Γ. Δ. Βέργος,  Χ. Ι. Μαραγκός

Παρέλαση την 25η Μαρτίου 1958-59 και θεατρική παράσταση μαθητών.

  Η εθνική γιορτή της 25ης  Μαρτίου γιορταζότανε και στο χωριό μας, όπως σε όλη την Ελλάδα, άλλωστε, με μεγάλη επισημότητα. Αποτελούσε μια ξεχωριστή ημέρα, κυρίως μέχρι το 1986, που λειτουργούσε το δημοτικό σχολείο. 

Αρκετές  ημέρες πριν τον εορτασμό, τα παιδιά στο σχολείο έκαναν ετοιμασίες: Μάθαιναν βηματισμό, για να παρελάσουν στον κεντρικό δρόμο του χωριού. Μάθαιναν ποιήματα (συνήθως οι τρεις μεγάλες τάξεις), που τους έβαλαν οι δάσκαλοί τους, για να τα απαγγείλουν στην εκκλησία μετά τη δοξολογία και τον πανηγυρικό της ημέρας, που θα εκφωνούσε ο διευθυντής του σχολείου. Οργάνωναν, με την καθοδήγηση των δασκάλων τους, κάποια μικρή θεατρική παράσταση πατριωτικού και ιστορικού περιεχομένου, όπως Τζαβέλαινα, Σουλιώτισσες, Κολοκοτρώνης, Νικηταράς και άλλα.

Από πολύ νωρίς το πρωί της 25ης  Μαρτίου τα παιδιά ντύνονταν με τα καλά τους: τα κορίτσια με κάποιο καινούριο φορεματάκι, που τους είχανε ράψει οι μανάδες  τους (ποδιές μέχρι το 1965, δε φορούσαν στο χωριό μας) και τα αγόρια με κάποιο καινούριο ντρίλινο παντελόνι ή και σακάκι (κουστουμάκι). Τα μεγαλύτερα παιδιά και όσα είχανε δυνατότητα ντύνονταν με εθνικές στολές, τσολιάδες και Σουλιώτισσες. Με ότι καλύτερο είχαν ντύνονταν και οι μεγάλοι, που σχεδόν δεν απουσίαζε κανένας εκείνη την ημέρα από την εκκλησία.

    Πρωί-πρωί τα παιδιά πήγαιναν στο σχολείο, όπου τα περίμεναν οι δάσκαλοί τους. Τα βάζανε στη σειρά, έκαναν προσευχή και έψαλαν τον Εθνικό Ύμνο. Αμέσως μετά ξεκινούσαν για την Εκκλησία.  Μπροστά ήταν η σημαία, που την κρατούσε συνήθως το πιο ψηλό παιδί (αγόρι), πίσω οι Τσολιάδες με τις  Σουλιώτισσες και ακολουθούσαν όλα τα παιδιά, με τους δασκάλους στο πλάι. Σε όλη τη διαδρομή τραγουδούσαν τραγούδια όπως: 

γλυκοχαράζει η χαραυγή

και λάμπει ο ουρανός και η γη,

φέρνει την λευτεριά μας

και το τέλος της σκλαβιάς μας….

Με βηματισμό πήγαιναν στην εκκλησία (μέχρι το 1963 όλες οι λειτουργίες γίνονταν στην επάνω εκκλησιά, την Ζωοδόχο Πηγή) εντός της οποίας υπήρχε χώρος (στη μέση) για να χωρέσουν 150 μέχρι και 200 παιδιά (το 1956 το δημοτικό σχολείο είχε 172 παιδιά). Αφού τελείωνε ο παπάς τη δοξολογία,  ο Διευθυντής του σχολείου εκφωνούσε τον πανηγυρικό της ημέρας (με αναφορά και στους Σερβαίους ήρωες της επανάστασης) και τα παιδιά απήγγειλαν  τα ποιήματα που τους είχαν βάλει οι δάσκαλοί τους. Στη συνέχεια, αν ο καιρός ήταν καλός, χορεύανε στο προαύλιο της εκκλησίας για λίγο,  οι τσολιάδες και οι Σουλιώτισσες.

