειμένου είναι από το βιβλίο του Β. Δάρα)

Πριν την έναρξη της Ελληνικής επανάσταση, στο χωριό μας υπήρχαν 4 παπάδες, όπως αναφέρει σε σχετικό του άρθρο ο μελετητής της ιστορίας του χωριού, υποστράτηγος ε.α. Χ. Αθ. Μαραγκός, που προετοίμασαν τους πατριώτες για τον ξεσηκωμό του γένους.   Ήσαν οι:

1. παπα-Σχίζας,

2. παπα-Δάρας,

3. Παπα-Νικολάκης Μαραγκός

4. και κάποιος ακόμη.

Τα πρώτα χρόνια του 1800, ένας ιερέας από το χωριό με το όνομα Δ. Σχίζας εγκαταστάθηκε στο χωριό Κοκκορά της περιοχής και εκεί έχει αφήσει απογόνους.

Προεπαναστατικά, αλλά και όλο το 19^ο αιώνα δεν υπήρχαν δάσκαλοι στο χωριό και το στοιχειώδη ρόλο του δασκάλου ( σε ελάχιστους προφανώς πατριώτες)   τον έπαιζαν οι ιερείς και οι ψάλτες. Είναι γνωστή η φράση που λεγόταν στο χωριό

«έ μ α θ α     γ ρ ά μ μ α τα α     σ τ ο   ψ α λ τ ή ρ ι   τ ο υ   γ ερ ό –Κ ω σ τ ή».

Ο γέρο-Κωστής ήταν ψάλτης στο χωριό   από την εποχή της επανάστασης   και ήταν γιος του παπα-Νικολάκη Μαραγκού. Όπως ο πατέρας του έτσι και αυτός έπαιζαν και το ρόλο του δασκάλου και μάθαιναν τα παιδιά λίγα «κολλυβογράμματα». Το σπίτι τους, που ήταν στο πάνω μέρος του χωριού, ήταν ένα είδος σχολείου: «κρυφό σχολειό».

Ιερείς στο χωριό υπήρχαν προφανώς πάντα. Οι   πάρα πολλές εκκλησίες/ξωκλήσια μέσα στο χωριό και στην ευρύτερη περιοχή (Αρτοζήνος κλπ), μαρτυρούν του λόγου το αληθές. Αν αναλογιστεί κανείς πως στην περιοχή του «Αγιαντριά» υπήρχε καθολικό μοναστήρι μπορεί να φανταστεί κανείς πόσοι ιερείς και μοναχοί πέρασαν από το χωριό μας.

Παπα-Δημήτρης Δημήτριος Παπανικολάου (Μαραγκός)

Δημήτριος Παρ. Στρίκος

Παπα-Αναστάσης. Αναστάσιος Φ. Σχίζας

Παπα-Σωτήρης Σωτήριος Θανόπουλος

Μετά τους 4 ιερείς του χωριού προεπαναστατικά και την περίοδο της ελ. Επανάστασης, οι επόμενοι ιερείς  από το χωριό μας μέχρι το 1940 ήσαν: 

1.  Νικόλαος Μαραγκός (Παπανικολάου).Εγγονός του παπα-Νικολάκη Μαραγκού και γιος του Κωστή, άλλαξε το όνομά του σε Παπανικολάου, για να τιμήσει τον παππού του.   Ήταν συνηθισμένο εκείνη την εποχή να αλλάζουν τα εγγόνια το όνομά τους στη μνήμη του παππού τους ιερέα, και να βάζουν το πρόθεμα παπα- (Παπανικολάου, Παπαγεωργίου, Παπαθωμόπουλος).

