5 Σερβαίοι πεσόντες:

1) Βέργος Διαμαντής του Κωνσταντίνου

2) Μπόρας Παρασκευάς του Ιωάννου

3) Τρουπής Γεώργιος του Βασιλείου

4) Δημητρόπουλος Δημήτριος του Δημητρίου

5) Δημόπουλος Νικόλαος του Ιωάννη 

(Άρθρο στρατηγού ε.α. Χ. Αθ. Μαραγκού)  

Γενικά.

Τον Οκτώβριο του 1940, η Γαλλία, το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο, η Ολλανδία, η Δανία, η Νορβηγία και η Πολωνία είχαν καταληφθεί από τις δυνάμεις του άξονα. 

Στην Αίγυπτο οι ιταλικές δυνάμεις είχαν απωθήσει τις βρετανικές στις θέσεις περί την Μάρσα Ματρούχ.

Η Ρωσία και η Αμερική δεν είχαν αναμιχθεί στη σύρραξη.

Στα Βαλκάνια, η Ρουμανία είχε εκδηλώσει την πρόθεσή της όπως συνεργασθεί με την Ιταλία και την Γερμανία.

Η Βουλγαρία ασκούσε καιροσκοπική πολιτική και η Γιουγκοσλαυία, ήταν μάλλον φιλοαξωνική.

Η θέση της Τουρκίας, ήταν άγνωστη και αβέβαιη.

Η Ιταλία κατά τους μήνες Σεμπτέβριο - Οκτώβριο, συγκέντρωσε ισχυρές δυνάμεις στην ελληνική μεθόριο της Ηπειρου, επιβεβαιώνοντας τις υποψίες της Ελλάδας για επικείμενη επίθεση εναντίον της.

Αυτή ήταν σε γενικές γραμμές η πολιτικοστρατιωτική κατάσταση της Ευρώπης κατά την 28^η οκτωβρίου 1940, όταν η Ελλάδα απέρριψε το ιταλικό τελεσίγραφο και άρχισε τον άνισο αλλά τίμιο αγώνα της εθνικής της, ανεξαρτησίας και ελευθερίας [1].

Η Μάχη της Μπίγλιστας.

Την 0430 ώρα της 28^ης Οκτωβρίου 1940 διετάχθη ο συναγερμός των μονάδων προκαλύψεως και η εφαρμογή των σχεδίων ενεργείας, ενώ το μεσημέρι εκδόθηκε το πρώτο πολεμικό ανακοινωθέν :

" Αι Ιταλικαί στρατιωτικαί δυνάμεις προσβάλλουσιν από της 0530 ώρας της σήμερον τα ημέτερα τμήματα προκαλύψεως της Ελληνοαλβανικής Μεθορίου. Αι ημέτεραι δυνάμεις αμύνονται του Πατρίου εδάφους".

Απέναντι στη Βόρειο Ηπειρο στην περιοχή της Μπίγλιστας [2], τα Ιταλοαλβανικά στρατεύματα ήταν έτοιμα να εισβάλουν στην χώρα μας. Οι ενέργειές τους στην περιοχή μεταξύ Γράμμου και Πρέσπας, περιορίστηκαν σε βολές πυροβολικού κατά διαφόρων σημείων της ελληνικής αμυντικής τοποθεσίας και σε ορισμένα εγχειρήματα κατά φυλακείων των προκαλυπτικών τμηματων [3]. Η ΧV Μεραρχία, εκμεταλεύτηκε αυτή την αδικαιολόγητη διστακτικότητα και άρχισε την επίθεση της από τις 0700 της 1^ης Νοεμβρίου. Παρά τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες, τις δυσχέρειες του εδάφους και την πείσμονα αντίσταση των Ιταλών κατόρθωσε μέχρι τις απογευματινές ώρες της ιδίας ημέρας να καταλάβει τα υψώματα, Ταλίκ - Βερνίκ - Γκρέμνια - Γκολίνα[4] και να προκαλέσει σοβαρές απώλειες στον αντίπαλο. Προσπάθειες των Ιταλών να ανακαταλάβουν τα παραπάνω υψώματα, κατά τις δύο επόμενες ημέρες απέτυχαν.