Μετά τον εκκλησιασμό πήγαιναν όλοι στα σπίτια τους, εκτός από μερικούς άντρες που πήγαιναν στα μαγαζιά του χωριού. Γύρω στις δώδεκα το μεσημέρι, πήγαιναν όλοι σχεδόν στο σχολείο, όπου θα γινόταν η θεατρική παράσταση, από τα μεγαλύτερα παιδιά.  Τα υπόλοιπα παιδιά, συνήθως όρθια, ήταν θεατές στο τέλος της αίθουσας, αφού στα θρανία κάθονταν οι μεγάλοι να παρακολουθήσουν την παράσταση. Αφού τελείωνε η παράσταση, αν οι καιρικές συνθήκες ήταν καλές, άρχιζε ο χορός στη ράχη, στο προαύλιο της εκκλησίας, όχι μόνο από τους Τσολιάδες και τις Σουλιώτισσες, αλλά από όλους τους νέους και τις νέες του χωριού μας.

Το παλιό (πάνω) και το νέο (κάτω) Ηρώο του χωριού.

Από την εποχή που έγινε το Ηρώο στην πλατεία της Ράχης, γινόταν και κατάθεση στεφάνου, από τον πρόεδρο του χωριού.

Οι γυναίκες αυτήν την ημέρα μαγείρευαν συνήθως κρέας (κανά κοτόπουλο κλπ), και οι άντρες θα έπιναν τα ποτηράκια τους  στα μαγαζιά, με κάποιο μεζεδάκι,  καμιά ρέγκα ή καμιά σαρδέλα.

Το βράδυ, με τη δύση του ηλίου, γίνονταν λαμπαδηδρομίες στους δρόμους του χωριού, κυρίως από τα αγόρια. Σε ένα ξύλο κάρφωναν ένα κουτί από κονσέρβα και μέσα έβαζαν ρετσίνι ή στην καλύτερη περίπτωση ένα κουρέλι μουσκεμένο με πετρέλαιο.  Τα άναβαν και τρέχοντας γύριζαν όλο το χωριό,  τραγουδώντας διάφορα τραγούδια.

Το ρετσίνι το έβγαζαν οι πατεράδες τους  από τα βαγένια με το κρασί, όταν τα έπλεναν τον Αύγουστο ή το Σεπτέμβριο, για να βάλουν την καινούρια σοδιά. 

Στη συνέχεια υπάρχουν μερικά τραγούδια που τραγουδούσαμε αυτή τη μέρα στο χωριό. Είναι  από τη Συλλογή    δημοτικών τραγουδιών του Γ. Δ. Βέργου,  που έχει  καταχωρηθεί στην  ιστοσελίδα

του Συνδέσμου servou.gr

Δημοτικό σχολείο Σέρβου (1952-1986).

 ...........................................................................................................................................................................................................................................

100.  ΣΤΑ ΤΡΙΚΟΡΦΑ

(Τσάμικο)

Στα τρίκορφα λέει, στα τρίκορφα,

Στα τρίκορφα μες την κορ(υ)φή.

Ώρε, στα τρίκορφα μες την κορ(υ)φή,

Κολοκοτρώνης πολεμεί.

Μες... στα τρίκορφα στη ράχη,

Πάει το αίμα σαν αυλάκι!

Κολοκοτρώ, λέει, Κολοκοτρώ,

Κολοκοτρώνης φώναξε.

Ώρε, Κολοκοτρώνης φώναξε,

Κι όλος ο κόσμος τρόμαξε.

Μες... στα τρίκορφα στη ράχη,

Πάει το αίμα σαν αυλάκι!

-Που είσαι μωρέ, λέει, που είσαι μωρέ,

Που είσαι μωρέ Νικηταρά.

Ώρε, που είσαι μωρέ Νικηταρά,

Που έχουν τα πόδια σου φτερά.

Που άλλους κόβεις κι άλλους σφάζεις,

Κι άλλους μες στο κάστρο βάζεις!

129.  ΚΑΤΩ ΣΤΟΥ ΒΑΛΤΟΥ ΤΑ ΧΩΡΙΑ

(Τσάμικος)

Κάτω στου Βα.. λέει, κάτω στου Βα..

Κάτω στου Βάλτου τα χωριά.