Χειροτονήθηκε ιερέας στη μητρόπολη Αθηνών στις 29 Ιανουαρίου του 1854, σε ηλικία 34 ετών, σύμφωνα με το ημερολόγιο του γιού του (παπα-Δημήτρη). Λειτούργησε στο χωριό   μόνο 10 χρόνια γιατί πέθανε πρόωρα,   μόλις 44 ετών. Με βάση αυτό το αδιαμφισβήτητο στοιχείο της χειροτονίας, μπορούμε να υποθέσουμε πως ο παππούς του παπα-Νικολάκης Μαραγκός γεννήθηκε δυο γενιές πρίν, περί το 1790 περίπου (πέθανε περί το 1830 ). Μετά το θάνατό του (1864) και για περίοδο 20 περίπου ετών (μέχρι που ανέλαβε ο γιός του Δημήτρης το 1883), λειτούργησε άλλος ιερέας στο χωριό.  

2.  Χρήστος Δάρας.   Προπάππος του γνωστού παιδιάτρου Στάθη Δάρα. Πρέπει να γεννήθηκε τρεις γεννιές πρίν το Στάθη (1932), στη δεκαετία δηλαδή του 1830. Είχε τρεις γιούς (το Νικόλα, πατέρα του Χρήστου και Γιώκου,   το Γιάννη, (Νταρόγιαννη), πατέρα του Νίκου κλπ.   και τον Ανδρέα, πατέρα του Γιώργου του δάσκαλου κλπ.) και τρία κορίτσια (την Αγγέλω,   τη Γιαννούλα και   τη Γιωργίτσα). Πιθανότατα   να ιερούργησε στο χωριό την περίοδο 1864-1883. 

3.  Γεώργιος   Κωνσταντόπουλος (Παπαγεωργίου). Προπάππος του γνωστού μας Νίκου Γ. Παπαγεωργίου. Πρέπει να γεννήθηκε και αυτός στη δεκαετία του 1830 και να ήταν συνομήλικος (πάνω-κάτω) του ιερέα Χρήστου Δάρα. Το κανονικό του όνομα ήταν Κωνσταντόπουλος (παπα-Γιώργης-Κωνσταντόπουλος) και τα παιδιά-εγγόνια το άλλαξαν σε παπα-Γεωργίου, για να τιμήσουν τον πρόγονό τους.  

Είχε δυο γιούς: το Θοδωρή, πατέρα του Θοδωρή Παπαγεωργίου (Κολοκοτρώνη, που πήρε το όνομα του πατέρα του) και   τον Ηλία, πατέρα του Γιώργη (Μπρούκλη),   του Χρήστου κλπ. Ιερουργούσε στα χωριά Λυκούρεσι και Ψάρι.  

4.  Θωμάς   Τρουπής (Παπαθωμόπουλος). Πρέπει να ήταν και αυτός την ίδια περίοδο ιερέας , με τους δύο παραπάνω. Ήταν Παππούς του Αναστάση (Παυσανία, ο οποίος γεννήθηκε το 1896 και πέθανε το 1979) και του Γιώργη (Κοσιμία). Προς τιμή του τα παιδιά του άλλαξαν το επώνυμό τους σε Παπαθωμόπουλο.  

5.  Δημήτριος Μαραγκός (Παπανικολάου). Ο γνωστός Παπαδημήτρης   (1848-1927), γιος του ιερέα Νικολάου Μαραγκού και δισέγγονος του επίσης ιερέα Νικολάκη Μαραγκού. Χειροτονήθηκε και αυτός ιερέας στη μητρόπολη Αθηνών ( 1883 ), όπως και ο πατέρας του και ιερούργησε στο χωριό μέχρι το θάνατό του, επί 44 έτη. Ήταν παντρεμένος   με την Ντίνα Βασιλοπούλου από του Ράφτη.

Είχε δυο γιους: το Νίκο (ιεροψάλτη επί σειρά ετών) και τον Παναγή, που πέθανε 34 ετών και διετέλεσε πρόεδρος του χωριού. Επίσης είχε και πέντε κορίτσια: την Παναγούλα,   τη Βήτα,   τη Σταυρούλα,   την Ελένη και   την Βασίλω.  

6.  Δημήτριος Π. Στρίκος  (1884-1968).Ήταν  δάσκαλος και παπάς.  