Την επομένη ύστερα από σκληρόν αγώνα, κατόρθωσε να καταλάβει τα υψώματα αμέσως ανατολικά των χωριών Μπίγλιστα - Μπιτίνσκα. Η άμυνα που αντέταξαν οι Ιταλοί ήταν ιδαίτερα σκληρή. Όλοι οι αξιωματικοί και οπλίτες των πυροβόλων συνοδείας έπεσαν πλησίον των πυροβόλων τους. Συνελήφθησαν 13 αιχμάλωτοι και κυριεύτηκε αρκετό πολεμικό υλικό. Οι ιταλικές απώλειες σε νεκρούς και τραυματίες υπήρξαν πολύ σοβαρές. Οι απώλειες της XV Μεραρχίας ανήλθαν σε 21 νεκρούς, 136 τραυματίες και 6 αγνοούμενους [5]. την Μπίγλιστα, στις επιχειρήσεις του 28^ου ΣΠ, της 5^ης Νοεμβρίου [6], έπεσεν μαχόμενος ηρωϊκά :

Ο Στρατιώτης, Βέργος Διαμαντής του Κωνσταντίνου [7], εκ Σέρβου.

Η θυσία του άνοιξε τον δρόμο για την Κορυτσά η οποία καταλήφθηκε στις 23 Νοεμβρίου.

Επιχειρήσεις, Ιανουαρίου 1941, κατάληψη Κλεισούρας.

Τα ελληνικά στρατεύματα με υψηλό φρόνημα και εμπνεόμενα από πνεύμα αυτοθυσίας, αψηφώντας τις κακουχίες και τη μειονεκτική θέση τους έναντι του αντιπάλου, κατόρθωσαν μέσα σε ενάμισι μήνα όχι μόνο να εκδιώξουν τον εισβολέα, αλλά και να τον απωθήσουν μέσα στο βορειοηπειρωτικό έδαφος, σε βάθος κυμαινόμενο από 30 μέχρι 80 χιλιόμετρα, προσθέτοντας νέες σελίδες δόξας στη μακραίωνα ιστορία. Στον κεντρικό τομέα το Β΄ Σώμα Στρατού με έδρα την Πρεμετή συνέχιζε τις επιθετικές του επιχειρήσεις με επιτυχία. Την 3^η Ιανουαρίου εξέδωκε διαταγή προς την Ι Μεραρχία για την αποκοπή της οδού Κλεισούρα - Βεράτι, και την κατάληψη της Κλεισούρας [8].

Η Μεραρχία άρχισε την επίθεσή της στις 1000 ώρα της 8^ης Ιανουαρίου κατά των υψωμάτων που κατέρχονται νότια και νοτιοδυτικά του Μάλι Τοπόγιανιτ προς την Κλεισούρα, τα οποία και κατέλαβε μέχρι τις απογευματινές ώρες παρά την πείσμονα αντίσταση των Ιταλών. Ο εχθρός εγκατέλειψε στο πεδίο της μάχης περισσότερους από 300 νεκρούς και άφθονο υλικό. Την επομένη, 9 Ιανουαρίου, κατέλαβε τα υψώματα βόρεια της Κλεισούρας μέχρι το χωριό Ταλιάρι και νοτιότερα τα υψώματα του χωριού Παναρίτι. Στην επίθεση του 51 Συντάγματος την 9^η Ιανουαρίου, προς κατάληψη του υψώματος 753 [9], βορειοανατολικά του χωριού Ταλιάρι, έπεσεν ηρωικά μαχόμενος ο

Στρατιώτης Μπόρας Παρασκευάςτου Ιωάννου [10], εκ Σέρβου.

Τρουπής Γεώργιος του Βασιλείου

Την επομένη, 10 Ιανουαρίου, η Ι Μεραρχία κατέλαβε την Κλεισούρα και προωθήθηκε στις νοτιοδυτικές αντηρίδες του όρους Τρεμπεσίνα. Η XV Μεραρχία στον αυχένα και το όρος Μάλι Σπαντάριτ και η ΧΙ στο όρος Ζαλόνισγια, αυχένας Σιρακούτ, όρος Σέλιανιτ.