Και στα πέντε βιλαέτια,

Φάτε πιείτε βρε αδέρφια.

Τούρκα δέρνει, λέει, τούρκα δέρνει,

Τούρκα δέρνει  τη σκλάβα της.

Αχ! Τη δέρνει τη μαλώνει,

Και βαριά τη βαλαντώνει.

-Δείρε με του...λέει, δείρε με του..

Δείρε με τούρκα δείρε με.

Δείρε με και μάλωσέ με,

Κι όσο θέλεις παίδεψέ με.

Αύριο σαν θα...λέει αύριο σαν θα..

Αύριο σαν θα ‘ρθει αφέντης μου.

Όλα θα τα μαρτυρήσω,

Όρκο κάνω να μην ζήσω.

-Τι είδες σκλα...λέει τι είδες σκλα..

Τι είδες σκλάβα, τι θα ‘πεις.

Αχ! Και τι θα μαρτυρήσεις,

Που όρκο κάνεις να μην ζήσεις.

-Ότι είδαν τα…λέει, ότι είδαν τα...

Ότι είδαν τα ματάκια μου.

Αχ! Αυτό θα μαρτυρήσω,

Που όρκο κάνω να μην ζήσω.

150. ΣΤΗ ΜΕΣΗ ΣΤΑ ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ

(Τραπεζιού)

Στη μέση στα Καλάβρυτα..

Στον πλάτανο από κάτω,

Καθόντουσαν... τρεις γε....

Ώρε! τρεις γέροντες.

Καθόντουσαν τρεις γέροντες...

Κι οι τρεις καπεταναίοι,

Ζαϊμης και... ο Πε..

Ώρε! ο Πετιμεζάς.

Ζαϊμης και ο Πετιμεζάς...

Και ο Κολοκοτρώνης,

Συμβούλιο εκα..

Ώρε! εκάνανε.

Συμβούλιο εκάνανε...

Την Πάτρα να χαλάσουν,

Ζαϊμης δεν...

Ώρε! δεν υπόγραφε.

Ζαϊμης δεν υπόγραφε...

Την Πάτρα να χαλάσουν,

-Βάλε Ζαϊμη υπο....

Ώρε! υπογραφή.

ΡΕΦΡΕΝ

Αέρας τα φυσάει τα πλατανόφυλλα

Θεός να τα φυλάει τα Ελληνόπουλα..

197.  ΕΚΑΤΟΝ ΕΙΚΟΣΙ ΠΑΙΔΙΑ

(Τσάμικος)

Εκατόν ει...λέει, εκατόν ει...

Εκατόν είκοσι παιδιά.

Ώρε! εκατόν είκοσι παιδιά,

Μέσα στο χάνι της Γραβιάς.

Εχορεύαν τα καημένα,

Μες στο αίμα βουτηγμένα.

Τ’ Ανδρούτσου ο γιος, λέει,

Τ΄ Ανδρούτσου ο γιος.

Ώρε! τ’ Ανδρούτσου ο γιος

Χορεύει εμπρός, μέσα  στ’ ασήμι βουτηχτός.

Εχορεύαν τα καημένα,

Μες στο αίμα βουτηγμένα.

Με μιας αστρά...λέει με μιας αστρά.

Με μιας αστράφτει και βροντά.

Ώρε! με μιας αστράφτει και βροντά,

Γεια σας χαρά σας βρε παιδιά.

Αχ, και έγινε σκοτάδι

Από το πρωί ως το βράδι.

250. ΓΛΥΚΟΧΑΡΑΖΕΙ Η ΧΑΡΑΥΓΗ

(Το τραγουδούσαν σε κάθε εθνική γιορτή, 25^η Μαρτίου και 28^η

Οκτωβρίου τα παιδιά του σχολείου που πήγαιναν στην Εκκλησία)

(Χορευόταν και Συρτός)

Γλυκοχαράζει η χαραυγή,

Και λάμπει ο ουρανός κι η γη.

Φέρνει την ελευτεριά μας,

Και το τέλος της σκλαβιάς μας.

Στη μάχη στην Τριπολιτσά,

Με τον Πλαπούτα πάει μπροστά.

Των Δερβενακιών τα κάλλη,

Πότε θα ξανά ‘ρθουν πάλι.