Ως δάσκαλος δίδαξε στο χωριό Ράφτη της περιοχής μας και στο Χαροκοπιό        της Μεσσηνίας

Σε ηλικία 36 ετών πήγε στη Ριζάρειο Σχολή στην Αθήνα, όπου έγινε και παπάς. Όταν συνταξιοδοτήθηκε από δάσκαλος τοποθετήθηκε ιερέας στον Πειραιά και μετά στη Αθήνα, όπου Ιερουργούσε στον Άγιο Αθανάσιο Κυψέλης. Η γυναίκα του Ζωίτσα ήταν από του Ράφτη και είχαν αποχτήσει οχτώ παιδιά: . Τη Ντίνα, την Άννα, τον Παρασκευά (1911-1975), τον Ηλία (1918), το Θανάση (πέθανε νέος),   τον Πολυχρόνη (1922),   το Νίκο (1925) και τη Ρωξάνη. Ιδιαίτερα φιλάνθρωπος πέθανε φτωχός.

7.  Αναστάσιος Φωτ. Σχίζας. (1901-1984). Ο γνωστός Παπα-Αναστάσης που ιερούργησε στο χωριό μας 24 χρόνια (από το 1931 που χειροτονήθηκε ιερέας,   μέχρι το 1955 που μετατέθηκε στην Αθήνα). Παντρεύτηκε την Χρυσούλα Παναγούλια από τα Μαγούλιανα και απόχτησαν: Τη Ντίνα, το Νίκο (1932), την Κούλα,   την Καλλιόπη και τη Μαρία. 

Εκτός από τους παραπάνω Σερβαίους ιερείς θεωρούμε σωστό και δίκαιο να αναφερθούμε και στο γνωστό μας

Παπα-Σωτήρη (Σωτήριος Θανόπουλος),

από το Ζυγοβίστι, που υπηρέτησε   στο χωριό επί 26 χρόνια (1955-1981). Ήταν ιδιαίτερα φιλικός και αγαπητός στους πατριώτες.  Πλέον των θρησκευτικών καθηκόντων συνέβαλε   σημαντικά και στην πρόοδο των εργασιών του Ναού της Κοίμησης της Θεοτόκου. Στο χωριό απέκτησε τα δύο του παιδιά (το Γιώργο και το Δημήτρη) και μετατέθηκε στην Αθήνα το 1981, όπου λειτούργησε στο Βοτανικό και στη συνέχεια στην Ηλιούπολη .

Ο γνωστός μας. επίσης,

Παπα-Γιάννης (Ιωάννης Δημόπουλος)

χειροτονήθηκε ιερέας πολλά χρόνια μετά το 1940. Ήταν ανηψιός  του γιατρού Ι. Δημόπουλου και του Ιερομόναχου Νικόδημου. Λειτούργησε κυρίως στα χωριά Λυκούρεση και Ψάρι και κάποιες φορές και στο δικό μας χωριό. Απέκτησε 3 γιούς (το Γιώκο, το Μήτσιο και τον Νίκο) και μία κόρη, την Παναγιώτα.

Επίσης, ελάχιστοι πατριώτες νέοι μετά το 1940, ακολούθησαν τον ιερατικό κλάδο.

Ένας από αυτούς είναι ο

παπα-Κώστας (Δημόπουλος)

που ζει μόνιμα στο χωριό με την οικογένειά του και λειτουργεί στα χωριά Λυκούρεση και Ψάρι και κάποιες φορές και στου Σέρβου.

Ένας  άλλος ακόμη πατριώτης ιερέας που πάλεψε σκληρά τη ζωή και  νέος, στα 46 του χρόνια (1995),από τον Θεό εκλήθηκε  να διακονήσει στην ουράνια θριαμβεύουσα του Χριστού Εκκλησία, είναι ο

 Διονύσης του Σταύρου Βέργου.