Αλλεπάλληλες αντεπιθέσεις του εχθρού στην περιοχή Μπρέγκου Ραπίτ και ύψωμα 731, αποκρούσθηκαν με επιτυχία. Επίσης με επιτυχία αποκρούσθηκαν και οι αντεπιθέσεις στο μέτωπο της ΧV Μεραρχίας στο χάνι Μπούμπεσι, καθώς και της ΧΙ Μεραρχίας στο Μάλι Σπαντάριτ και στον αυχένα Σιρακούτ. Στις αντεπιθέσεις αυτές στην περιοχή του 66^ου ΣΠ, στον αυχένα Σιρακούτ[11], οι οποίες αποκρούσθηκαν με αγώνα "εκ του συστάδην" έπεσεν ηρωικά μαχόμενος στις 29 Ιανουαρίου

Ο στρατιώτης του 66 ΣΠ, Τρουπής Γεώργιος του Βασιλείου [12], εκ Σέρβου.

Ιταλική επίθεση στα ύψ. 731, Κιαφέ Λουζίτ, 10 Μαρτίου 1941. Η διάταξη του Β΄ ΣΣ, παρέμεινε όπως είχε, μέχρι τον Μάρτιο οπότε οι Ιταλοί αποπειράθησαν κα ανακαταλάβουν την σημαντική αυτή τοποθεσία, στην εαρινή επίθεση, όπως χαρακτηρίσθηκε της 9-15 Μαρτίου 1941. Με τις επίλεκτες δυνάμεις τους και υπό τις οδηγίες του Μουσουλίνι ο οποίος παρακολουθούσε από το παρατηρητήριο Κομαρίτ του υψώματος Γκλάβα που ευρίσκετο 12 χιλιόμετρα βορειδυτικά Κιάφε Λουζίτ, άρχισαν οι επιχειρήσεις.

Η επίθεση των Ιταλών εκδηλώθηκε το πρωί στις 0930 της 9 Μαρτίου 1941 κατά των υψωμάτων 731 και Κιάφε Λουζίτ [13] αλλά αποκρούσθηκε από τους γενναίους υπερασπιστές τους. Επαναλήφθηκε την 1200, την 1400 και την 1650 ώρα, με το ίδιο αποτέλεσμα και με πολλές απώλειες για τους Ιταλούς.Το έδαφος μπροστά από τις ελληνικές γραμμές είχε καλυφθεί από σωρούς πτωμάτων. Η περί το 731 περιοχή είχε καταστή τοπίον θανάτου, καταστροφής και θανασίμων προσπαθειών. " Ενόμιζε κανείς ότι την μάχην είχεν οργανώσει εκατέρωθεν δαιμονικός σκηνοθέτης, δια να δώσει την αίσθησιν της φρίκης, του δέους, της αιματοχυσίας και του ηρωισμού ". Οι απώλειες της Ι Μεραρχίας την 10 Μαρτίου 1941 ήσαν 29 νεκροί. Στο προσκλήτήριο της Μεραρχίας ο στρατιώτης του 4^ου Συντάγματος,

Δημητρόπουλος Δημήτριος του Δημητρίου[14] ήταν, Απών !

Έπεσεν ηρωικά μαχόμενος την 10η Μαρτίου, στο ύψωμα Κιάφε Λουζίτ της Βορείου Ηπείρου. Το Β΄Σώμα Στρατού αναγνωρίζον την λαμπράν δράση της Μεραρχίας κατά τον διήμερο αγώνα, κοινοποίησε την 10ην Μαρτίου την κατωτέρω συγχαρητήριο επιστολή:

" Προ του ακαμάτου ηρωισμού σας εθραύσθησαν από της χθές άπασαι αι απεγνωσμέναι εχθρικαί προσπάθειαι. Προ των χαλυβδίνων γραμμών σας συνετρίβησαν κατά το διήμερον χρονικόν διάστημα τρεις νωπαί μεραρχίαι. Είμαι υπερήφανος διότι ηγούμαι τέτοιων ηρώων. Η Πατρίς σεμνύεται δι’ αυτούς. Η παρούσα να φθάση μέχρι του τελευταίου οπλίτου ". Υποστράτηγος Γ. Μπάκος

Είκοσι επιθέσεις εκτόξευσαν οι Ιταλοί εναντίον του 731, το οποίο έστεκε σαν βράχος απόρθητος, επάνω στον οποίο θραύονταν όλες οι λυσώδεις ενέργειες του εχθρού. Το θέαμα που αντίκριζε κανείς στο χώρο μεταξύ των υψωμάτων 731 και 717, μακάβριο και φρικιαστικό ξεπερνούσε τις δυνατότητες κάθε φαντασίας. Οι απώλειες των ελληνικών μονάδων που έλαβαν μέρος στον αγώνα για την απόκρουση υης εαρινής επιθέσεως, ανήλθαν σε 47 αξιωματικούς και 1.196 οπλίτες νεκρούς, σε 144 αξιωματικούς και 3.872 οπλίτες τραυματίες και σε 42 οπλίτες αγνοουμένους. Οι απώλειες των Ιταλών κατά την ιδία περίοδο ξεπέρασαν τους 11.800 νεκρούς και τραυματίες. Εξάλλου ο αριθμός των αιχμαλώτων από 7 Ιανουαρίου μέχρι τέλος Μαρτίου 1941 ανήλθε σε 189 αξιωματικούς και 7.645 οπλίτες. Η τρομερή αυτή φθορά των Ιταλών μπροστά από το υψ. 731 δικαιολογεί την αποφασή τους να αναγείρουν στο ύψωμα αυτό το οποίο αποκάλεσαν "ιερή ζώνη" το γενικό μνημείο των πεσόντων στην Αλβανία μαχητών τους.

Εννενήντα επτά στρατιώτες, από του Σέρβου, κληρωτοί και επίστρατοι, πλαισίωσαν σταδιακά τις μονάδες του ελληνικού στρατού στο μέτωπο. Απέκρουσαν τις εχθρικές επιθέσεις και ανέλαβαν σημαντικές επιθετικές πρωτοβουλίες με τα γνωστά νικηφόρα αποτελέσματα. Έζησαν στιγμές δόξας και αφθάστου ηρωισμού. Παντού, στην Μπίγλιστα, στο Λεσκοβίκι στην Κορυτσά, στη Μοσχόπολη,στο Πόγραδετς, στην Πρεμετή, στους Αγίους Σαράντα, στο Αργυρόκαστρο, στη Χειμάρρα, στην Κλεισούρα… . Οι σημαίες των Ελλήνων της Βορείου Ηπείρου, " ανεπετάννυντο ", για να υποδεχτούν τους ήρωες απελευθερωτές από την μητέρα πατρίδα. Αργότερα τον Απρίλιο στο άλλο μέτωπο, με την άλλη αυτοκρατορία αν και είχε υπογραφή η παράδοση τους, αυτοί απαντούσαν στον εχθρό ότι, "τα οχυρά δεν παραδίδονται καταλαμβάνονται [15] ". Ήταν μεταξύ εκείνων που έπεισαν όλη την οικουμένη να παραδεχτεί : " ότι στο εξής δεν θα λέμε ότι οι Έλληνες πολεμούν σαν ήρωες, αλλά ότι οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες! Το δεύτερο δεκαήμερο του Απριλίου έλυσαν τους ζυγούς. Άλλοι τραυματίες, άλλοι άρρωστοι, όλοι ταλαιπωρημένοι μετά από λίγες μέρες επέστρεψαν στα σπίτια τους, υπερήφανοι γιατί εξετέλεσαν το καθήκον τους, στο ακέραιον όπως και οι συμπολεμιστές τους, οι πατριώτες τους, οι ήρωες :

Στρατιώτης Βέργος Διαμαντής του Κωνσταντίνου.

Στρατιώτης Μπόρας Παρασκευάς του Ιωάννου,

Στρατιώτης Τρουπής Γεώργιος του Βασιλείου,

Στρατιώτης Δημητρόπουλος Δημήτριος του Δημητρίου.

Οι οποίοι παρέμειναν στις θέσεις τους, στην Μπίγλιστα, στο ύψ. 753, στο Σιρακούτ, στο Κιάφε Λουζίτ, " τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι…". Έζησαν την φρίκη του πολέμου! Επέδειξαν γενναιότητα και αίσθημα ευθήνης ! επέδειξαν άφθαστο ηρωισμό !

Η Μάχη της Κρήτης

Όταν μετά την κατάρρευση του μακεδονικού μετώπου και την αδυναμία αποκρούσεως της γερμανικής προχωρήσεως στις Θερμοπύλες από τις συμμαχικές δυνάμεις εξέλειπεν κάθε ελπίδα δυνατότητος συνεχίσεως του αγώνα στην ηπειρωτική Ελλάδα, ο βασιλιάς των Ελλήνων Γεώργιος Β΄, και η κυβέρνηση απεφάσισαν την συνέχιση του αγώνα σύμφωνα με την γενική γραμμή στην Κρήτη, όπου αφίχθησαν την 23 Απριλίου. Ως γνωστόν οι ελληνικές δυνάμεις που υπήρχαν στο νησί, εκτός από τα έμπεδα Χανίων, Ρεθύμνου, Ηρακλείου, Λασηθίου, την Πολιτοφυλακή, την Σχολή Οπλιτών Βασιλικής Χωροφυλακής και την Σχολή Ευελπίδων, ήταν και τα οκτώ συντάγματα των Κέντρων εκπαιδεύσεως Πελοποννήσου, με κληρωτούς των κλάσεων, 1940 β και 1941. τα οποία αποβιβάσθηκαν στο νησί το 2^ο δεκαήμερο του Απριλίου [16]. Σύμφωνα με το βρετανικό σχέδιο αμύνης ετέθησαν υπό διοίκηση των συμμαχικών δυνάμεων : Τα 1^ο, 6^ο, 8^ο, ΣΠ, στον Τομέα Μάλαμε- Αγυιάς υπό την 2^α ΝΖ Μεραρχία, στις περιοχές Καστέλ Κισσάμου, Γαλατά, Αλικυανό. Το 2^ο ΣΠ [17], στον Τομέα Χανίων-Σούδας, υπό την ΜΝΒDΟ,[18] στην περιοχή Κονόπουλα, Μουρνιές. Το 4^ο, 5^ο, στον Τομέα Ρεθύμνου-Γεωργιουπόλεως, υπό την 19^η Αυστραλιανή Ταξιαρχία, στην περιοχή νότια Αεροδρομίου, Πηγή. Το 3^ο, 7^ο, στον Τομέα Ηρακλείου υπό την 14^η Βρετανική Ταξιαρχία στην περιοχή Μασταμπά Ηρακλείου με αποστολή : " διεξαγωγή αγώνος κυρίως δια ταχειών αντεπιθέσεων προς καταστροφή των αλεξιπτωτιστών άμα τη προσγειώσει των " .

Διεξαγωγή επιχειρήσεων.

Το 1^ο ΣΠ, την 20η Μαίου, ημέρα έναρξης του αγώνα, εξολοθρεύει λόχο αξεξιπτωτιστών και συλλαμβάνει και 23 αιχμαλώτους. Την 23^η τρέπει σε φυγή τα νέα τμήματα που επιτίθενται από Βορρά, τα οποία εγκαταλείπουν και 4 νεκρούς. Την 29^η μετά ολοήμερη μάχη και κατόπιν συνεχών βομβαρδισμών από την γερμανική αεροπορία τα τμήματα του συντάγματος διαρρέουν προς τα Σφακιά και από εκεί περίπου εκατό διαφεύγουν στην Μέση Ανατολή δια βρετανικού πολεμικού. Στον ίδιο Τομέα το 6^ο ΣΠ, κατόπιν γενναίας αντιστάσεως κάμπτεται και υπό την πίεση του εχθρού διαρρέει προς Γαλατά. Έκτοτε παύει να να υφίσταται ως Σύνταγμα. Το 8^ο ΣΠ, μετά σκληρόν αγώνα πέντε ημερών, την 26^η Μαίου στερούμενο τροφών και πυρομαχικών συμπτύσσεται νοτιοανατολικά.