Τέλειωσε το δημοτικό σχολείο στο χωριό, ήρθε στην Αθήνα 16 χρονών και δούλεψε στην οικοδομή, ενώ παράλληλα τελείωσε το νυχτερινό Λύκειο,   την Ριζάρειο  ιερατική σχολή και την ανωτέρα Ιερατική Σχολή. Ιερούργησε στη Μάνδρα Αττικής στον Άγιο Κωνσταντίνο και στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου Άνω Λιοσίων Αττικής και ανέπτυξε πλούσια ιερατική δράση. Παντρεύτηκε και απέκτησε 2 γιούς, το Σταύρο και τον Κώστα.

Αρχιμανδρίτης στην Αθήνα είναι ακόμη και ο γιος της Ρίνας Ι. Σχίζα (Τσιέφτη).

ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΙ  

Ιερομόναχος Νικόδημος (Νικόλαος Λιατσόπουλος)

Ιερομόναχος Δωρόθεος (Δημήτριος Παρασκευόπουλος)

1.   Δαβίδ ( 1871-1953), κατά κόσμον  Διονύσιος Δήμου Δημόπουλος.

Αδερφός του γνωστού γιατρού Ι. Δημόπουλου, που διετέλεσε πρόεδρος του Συνδέσμου μας επί σειρά ετών. Ηγούμενος στη Μονή Βουλκάνων 1907-1938. Πρωτοστάτησε για τη μεταφορά του Νεκροταφείου και είχε την ιδέα να μεταφερθεί το χωριό μας σε περιοχή της Μεσσηνίας που θα παραχωρούσε η Μονή. Είχε κάνει κατάλογο όποιος ήθελε να πάει με συμβολικό τίμημα.

Δεν πρόλαβε όμως, τον πρόλαβε ο πόλεμος το 1940. 

2.  Νικόδημος (1889-1979). Το κανονικό του όνομα ήταν Νικόλαος Λιατσόπουλος.   Γιός του Ιωάννη (Γιαννάκου, 1863-1922), έγινε Ιερομόναχος στη μονή Τιμίου Προδρόμου στη Στεμνίτσα. Είχε 7 αδέρφια , εκ των οποίων τα 4  (Ηλίας, Βασίλης, Δημήτρης και Σοφία) πέθαναν σε εφηβική ηλικία από φυματίωση μαζί με τους γονείς του. Επίσης πέθανε και η γυναίκα του  με το γιό τους Γιάννη.  Επέζησε αυτός,  που απεσύρθη  στο μοναστήρι, η Αγγέλω και ο Παρασκευάς (1910), γεωπόνος (και ερασιτέχνης φωτογράφος και βιολιστής), που πέθανε στη  'Σωτηρία"   το 1950. 

3.   Δωρόθεος (1931-1976). Το κανονικό του όνομα ήταν Δημήτριος και ήταν γιος του Ι. Παρασκευόπουλου (Σαμαρόγιαννη).   Ακολούθησε μοναχικό βίο στην ιερά Μονή του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, στην ευρύτερη περιοχή της Στεμνίτσας. Είχε 3 αδερφές: τη Ρίνα, τη Ντίνα και την Ελένη.

4.   Μοναχή Αγγελική Στρίκου (δεν γνωρίζουμε το εκκλησιαστικό της όνομα). Ήταν αδερφή του Στρικοπαναγή και μόνασε σε μοναστήρι του νομού Ηλείας.

Μετά το 1940 ακολούθησαν το μοναχικό βίο και κάποιες ακόμη πατριώτισσες όπως η   Αικατερίνη Ι. Δημοπούλου (Χριστονύμφη)   (αδερφή του Φ. Δημόπουλου-Σκορδή), που μόνασε στη μονή Κερνίτσης. Στην ίδια μονή είναι και η Παναγιώτα κόρη του Γ. Σουλελέ (Καλληνίκη).

Σε άλλες μονές είναι η κόρη του Γιαννάκου Τρουπή και η κόρη του Παρ. Λιατσόπουλου. Ίσως και κάποια ακόμη.

.

(ΧΙΜ)