Δημόπουλος Νικόλαος του Ιωάννη

Την 27^η διαλύεται και εκ των ανδρών του άλλοι κατέφυγαν στα όρη και άλλοι παρεδόθησαν την 29^η Μαίου. Το 2^ο ΣΠ με εκκαθαριστικό αγώνα, εξουδετερώνει όλες τις εναντίον του επιθέσεις από τους ριφθέντες αλεξιπτωτιστές μέχρι 26 Μαϊου. Την 0530 της 24 Μαίου επιτέθηκε κατά των γερμανικών θέσεων στον Πύργο Ανίμπαλι στην αμυντική περιοχή Σούδας-Χανίων. Μερικά τμήματα κατόρθωσαν να πλησιάσουν προς τον αντικειμενικό σκοπό παρά τα πυρά που εδέχοντο από τους οργανωμένους εκεί Γερμανούς και την αεροπορία τους τους Άλλοι καθηλώθησαν, πριν πλησιάσουν τις εχθρικές θέσεις. Συνήφθη άγριος αγώνας με χειροβομβίδες, αυτόματα όπλα και πυρά υποστηρίξεως. Η βοήθεια ήταν δύσκολη ελλείψει συνδέσμων. Ο αγών υήρξε λίαν άγριος και πολλοί Γερμανοί εφονεύθησαν από τις ελληνικές χειροβομβίδες και ξιφολόγχες. Οι ελληνικές απώλειες ήσαν σημαντικές.

Ο Στρατιώτης, Δημόπουλος Νικόλαος του Ιωάννη [19],

καταγόμενος εκ Σέρβου, έπεσεν ηρωικά μαχόμενος στην προσπάθεια του συντάγματός του διά την εκδίωξη του εχθρού από το πάτριον έδαφος, στις Μουρνιές [20], Πύργος Ανίμπαλι, Χανίων, στις 25 Μαίου 1941. Ελλείψει στοιχείων λόγω διαλύσεως της Μονάδος του αναφέρεται ως αγνοούμενος. Οι Γερμανοί παρέμειναν κύριοι του Πύργου Ανίμπαλι. Στις 26 Μαίου αρχίζει η διάλυση και διαρροή των τμημάτων αφού με το 8^ο Σύνταγμα συνεκράτησαν τον εχθρό στην περιοχή Αγυιάς από τη πρώτη ημέρα με σημαντικές απώλειες. Την 27^η Μαίου το Σύνταγμα έχει παύσει πλέον να υφίσταται ως Μονάς. Το 3^ο και 7^ο ΣΠ, στον Τομέα Ηρακλείου πολέμησαν με θάρρος και αποφασιστικότητα. "Αι εις νεκρούς εκατέρωθεν απώλειαι υπήρξαν βαρείαι". Η δύναμη λόγω απωλειών και αγνοουμένων την 24^η Μαίου είχε ελαττωθεί στο ήμισυ. Τα τμήματα υπέφεραν πολύ από την πείνα και λόγω ελλείψεως πυρομαχικών πολλοί άνδρες εκ των εντοπίων διέρρεον προς τα χωριά τους [21].

Την 0300 ώρα, της 29-5-41, νηοπομπή με τις συμμαχικές δυνάμεις απέπλευσεν μυστικά προς Αφρική. " οι Έλληνες δεν έλαβον γνώσιν της επιβιβάσεως και της αποχωρήσεως, δεδομένου ότι η δράσις των Γερμανών εις την περιοχήν των, καθίστα αδύνατον την ασφαλή μετάδοσιν των διαταγών και εν πάση περιπτώσει τα πλοία δεν ήτο δυνατόν να μεταφέρουν περισσοτέρους άνδρας. Η απόφασις ίσως φανή σκληρά, όταν την εξετάση τις εξ αποστάσεως, αλλά δυσκόλως θ' αμφισβητηθή το γεγονός ότι η τυχόν απόπειρα της επιβιβάσεως των ημιεκπαιδευμένων Ελλήνων, δυνατόν να έθετεν εν κινδύνω ολόκληρον την λεπτήν επιχείρησιν"[22].

Τα τμήματα αυτά παρεδόθησαν άνευ όρων στους Γερμανούς και παρέμειναν στα διάφορα στρατόπεδα αιχμαλώτων. Το 4^ο και 5^ο ΣΠ, αγωνιζόμενα με γενναιότητα την 20η και 21η Μαίου εκκαθαρίζουν τις εχθρικές θέσεις αποσπάσαντες τα συγχαρητήρια των συμμάχων : " …θερμά συγχαρητήρια για την λαμπράν επιτυχία σας…".[23] Συνέχισαν να αγωνίζονται μέχρι και την 29^η Μαίου, οπότε πληροφορήθηκαν την κατάρρευση της άμυνας του Δυτικού μετώπου. Κατόπιν αυτού ο Διοικητής του 5^ου Συντάγματος, λόγω έλλειψης τροφίμων και πυρομαχικών συμπτύχηκε προς Αρκάδι. Εκεί το Σύνταγμα διαλύθηκε και οι μεν εντόπιοι ετράπησαν προς τα χωριά τους, οι δε λοιποί κατανεμήθηκαν στις διάφορες κοινότητες. Για τους ίδιους λόγους το 4^ο Σύνταγμα συμπτύχθηκε προς Άδελε, αλλά επειδή ήταν αδύνατη η διατροφή των ανδρών από τα χωριά αποφάσισε να παραδοθεί στον εχθρό.

Προσφορά του Σέρβου στον Αγώνα.

Δέκα οκτώ, κληρωτοί στρατιώτες από του Σέρβου των κλάσεων 1940β και 1941, είχαν παρουσιασθεί στα Κέντρα Εκπαιδεύσεως Πελοποννήσου που αποβιβάστηκαν το 2^ο δεκαήμερο του Απριλίου στην Κρήτη. Οι περισσότεροι άνήκαν στη δύναμη του 2^ου ΣΠ, στις Μουρνιές στην ασφάλεια του βασιλιά και της Κυβερνήσεως. Μερικοί τον συνόδευσαν στα λευκά όρη κατά την διαφυγή του στην Αφρική. Άλλοι ήταν στη δύναμη του 3^ου ΣΠ, στον Τομέα του Ηρακλείου. Όλοι τους διεξήγαγον νικηφόρο αγώνα, πολέμησαν με γενναιότητα, απέκρουσαν τις γερμανικές δυνάμεις, κράτησαν τις θέσεις τους για αρκετό χρόνο, προκάλεσαν μεγάλες απώλειες στον εχθρό, συνέλαβαν αιχμαλώτους.

Ο στρατιώτης Δημόπουλος Νικόλαος του Ιωάννου,

έπεσεν στο πεδίο της μάχης. Υπερέβαλλε τον εαυτό του, σε μια ειδική καταδρομική ενέργεια, την οποία αναλαμβάνουν εκπαιδευμένα τμήματα και με μεγάλη προετοιμασία. Όλες σχεδόν οι μονάδες μετά από επικό αγώνα 4-5 ημερών, έμειναν χωρίς τροφή. Έμειναν χωρίς πολεμοφόδια,. Έμειναν όμως και χωρίς διοίκηση! Για να σωθούν διέφυγαν στα όρη. Για να σωθούν αναγκάσθηκαν να παραδοθούν στον εχθρό. Οι στρατιώτες από του Σέρβου που συνελήφθησαν αιχμάλωτοι ήσαν:

Γκούτης Ιωάννης του Μαρίνου,

Δάρας Νικόλαος του Ανδρέα,

Λιατσόπουλος Ηλίας του Νικολάου,

Σουλελές Γεώργιος του Βασιλείου και

Τρουπής Βασίλειος του Νικολάου.

Μερικοί δραπέτευσαν, άλλοι αφέθησαν ελεύθεροι μετά από μήνες.οι υπόλοιποι μετά από πολλές και απερίγραπτες ταλαιπωρείες, επανήλθαν στο χωριό τους επανήλθαν στα σπίτια του, με πολλές σκέψεις, αλλά και αρκετά γιατί.

Στους μετασχόντας μαχητάς εκ Σέρβου, αφιερούται η παρούσα αναφορά. Αιωνία η μνήμη των Ηρώων πατριωτών!

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ.

[1] Αιτίαι και Αφορμαί Ελληνοιταλικού Πολέμου (1940-1941). Έκδοση ΔΙΣ/ΓΕΣ. Αθήναι1959.

[2] Κωμόπολη επί του δρομολογίου, Φλώρινα-Κρυταλλοπηγή-Μπίγλιστα-Κορυτσά, 8 χιλιόμετρα δυτικά Κρυσταλλοπηγής και 16 χιλιόμετρα ανατολικά Κορυτσάς.

[3] Ιταλική εισβολή 1940. Έκδοση ΔΙΣ/ΓΕΣ, Αθήναι 1959.

[4] Στην μεθόριο, δυτικά Κρυσταλλοπηγής.

[5] Ελληνική Αντεπίθεση 1940. Έκδοση ΔΙΣ/ΓΕΣ. Αθήναι 1963.

[6] Ευρετήριο Πολεμικών Γεγονότων Ελληνικού Έθνους. Έκδοση ΔΙΣ/ΓΕΣ, Αθ'ηναι 1989.

[7] Αγώνες και Νεκροί του Ελληνικού Στρατού 1940-1945. Έκδοση ΔΙΣ/ΓΕΣ, Αθήναι 1989.

[8] Χειμεριναί Επιχειρήσεις - Ιταλική Επίθεσις 1941. Έκδοση ΔΙΣ/ΓΕΣ, Αθήναι1966.

[9] 4 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Κλεισούρας.

[10] Αγώνες και Νεκροί του Ελληνικού Στρατού 1940-1945. Έκδοση ΔΙΣ/ΓΕΣ, Αθ'ηναι 1989.

[11] 30 χιλιόμετρα ΒΑ Κλεισούρας.

[12] Αγώνες και Νεκροί του Ελληνικού Στρατού 1940-1945. Έκδοση ΔΙΣ/ΓΕΣ, Αθ'ηναι 1989.

[13] 14 χιλιόμετρα βορειοδυτικά Κλεισούρας.

[14] Αγώνες και Νεκροί του Ελληνικού Στρατού 1940-1945. Έκδοση ΔΙΣ/ΓΕΣ, Αθ'ηναι 1989.

[15] Αγώνες εις Ανατολική Μακεδονία και Θράκη(1940-1941). Έκδοση ΔΙΣ/ΓΕΣ, Αθήναι 1956.

[16] Η Μάχη της Κρήτης 1941. Έκδοση ΔΙΣ/ΓΕΣ, Αθήναι 1961.

[17] Σύνταγμα Πεζικού.

[18] Mobil Naval Base Defense Organization. ( Οργανισμός Κινητής Αμύνης Ναυτικών Βάσεων )

[19] Αγώνες και Νεκροί του Ελληνικού Στρατού 1940-1945. Έκδοση ΔΙΣ/ΓΕΣ, Αθ'ηναι 1989.

[20] Σταθμός Διοικήσεως του 2^ου ΣΠ.

[21] Επίτομη ιστορία, Ελλ/Ιταλ - Ελλ/Γερμ. Πολέμου (1940-1941). Έκδοση ΔΙΣ/ΓΕΣ, Αθήναι 1984.

[22] Επίσημος Αυστραλιανή Ιστιρία. " Greece, Crete and Syria". Σελ. 290-291.

[23] Η Μάχη της Κρήτης 1941. Έκδοση ΔΙΣ/ΓΕΣ, Αθήναι 1961